Οι εκδότες στα... 10 βήματα!!!
Δέκα ερωτήσεις για λογαριασμό της σελίδας μας και δέκα απαντήσεις εκδοτών, τις οποίες όλοι θα θέλαμε να διαβάσουμε.
Η πρώτη συνέντευξη έγινε με τον κ. Γιάννη Χουτόπουλο (εκδ. Κύφαντα / διαβάζετε εδώ), η δεύτερη με τον κ. Γιάννη Τσαχουρίδη (εκδ. Γράφημα / διαβάζετε εδώ). Η τρίτη έγινε με την κα. Μαρία Κοκκίνου (εκδ. Πορφύρα / διαβάζετε εδώ) και η τέταρτη με τον Νέστορα Πουλάκο (εκδ. Βακχικόν / διαβάζετε εδώ). Παραθέτουμε σήμερα 25 Μαρτίου 2019, την πέμπτη συνέντευξη της στήλης, με τον κ. Κώστα Γκοβόστη, από τις εκδόσεις Γκοβόστης.
1. Ποια είναι τα κριτήρια με τα οποία επιλέγετε ποιους Έλληνες συγγραφείς θα εκδώσετε ή από ποιους ξένους θα αγοράσετε τα δικαιώματα για να εκδοθούν στην Ελλάδα;
Κ.Γ.: Η ποιότητα των έργων, η αισθητική απόλαυση που δημιουργεί η ανάγνωση του κειμένου ή της συλλογής, η εγκυρότητα και η επιστημονική τεκμηρίωση, το κοινό στο οποίο απευθύνεται, είναι ορισμένα από τα κριτήριά μας. Γενικά, προσπαθούμε να είμαστε ανεπηρέαστοι από ιδεοληψίες και να αφήνουμε εκδοτικό χώρο σε όποιον εκφράζει την άποψη ή την αισθητική του, με τρόπο όχι δογματικό. Αυτός είναι ο λόγος που συχνά εκδίδουμε παραπάνω από ένα βιβλία για το ίδιο θέμα -και συχνά μάλιστα, βιβλία των οποίων οι συγγραφείς έχουν εκ διαμέτρου αντίθετες οπτικές. Φυσικά, η εμπορική απήχηση που πιστεύουμε ότι θα έχει ένα έργο δεν παραγνωρίζεται στην απόφασή μας να το εντάξουμε στο εκδοτικό μας πρόγραμμα, αλλά φροντίζουμε να είναι το δευτερεύον και όχι το βασικό κριτήριό μας.
2. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια αφθονία παραγωγής τίτλων σε κάθε σεζόν. Θεωρείτε ότι αυτό βοήθησε και εμπορικά το Βιβλίο;
Κ.Γ.: Σίγουρα ο εμπορικός πλουραλισμός είναι απαραίτητος. Η υπερπαραγωγή όμως τίτλων μέχρι του σημείου πολλές -συχνά αξιόλογες- προσπάθειες να μην είναι βιώσιμες εμπορικά δεν βοηθούν την, ούτως ή άλλως, μικρή αγορά του βιβλίου. Η ελληνική εκδοτική παραγωγή δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από την ξένη ή σε πολλές περιπτώσεις υπερέχει. Εμείς προσπαθούμε να περιορίζουμε την εκδοτική παραγωγή σε πολύ προσεκτικά επιλεγμένους τίτλους και ποιοτικά βιβλία από κάθε άποψη (περιεχόμενο, εμφάνιση), επειδή θεωρούμε ότι αυτό βοηθά και εμπορικά. Ουκ εν τω πολλώ το ευ και ο κόσμος του βιβλίου είναι αρκετά υποψιασμένο αγοραστικό κοινό για να διακρίνει το καλό βιβλίο.
