Συνέντευξη στη Λιάνα Τζιμογιάννη και στα Βιβλιοσημεία
Σοφί μου, καταρχήν, καλωσόρισες στη σελίδα. Έχουμε φιλοξενήσει τα έργο σου καιρό τώρα, και η συνέντευξη που είχαμε στα σκαριά, δεν «εξαργυρώθηκε» ποτέ, αλλά νομίζω πως πλέον ήρθε η ώρα να την ξανακάνουμε πιο πλούσια από τότε... :)
Σ.Α.: Να σε ευχαριστήσω εδώ για εκείνο το όμορφο και ηλιόλουστο μεσημέρι στο κέντρο της Αθήνας, και εύχομαι ειλικρινά να ξαναζήσουμε μία τέτοια στιγμή σύντομα. Είμαι φαν της τεχνολογίας, όσο μας βοηθάει στις διαπροσωπικές μας σχέσεις, δεν θα μπορούσα άλλωστε να έχω κάνει όλα όσα έχω κάνει αν δεν υπήρχε το ίντερνετ, αλλά οι συνεντεύξεις τετ-α-τετ έχουν άλλη γοητεία. Και να σε ευχαριστήσω επίσης για τη φιλοξενία των βιβλίων μου στα Βιβλιοσημεία.
Ζεις εδώ και χρόνια στη Νορβηγία. Πώς είναι η ζωή εκεί, σε σχέση με την Ελλάδα;
Ζεις εδώ και χρόνια στη Νορβηγία. Πώς είναι η ζωή εκεί, σε σχέση με την Ελλάδα;
Σ.Α.: Στην Ελλάδα έχω ζήσει σε μεγαλούπολη και συγκεκριμένα στην πρωτεύουσα και σε νησί. Στην πόλη χαιρόμουν πολύ το θέατρο και τη συχνή επαφή με τις Τέχνες γενικότερα. Στο νησί ζούσα για τη θάλασσα, τον άνεμο και τον ήλιο. Στη Νορβηγία, επειδή ζω σε μικρή πόλη (που έχει όμως όλα τα κομφόρ, όπως θα έλεγε ο εκφωνητής στην έναρξη ασπρόμαυρης ελληνικής ταινίας) έχω πάλι τις ίδιες δυνατότητες με εκείνες του νησιού, απλά αντικαθιστώντας το καλοκαίρι με τον χειμώνα. Εδώ χαίρομαι το χιόνι και ό,τι μπορείς να κάνεις ή να φτιάξεις με αυτό. Είναι υπέροχο να έχεις το δάσος στα 50 μέτρα από την πόρτα του σπιτιού σου, και να βλέπεις το ποτάμι της πόλης σχεδόν καθημερινά.
Σ.Α.: Μου αρέσει το εκπαιδευτικό σύστημα της Νορβηγίας, και δεν είναι και το τοπ μεταξύ των σκανδιναβικών χωρών. Τα παιδιά έχουν πολύ λίγες εργασίες για το σπίτι και έτσι έχουν περισσότερο χρόνο για να είναι παιδιά και να παίζουν. Είναι σημαντικό να υπάρχουν εργασίες για το σπίτι για να έχει ο γονιός επαφή με το σχολείο και με τη ζωή του παιδιού έξω από το σπίτι, για να έχουν ένα ακόμη θέμα συζήτησης. Όταν όμως γονείς και παιδιά θα πρέπει να διαβάζουν τις άπειρες ώρες, νομίζω χάνεται η καλή επικοινωνία και η δυνατότητα καλλιέργειας της σχέσης τους. Ένα ακόμη ωραίο στοιχείο εδώ είναι οι εξωσχολικές δραστηριότητες. Οι περισσότερες γίνονται δύο συγκεκριμένες ημέρες της εβδομάδες και ο σκοπός είναι απλός. Να σου αποκλείει τη δυνατότητα να τα κάνεις όλα. Να διαλέξεις ένα ή δύο και μετά από καιρό να δοκιμάσεις κάτι άλλο, αν δεν σε εκφράζει πια αυτό που είχες επιλέξει κάποτε.
