Βιβλιοάποψη: "Η τέχνη του τρόμου"

---Δημοσίευση: 01/06/2023---

Περίληψη οπισθόφυλλου:

«Εγώ έχω τόση σχέση με υπολογιστές και τηλεδιασκέψεις, όση οι κάτοικοι της Σαχάρας με το κολύμπι» σκέφτεται ο αστυνόμος Χαρίτος όταν καλείται να εξιχνιάσει μια υπόθεση από το σπίτι.

Πόσο διαφορετικές είναι οι εικόνες της πανδημίας στον καθένα μας και πόσο διαφορετικά μας επηρεάζουν; Ο Πέτρος Μάρκαρης δίνει στη συλλογή διηγημάτων του τέσσερα παραδείγματα της «πανδημικής» διαφορετικότητας και των συνεπειών της. Δε σταματάει όμως στο παρόν. Δημιουργεί μια σχέση με το παρελθόν, για να μας θυμίσει ότι και «προ κορωνοϊού» ζούσαμε στιγμές τρόμου, περιόδους μοναξιάς αλλά και ανάπαυλες γέλιου, όπως και σήμερα, μέσα στην πανδημία.

Η άποψή μου:

(γράφει η Μαρία Σκούφου)

Οποιοδήποτε βιβλίο του κύριου Μάρκαρη κι αν τύχει να διαβάσω, ξέρω απο πριν τέσσερις βασικές αρχές: ότι θα το απολαύσω, ότι θα καυτηριάζει διάφορες όψεις της Ελληνικής πραγματικότητας, ότι θα έχει ατάκες με το ιδιαίτερο χιούμορ του κι ότι θα με ξεναγήσει σε λεωφόρους και γειτονιές της Αθήνας...

"Η τέχνη του τρόμου" είναι μια συλλογή διηγημάτων με κυρίως θέμα την περίοδο της πανδημίας του covid και κάποια έξτρα κείμενα σχετικά με τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις. Διαβάζοντας τις διηγήσεις περί καραντίνας, τώρα πια, προς το τέλος όλου αυτού, με έκανε να θυμηθώ αυτή τη μαύρη περίοδο, να αναστοχαστώ για πολλά και να τη δω με διαφορετικά φίλτρα, έχοντας πάρει μια σχετική χρονική απόσταση ασφαλείας.

Ο κύριος Μάρκαρης μέσω του αστυνομικού στοιχείου των διηγημάτων του, κατάφερε να μας επικοινωνήσει διάφορες όψεις και προεκτάσεις της πανδημίας, άλλοτε με χιούμορ κι άλλοτε με συγκίνηση. Κατάφερε να παραλληλίσει σε ένα βιβλίο την αστυνομική λογοτεχνία, η οποία είναι μια τέχνη, που προκαλεί τρόμο με την πανδημία -τέχνασμα που επιτέλεσε τον ίδιο σκοπό, χωρίς όμως την τέρψη της τέχνης γιατί εκεί η κάθαρση επέρχεται διαφορετικά! Θίγει καυτά θέματα όπως τα ζούσαμε τότε μέσα σε λίγες σελίδες όπως: μοναξιά, απομόνωση, τηλεργασία, η υπακοή στα μέτρα και πώς αυτά τα μέτρα προστασίας κι ελέγχου ήταν βοηθητικά σε έρευνες και παρακολουθήσεις, διχογνωμία, οι ευκαιρίες και οι νέες τάσεις που έφερε η πανδημία, οι επιπτώσεις που είχε σε ανθρώπους που δεν μπόρεσαν να μείνουν στο σπίτι, όντας άστεγοι και χωρίς πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και σίτισης.

Παραθέτω δυο ιδιοφυείς παρατηρήσεις του, που μου έμειναν, με αφορμή τη μάσκα και τα μέτρα απομόνωσης (σελ.56): "Ως το ξέσπασμα της πανδημίας, όταν φορούσες μάσκα, ήσουν αυτομάτως ύποπτος. Σήμερα, αν δε φοράς μάσκα, πληρώνεις πρόστιμο. Άντε τώρα να κάνεις έρευνα, όταν δεν μπορείς να ξεχωρίσεις τους υπόπτους από τους νομοταγείς" και (σελ.123): "Οι γονείς μας ήρθαν πρόσφυγες από τη Μικρασία. Εμείς είμαστε οι πρόσφυγες της ίδιας της οικογένειάς μας".

Τέλος, επισημαίνει ότι ο τρόμος υπήρχε και πριν στο πολιτικό και οικονομικό πεδίο, σε φυσικές απειλές -δεν ανακαλύφθηκε με τον covid! Ακολούθησαν κείμενα που δείχνουν την οικονομική και ιδεολογική κατηφόρα της Ελλάδας, την επιβίωση του Ελληνικού στοιχείου και τη συνύπαρξή του με το Τούρκικο σε εδάφη προσφυγιάς. Με προβλημάτισε ένα σχόλιο για την παρακμή (σελ.145): "Γιατί οι ζητιάνοι είναι τα σύμβολα της Ελλάδας, που κατάντησε κι αυτή ζητιάνα. Κάθε πρωί λέει από ποιόν θα ζητιανέψω σήμερα; Οι ζητιάνοι είναι τα μνημεία του έθνους...". Πικρές αλήθειες, που ίσως πια μόνο στα πλαίσια ενός διηγήματος μπορούν να ειπωθούν.

Ένα είναι σίγουρο: όποια συνθήκη κι αν προκύψει, ο κύριος Μάρκαρης είναι σε θέση να τη μαλακώσει με χιούμορ και τέχνη, μέσω του αγαπημένου μας, παππού πλέον, αστυνόμου Χαρίτου. Ξέρει πώς να μετουσιώνει τον τρόμο. Συνεπώς, ξέρει πώς να μετατρέπει το "μένουμε σπίτι" σε "μένουμε άνθρωποι".

Στοιχεία βιβλίου:

Ιστοσελίδα: Πατήστε εδώ

Συγγραφέας: Πέτρος Μάρκαρης

Σελίδες: 192

Ημερ. έκδοσης: 2021

ISBN: 978-618-85356-0-2

Βιογραφικό του συγγραφέα:

Ο Πέτρος Μάρκαρης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1937. Σπούδασε οικονομικές επιστήμες στην Αυστρία και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα το 1964. Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1965 με το θεατρικό έργο "Η ιστορία του Αλή Ρέτζο". Μετέφρασε σημαντικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας και συνεργάστηκε με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο σε σενάρια ταινιών ("Το μετέωρο βήμα του πελαργού", "Το βλέμμα του Οδυσσέα", "Μια αιωνιότητα και μια μέρα", "Η σκόνη του χρόνου" κ.ά.). Το 1995 κυκλοφόρησε το πρώτο του αστυνομικό μυθιστόρημα "Νυχτερινό δελτίο" από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης. Μετέφρασε, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, ολόκληρο τον Φάουστ του Γκαίτε, καθώς και την πρώτη γραφή του Φάουστ. Έχει εκδώσει διηγήματα, δοκίμια και θεατρικά έργα και έχει τιμηθεί με σημαντικά διεθνή λογοτεχνικά βραβεία για το έργο του. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε είκοσι γλώσσες.