3. Θεωρείτε ότι οι Έλληνες διαβάζουν αρκετά για να στηρίξουν όλη αυτή τη βιβλιοπαραγωγή κάθε χρόνο;
Κ.Γ.: Θεωρώ ότι πολλοί Έλληνες δεν διαβάζουν πολύ ενώ λίγοι Έλληνες διαβάζουν πολύ. Μένουν πολλά να γίνουν ακόμα... Ωστόσο, σίγουρα οι γρήγοροι ρυθμοί της βιβλιοπαραγωγής είναι αντιστρόφως ανάλογοι με τους αναγνωστικούς ρυθμούς. Το βιβλίο, αν και βαθιά ριζωμένο στην ελληνική κουλτούρα, δεν βρίσκει θέση εύκολα στην καθημερινότητά μας.
4. Υπάρχει χώρος για νέους εκδότες ή έχει έρθει η ώρα των συγχωνεύσεων και των... αποχαιρετισμών;
Κ.Γ.: Το ένα δεν αποκλείει το άλλο. Χώρος για το νέο υπάρχει πάντοτε. Αν μια εκδοτική προσπάθεια αξίζει, θα βρει τον χώρο της στο εκδοτικό στερέωμα. Όπως υπάρχει χώρος για το παλιό, που σέβεται την ιστορία του χωρίς να φοβάται την ανανέωση και τον εκσυγχρονισμό. Σίγουρα κάθε επιχειρηματική πρωτοβουλία σήμερα ξεκινά σε αντίξοες συνθήκες, αλλά εγώ προσωπικά δεν θα απέτρεπα έναν νέο άνθρωπο από το να κάνει ένα εκδοτικό ξεκίνημα, όπως επίσης δεν νομίζω ότι και μια συγχώνευση τερματίζει μια εκδοτική ιστορία. Οι στοχαστικές προσαρμογές είναι συχνά μέρος της συνέχειάς μας.
5. Τελικά η επαναφορά της «ενιαίας τιμής βιβλίου» βοήθησε ή έβλαψε την αγορά του βιβλίου στην Ελλάδα, δεδομένου ότι υπάρχουν φαινόμενα καταστρατήγησής της από «νέους παίκτες» ξένους προς το Βιβλίο (αλυσίδες πολυκαταστημάτων που πωλούν και βιβλία);
Κ.Γ.: Η «ενιαία τιμή» του βιβλίου βοηθά τα βιβλιοπωλεία να επιβιώσουν και προστατεύει το βιβλίο από τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Εάν κάποιοι καταστρατηγούν το νόμο, αυτό είναι πρόβλημα της εφαρμογής του νόμου και όχι πρόβλημα του νόμου. Όσον αφορά την άποψη ότι ο νόμος καθιστά το βιβλίο ακριβό και απρόσιτο στο ευρύ κοινό, θεωρώ ότι ο νόμος βοηθά τον εκδότη να προσφέρει το βιβλίο σε χαμηλότερη τιμή, εφόσον γνωρίζει ότι δεν υπάρχει περιθώριο να διατεθεί σε «εξευτελιστική» τιμή.
6. Ηλεκτρονικό βιβλίο: Θεωρείτε ότι τα μερίδια αγοράς του είναι ικανοποιητικά; Υπάρχει μέλλον ή δεν θα αγγίξει την Ελλάδα η εξέλιξη;
Κ.Γ.: Πιστεύουμε ότι ακόμα δεν έχει «ξεκαθαρίσει» το τοπίο όσον αφορά την ελληνική αγορά ηλεκτρονικού βιβλίου. Σε κάθε περίπτωση θεωρούμε ότι η συζήτηση για αυτό το θέμα έχει εκτρέψει την προσοχή μας από το ουσιαστικό πρόβλημα που δεν είναι το αν διαβάζονται βιβλία σε ηλεκτρονική μορφή, αλλά το ότι δεν διαβάζονται βιβλία γενικώς -ιδίως από τις νεότερες ηλικίες. Έχοντας πίσω μας μια ιστορία 90 χρόνων και βλέποντας μπροστά άλλα τόσα χρόνια, θεωρούμε ότι μακροπρόθεσμα αυτό είναι το πραγματικό πρόβλημα. Πρωτεύον μέλημά μας είναι να βρούμε τον τρόπο να μεταδώσουμε στις νέες γενιές τη μαγεία της ανάγνωσης και ως εκ τούτου, το μέσον της ανάγνωσης είναι δευτερευούσης σημασίας.