Συμμερίζεσαι την άποψη ότι ο τρόπος που μιλάνε οι μεγάλοι γίνεται η εσωτερική φωνή των παιδιών; Τα βιβλία σου απευθύνονται εξίσου στους γονείς. Γιατί επέλεξες να γράψεις λογοτεχνία για παιδιά προσχολικής ηλικίας;
Σ.Α.: "Μη σε νοιάζει που το παιδί σου δεν σε ακούει, να σε νοιάζει που σε βλέπει", λέει το ρητό. Φυσικά και μας παρατηρούν, μας περνούν από ακτίνες Χ, μας ξέρουν πολύ περισσότερο από όσο γνωρίζουμε εμείς εκείνα και είμαστε τα πρότυπά τους, οι ήρωές τους! Είναι αποδεδειγμένο πως οι λέξεις που χρησιμοποιούμε, τα ακολουθούν για καιρό ή και για πάντα. Αν παραδειγματιστούμε από τους εαυτούς μας, θα δούμε ότι παρόλο που μας εκνεύριζαν χαρακτηριστικά ή ατάκες των γονιών μας, όσο μεγαλώνουμε τους μοιάζουμε περισσότερο και χρησιμοποιούμε τις εκφράσεις τους. Αυτό βέβαια καμιά φορά συμβαίνει γιατί ίσως έχουν φύγει από τη ζωή και η χρήση των φράσεών τους κρατά ζωντανή τη θύμησή τους. Γι'αυτό και προσπαθώ να χρησιμοποιώ όσο λιγότερο γίνεται το ρήμα "είμαι". Είναι κλειστό, στατικό και μας περιορίζει. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε -νομίζουμε. Είμαστε! Με την ίδια λογική, δεν βάζω όρια στα βιβλία. Ούτε τα δικά μου, ούτε των άλλων. Διαβάζουμε βιβλία μικρότερων ηλικιών επειδή μας αρέσουν, επειδή μας αρέσει η ηλικία που ήμασταν όταν αρχίσαμε να τα διαβάζουμε, επειδή τώρα τα διαβάζουμε με διαφορετικό τρόπο! Έτσι και τα δικά μου βιβλία. Ο μεγάλος μπορεί να αφαιρέσει ή να προσθέσει ανάλογα με το στάδιο στο οποίο βρίσκεται το παιδί και την προσωπικότητά του! Και το πιο σημαντικό; Πως ο ενήλικας μπορεί να λύσει κάποια απορία, να γλιτώσει από μια στραβοτιμονιά, να γιατρέψει ένα τραύμα του διαβάζοντας τα βιβλία. Γιατί και ο ενήλικας μαθαίνει, αλλάζει, εξελίσσεται...
Σ.Α.: Υπάρχει η αλήθεια του καθενός μας, το πώς βλέπουμε εμείς τα πράγματα, και σημαντικό είναι να μαθαίνουμε από νωρίς πως ο άλλος μπορεί να σκέφτεται και να νοιώθει διαφορετικά. Και αυτό δεν είναι κατακριτέο. Είναι λοιπόν υπέροχο να διαβάζουν μαζί μικροί και μεγάλοι και να αντιλαμβάνονται πως ένα γεγονός το βλέπει ο καθένας μας διαφορετικά. Ήθελα ένα τέτοιο βιβλίο για μένα και τα μικρά μου, και επειδή δεν υπήρχε (τουλάχιστον όταν εγώ έψαχνα για κάτι τέτοιο), το δημιούργησα!