7. Δραστηριοποιήστε και στο χώρο του ηλεκτρονικού βιβλίου; Αν ναι, διατηρείτε ενιαία πλατφόρμα πωλήσεων και έντυπων βιβλίων ή είναι χωριστές δραστηριότητες;
Κ.Γ.: Είναι ένα ζήτημα που παρακολουθούμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Παρόλο που ήδη κυκλοφορούν κάποιοι τίτλοι μας σε ηλεκτρονική μορφή, τηρούμε προς το παρόν στάση αναμονής. Στο βαθμό που ψηφιοποιούμε κάποιους τίτλους μας, αυτοί διατίθενται μέσω άλλης πλατφόρμας -και όχι μέσω της ιστοσελίδας μας. Πολλοί ψηφιοποιημένοι τίτλοι μας διατίθενται και δωρεάν για το αναγνωστικό κοινό μέσω της Εθνικής Βιβλιοθήκης, με τη λογική δανεισμού. Είναι μια πρωτοβουλία που ξεκίνησε με τη μετεγκατάσταση της Εθνικής Βιβλιοθήκης στο ΚΠΙΣΝ. Πρόκειται για μια αξιόλογη προσπάθεια, που αξίζει να διαδοθεί.
8. Η επέλαση των νέων τεχνολογιών μοιραία συμπαρέσυρε και το Βιβλίο τουλάχιστον ως προς τους τρόπους επικοινωνίας του στο αναγνωστικό κοινό. Θεωρείτε ότι σας προσφέρεται πλέον ένα νέο εργαλείο ή προτιμάτε κυρίως τους παραδοσιακούς τρόπους επαφής με τον αναγνώστη, που βέβαια κοστίζουν περισσότερο και σε κόπο και σε χρήμα;
Κ.Γ.: Αναμφισβήτητα τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης έχουν δώσει μια νέα διάσταση στον τρόπο επικοινωνίας. Έχουν επιφέρει τεράστιες αλλαγές όχι μόνο όσον αφορά την πληροφόρηση του κοινού αλλά και τις ίδιες τις διαπροσωπικές σχέσεις. Είναι σίγουρο ότι συνιστούν έναν οικονομικό και άμεσο τρόπο ενημέρωσης του αναγνωστικού κοινού -για δραστηριότητες εκδοτικές και μη- τον οποίο σαφώς κι εμείς αξιοποιούμε. Το κατά πόσον, βέβαια, αυτού του είδους η ενημέρωση μεταφράζεται τελικά σε πωλήσεις, παραμένει ένα ανοιχτό θέμα, όπως επίσης και το αν τελικά ο σημαντικός χρόνος που σπαταλάμε στα κοινωνικά δίκτυα λειτουργεί εις βάρος του αναγνωστικού χρόνου...
9. Υπάρχουν περιπτώσεις συγγραφέων που μετανιώσατε τη μη έκδοση πονημάτων τους εσείς εξ’αρχής και τους «διεκδικήσατε» στη συνέχεια;
Κ.Γ.: Είμαστε, επί της αρχής, αντίθετοι στη λογική των «μετεγγραφών» συγγραφέων από εκδοτικό οίκο σε εκδοτικό οίκο όπως και στη «διεκδίκηση» συγγραφέων που αναδείχθηκαν με την υποστήριξη κάποιου άλλου εκδοτικού οίκου. Η επιτυχία ενός βιβλίου απαιτεί σε μεγάλο βαθμό συλλογική προσπάθεια -δεν αρκεί συνήθως μόνο η ποιότητα του έργου. Φυσικά υπάρχουν περιπτώσεις που η «μεταφορά» κάποιου συγγραφέα σε άλλον εκδοτικό οίκο είναι θεμιτή, ίσως και απαραίτητη, αλλά δεν θα πρέπει να γίνεται ελαφρά την καρδία.
10. Έχετε κάτι να προτείνετε που θα μπορούσε να βελτιώσει κάτι από τα κακώς κείμενα ήδη από αύριο;
Κ.Γ.: Είναι σίγουρο ότι το βιβλίο έχει ανάγκη από έναν φορέα, ο οποίος όχι μόνο θα συμβάλλει στη χάραξη της κυβερνητικής πολιτικής για το βιβλίο, αλλά θα χαρτογραφεί το τοπίο και θα συντονίζει τους κρατικούς φορείς που εμπλέκονται σε αυτό (ΥΠΕΠΘ, ΥΠΟΙΚ, ΥΠ.ΠΟ.). Πρώτα απ’ όλα όμως, θα μπορούσε από ΑΥΡΙΟ το βιβλίο και η συστηματική ανάγνωση -όχι η αποσπασματική και αναγκαστική, αλλά η απόλαυση της ανάγνωσης- να αποκτήσει τη σημασία και τη σοβαρή αντιμετώπιση που της αξίζει στα σχολεία μας.
Κ.Γ.: Η ποιότητα των έργων, η αισθητική απόλαυση που δημιουργεί η ανάγνωση του κειμένου ή της συλλογής, η εγκυρότητα και η επιστημονική τεκμηρίωση, το κοινό στο οποίο απευθύνεται, είναι ορισμένα από τα κριτήριά μας. Γενικά, προσπαθούμε να είμαστε ανεπηρέαστοι από ιδεοληψίες και να αφήνουμε εκδοτικό χώρο σε όποιον εκφράζει την άποψη ή την αισθητική του, με τρόπο όχι δογματικό. Αυτός είναι ο λόγος που συχνά εκδίδουμε παραπάνω από ένα βιβλία για το ίδιο θέμα -και συχνά μάλιστα, βιβλία των οποίων οι συγγραφείς έχουν εκ διαμέτρου αντίθετες οπτικές. Φυσικά, η εμπορική απήχηση που πιστεύουμε ότι θα έχει ένα έργο δεν παραγνωρίζεται στην απόφασή μας να το εντάξουμε στο εκδοτικό μας πρόγραμμα, αλλά φροντίζουμε να είναι το δευτερεύον και όχι το βασικό κριτήριό μας.
Κ.Γ.: Σίγουρα ο εμπορικός πλουραλισμός είναι απαραίτητος. Η υπερπαραγωγή όμως τίτλων μέχρι του σημείου πολλές -συχνά αξιόλογες- προσπάθειες να μην είναι βιώσιμες εμπορικά δεν βοηθούν την, ούτως ή άλλως, μικρή αγορά του βιβλίου. Η ελληνική εκδοτική παραγωγή δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από την ξένη ή σε πολλές περιπτώσεις υπερέχει. Εμείς προσπαθούμε να περιορίζουμε την εκδοτική παραγωγή σε πολύ προσεκτικά επιλεγμένους τίτλους και ποιοτικά βιβλία από κάθε άποψη (περιεχόμενο, εμφάνιση), επειδή θεωρούμε ότι αυτό βοηθά και εμπορικά. Ουκ εν τω πολλώ το ευ και ο κόσμος του βιβλίου είναι αρκετά υποψιασμένο αγοραστικό κοινό για να διακρίνει το καλό βιβλίο.