Γιατί επέλεξες τα τρολ, από τα σκυλάκια-γατάκια-κουνελάκια κι όλα τα λοιπά συμπαθή ζωάκια;
Σ.Α.: Ζούμε σε δύο κόσμους, στον Βορρά και τον Νότο, έχουμε δύο γλώσσες, δύο σημαίες, δύο εθνικές γιορτές, δύο πατρίδες. Η καθημερινότητά μας είναι ένα διαρκές πάντρεμα κουλτούρας και λαών. Η γλώσσα που γράφονται τα βιβλία είναι η ελληνική, οπότε σκέφτηκα πως η εικονογράφηση θα μπορούσε να είναι νορβηγική. Τα τρολ είναι πολύ διαφορετικά στη νορβηγική λαογραφία, και επειδή ο σκοπός της σειράς ήταν να εκφράζονται τα συναισθήματα τόσο μέσα από τις λέξεις όσο και από τις φιγούρες, θα ήταν τελείως λάθος αν τα τρολ ήταν δύστροπα και πονηρά. Αν τα δείτε προσεκτικά είναι γλυκά και συμπαθητικά.
Σ.Α.: Την επαφή! Τη σύνδεση μεταξύ μεγάλων και μικρών. Θα ήθελα να αρχίσουμε να περνάμε περισσότερο χρόνο ΜΑΖΙ. Υπάρχει κάτι καλύτερο από το γέλιο των παιδιών, τα μάτια τους που γίνονται τεράστια όταν βλέπουν κάτι φανταστικό, κάτι που ο ενήλικας ούτε που του δίνει σημασία, οι απορίες τους, οι ερωτήσεις τους! Θα ήθελα οι ενήλικες να έρθουν σε επαφή με το παιδί μέσα τους για να μπορούν να συνδεθούν με το παιδί που στέκεται δίπλα τους.
Πότε πιστεύεις ότι χάνεται αυτό που ονομάζουμε «παιδική ηλικία» ή «αθωότητα»; Με ποιον τρόπο θα πρέπει να γίνεται η έκθεση των παιδιών στην πραγματικότητα;
Σ.Α.: Όταν ανακαλύπτουμε πως ο Άγιος Βασίλης δεν υπάρχει, όταν καταλαβαίνουμε πως οι άνθρωποι πεθαίνουν, όταν ξαφνικά οι μεγάλοι δε ξανασυναντούν κάποιους ανθρώπους που έβλεπαν συχνά, όταν μας λένε "Δεν είσαι πολύ μεγάλος πια για να...", και όταν νομίζουμε πως η πραγματικότητα δεν μπορεί να υφίσταται παράλληλα με την παιδικότητα, συγχέεται η παιδικότητα με την ανευθυνότητα και την αφέλεια. Κι έτσι χάνεται ένα μεγάλο μέρος της χαράς.
Σ.Α.: Αχ, μου αρέσει η μελαγχολία! Είναι αυτή η σκιά που μας δείχνει ότι υπάρχει ο ήλιος κάπου. Χρειάζεται ρεαλισμός στα παραμύθια και στα βιβλία γενικότερα. Αντίστοιχα χρειάζεται και η μαγεία. Θεωρώ επιτυχία πως στην οικογένειά μας πιστεύουμε ακόμη στον Άγιο Βασίλη. Υπάρχουν πολλά παραμύθια διαχρονικά, με τα οποία δεν συμφωνώ και δεν τα διαβάζουμε. Όπως αντίστοιχα υπάρχουν και σύγχρονα. Ένας αναγνώστης έχει το δικαίωμα να συμφωνεί και να διαφωνεί με τη γλώσσα, το ύφος, το θέμα, την εικονογράφηση κ.α. Νομίζω πως ο καλλιτέχνης εκφράζεται, και δεν ξέρω αν πάντα αυτό "που θέλει να πει" είναι αυτό που εμείς -ως αναγνώστες- εισπράττουμε. Ξαναγυρίζουμε πάλι στη θέση πως δεν υπάρχει μια αλήθεια αλλά πολλές. Νομίζω πως όλα βρίσκονται στην διακριτική ευχέρεια του καθενός μας, είτε του καλλιτέχνη είτε του αναγνώστη. Δεν υπάρχουν συνταγές, σωστά και λάθη.