3. Θεωρείτε ότι οι Έλληνες διαβάζουν αρκετά για να στηρίξουν όλη αυτή τη βιβλιοπαραγωγή κάθε χρόνο;
Κ.Γ.: Θεωρώ ότι πολλοί Έλληνες δεν διαβάζουν πολύ ενώ λίγοι Έλληνες διαβάζουν πολύ. Μένουν πολλά να γίνουν ακόμα... Ωστόσο, σίγουρα οι γρήγοροι ρυθμοί της βιβλιοπαραγωγής είναι αντιστρόφως ανάλογοι με τους αναγνωστικούς ρυθμούς. Το βιβλίο, αν και βαθιά ριζωμένο στην ελληνική κουλτούρα, δεν βρίσκει θέση εύκολα στην καθημερινότητά μας.
4. Υπάρχει χώρος για νέους εκδότες ή έχει έρθει η ώρα των συγχωνεύσεων και των... αποχαιρετισμών;
5. Τελικά η επαναφορά της «ενιαίας τιμής βιβλίου» βοήθησε ή έβλαψε την αγορά του βιβλίου στην Ελλάδα, δεδομένου ότι υπάρχουν φαινόμενα καταστρατήγησής της από «νέους παίκτες» ξένους προς το Βιβλίο (αλυσίδες πολυκαταστημάτων που πωλούν και βιβλία);
Κ.Γ.: Η «ενιαία τιμή» του βιβλίου βοηθά τα βιβλιοπωλεία να επιβιώσουν και προστατεύει το βιβλίο από τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Εάν κάποιοι καταστρατηγούν το νόμο, αυτό είναι πρόβλημα της εφαρμογής του νόμου και όχι πρόβλημα του νόμου. Όσον αφορά την άποψη ότι ο νόμος καθιστά το βιβλίο ακριβό και απρόσιτο στο ευρύ κοινό, θεωρώ ότι ο νόμος βοηθά τον εκδότη να προσφέρει το βιβλίο σε χαμηλότερη τιμή, εφόσον γνωρίζει ότι δεν υπάρχει περιθώριο να διατεθεί σε «εξευτελιστική» τιμή.
6. Ηλεκτρονικό βιβλίο: Θεωρείτε ότι τα μερίδια αγοράς του είναι ικανοποιητικά; Υπάρχει μέλλον ή δεν θα αγγίξει την Ελλάδα η εξέλιξη;
Κ.Γ.: Πιστεύουμε ότι ακόμα δεν έχει «ξεκαθαρίσει» το τοπίο όσον αφορά την ελληνική αγορά ηλεκτρονικού βιβλίου. Σε κάθε περίπτωση θεωρούμε ότι η συζήτηση για αυτό το θέμα έχει εκτρέψει την προσοχή μας από το ουσιαστικό πρόβλημα που δεν είναι το αν διαβάζονται βιβλία σε ηλεκτρονική μορφή, αλλά το ότι δεν διαβάζονται βιβλία γενικώς -ιδίως από τις νεότερες ηλικίες. Έχοντας πίσω μας μια ιστορία 90 χρόνων και βλέποντας μπροστά άλλα τόσα χρόνια, θεωρούμε ότι μακροπρόθεσμα αυτό είναι το πραγματικό πρόβλημα. Πρωτεύον μέλημά μας είναι να βρούμε τον τρόπο να μεταδώσουμε στις νέες γενιές τη μαγεία της ανάγνωσης και ως εκ τούτου, το μέσον της ανάγνωσης είναι δευτερευούσης σημασίας.
Κ.Γ.: Είναι ένα ζήτημα που παρακολουθούμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Παρόλο που ήδη κυκλοφορούν κάποιοι τίτλοι μας σε ηλεκτρονική μορφή, τηρούμε προς το παρόν στάση αναμονής. Στο βαθμό που ψηφιοποιούμε κάποιους τίτλους μας, αυτοί διατίθενται μέσω άλλης πλατφόρμας -και όχι μέσω της ιστοσελίδας μας. Πολλοί ψηφιοποιημένοι τίτλοι μας διατίθενται και δωρεάν για το αναγνωστικό κοινό μέσω της Εθνικής Βιβλιοθήκης, με τη λογική δανεισμού. Είναι μια πρωτοβουλία που ξεκίνησε με τη μετεγκατάσταση της Εθνικής Βιβλιοθήκης στο ΚΠΙΣΝ. Πρόκειται για μια αξιόλογη προσπάθεια, που αξίζει να διαδοθεί.
8. Η επέλαση των νέων τεχνολογιών μοιραία συμπαρέσυρε και το Βιβλίο τουλάχιστον ως προς τους τρόπους επικοινωνίας του στο αναγνωστικό κοινό. Θεωρείτε ότι σας προσφέρεται πλέον ένα νέο εργαλείο ή προτιμάτε κυρίως τους παραδοσιακούς τρόπους επαφής με τον αναγνώστη, που βέβαια κοστίζουν περισσότερο και σε κόπο και σε χρήμα;
Κ.Γ.: Αναμφισβήτητα τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης έχουν δώσει μια νέα διάσταση στον τρόπο επικοινωνίας. Έχουν επιφέρει τεράστιες αλλαγές όχι μόνο όσον αφορά την πληροφόρηση του κοινού αλλά και τις ίδιες τις διαπροσωπικές σχέσεις. Είναι σίγουρο ότι συνιστούν έναν οικονομικό και άμεσο τρόπο ενημέρωσης του αναγνωστικού κοινού -για δραστηριότητες εκδοτικές και μη- τον οποίο σαφώς κι εμείς αξιοποιούμε. Το κατά πόσον, βέβαια, αυτού του είδους η ενημέρωση μεταφράζεται τελικά σε πωλήσεις, παραμένει ένα ανοιχτό θέμα, όπως επίσης και το αν τελικά ο σημαντικός χρόνος που σπαταλάμε στα κοινωνικά δίκτυα λειτουργεί εις βάρος του αναγνωστικού χρόνου...
Κ.Γ.: Είμαστε, επί της αρχής, αντίθετοι στη λογική των «μετεγγραφών» συγγραφέων από εκδοτικό οίκο σε εκδοτικό οίκο όπως και στη «διεκδίκηση» συγγραφέων που αναδείχθηκαν με την υποστήριξη κάποιου άλλου εκδοτικού οίκου. Η επιτυχία ενός βιβλίου απαιτεί σε μεγάλο βαθμό συλλογική προσπάθεια -δεν αρκεί συνήθως μόνο η ποιότητα του έργου. Φυσικά υπάρχουν περιπτώσεις που η «μεταφορά» κάποιου συγγραφέα σε άλλον εκδοτικό οίκο είναι θεμιτή, ίσως και απαραίτητη, αλλά δεν θα πρέπει να γίνεται ελαφρά την καρδία.
10. Έχετε κάτι να προτείνετε που θα μπορούσε να βελτιώσει κάτι από τα κακώς κείμενα ήδη από αύριο;
Κ.Γ.: Είναι σίγουρο ότι το βιβλίο έχει ανάγκη από έναν φορέα, ο οποίος όχι μόνο θα συμβάλλει στη χάραξη της κυβερνητικής πολιτικής για το βιβλίο, αλλά θα χαρτογραφεί το τοπίο και θα συντονίζει τους κρατικούς φορείς που εμπλέκονται σε αυτό (ΥΠΕΠΘ, ΥΠΟΙΚ, ΥΠ.ΠΟ.). Πρώτα απ’ όλα όμως, θα μπορούσε από ΑΥΡΙΟ το βιβλίο και η συστηματική ανάγνωση -όχι η αποσπασματική και αναγκαστική, αλλά η απόλαυση της ανάγνωσης- να αποκτήσει τη σημασία και τη σοβαρή αντιμετώπιση που της αξίζει στα σχολεία μας.
.jpg)