Ποιο είναι το αγαπημένο σου παραμύθι; Και ως εκπαιδευτικός τώρα, τι θα πρότεινες σε όλους τους νέους γονείς να διαβάσουν;
Σ.Α: Διαβάζουμε κάποια βιβλία σχεδόν μια φορά τη μέρα. Ένα από αυτά είναι "Το γκρίζο γαϊδουράκι" -έχει υπέροχη εικονογράφηση που θυμίζει Ελλάδα και πολύ όμορφα νοήματα σε σχέση με την αγάπη, το θάρρος, το κουράγιο, τη φιλία. Για τους νέους γονείς θα πρότεινα ένα μικρό βιβλίο που διαβάζεται γρήγορα και εύκολα και που ίσως τους δωρίσει χρόνια χαράς και τους κατασχέσει χρόνια μεταμέλειας. Πρόκειται για το "Η τελευταία διάλεξη". Ο συγγραφέας μας δίνει την δυνατότητα να μάθουμε να χαιρόμαστε περισσότερο τη ζωή μας, να είμαστε ευγνώμονες για αυτά που έχουμε, να κυνηγάμε τα όνειρά μας, να δίνουμε χαρά στους άλλους και να χαιρόμαστε με μικροπράγματα. Λίγο μεγαλύτερα παιδιά μπορούν επίσης να το διαβάσουν.
Θα ήθελα και μια κουβέντα για το e-book “See you soon” και την άποψή σου για όλο αυτό που ζήσαμε (και ζούμε) πρόσφατα παγκοσμίως...
Σ.Α.: Πρόκειται για ένα πρότζεκτ που έγινε λόγω απρόσμενης έμπνευσης για συνεργασία πολλών συνδετικών κρίκων αφιλοκερδώς. Διατίθεται δωρεάν στο Ίντερνετ. Σε καταστάσεις δύσκολες, που μας αφορούν όλους, καλούμαστε να επιλέξουμε αν θα γίνουμε ομάδα, θα θέλουμε να βοηθήσουμε, θα γίνουμε καλύτεροι, θα αγαπήσουμε περισσότερο ή αν θα επιλέξουμε έναν άλλο δρόμο. Οι εκδόσεις Υδροπλάνο, ο κύριος Ζαχαρόπουλος και εγώ θέλαμε να δείξουμε ότι είμαστε εδώ, ότι θα ξαναβρεθούμε, ότι όλα θα πάνε καλά. Μέσα από μια βιωματική εμπειρία, μέσα από μια πραγματική ιστορία επιλέξαμε να δούμε τα θετικά και να δώσουμε το προβάδισμα σε αυτά. Γιατί είναι πραγματικά κάτι που πιστεύω, πως όταν όλα θα έχουν τελειώσει με την καλύτερη δυνατή έκβαση, θα υπάρξουν στιγμές στο μέλλον που θα μας λείπει αυτή η πρωτόγνωρη επαφή που ξαφνικά αποκτήσαμε με τους ανθρώπους που ζούσαμε στο ίδιο σπίτι και κλειστήκαμε μέσα μαζί τους. Και αντίστοιχα θέλω επίσης να πιστεύω πως θα δώσουμε και την αντίστοιχη προσοχή και θα δείξουμε την αγάπη μας σε όλους εκείνους που αυτή την περίοδο δεν μπορούσαμε να δούμε, δεν μπορούσαμε να αγκαλιάσουμε.
Η σειρά με τον Όσκαρ θα συνεχιστεί; Τι έχουμε να δούμε στη συνέχεια;
Σ.Α.: Φυσικά. Η ζωή συνεχίζεται. Η ζωή με τον Όσκαρ συνεχίζεται. Το επόμενο βιβλίο έχει ως θέμα την τρίτη ηλικία και θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Φυλάτος.
Σ.Α.: Πρόκειται για ένα παραμύθι αυτή τη φορά. Το θέμα του είναι η απόρριψη που μπορεί να λάβει κανείς στην παιδική του ηλικία από τους γονείς του και να τον ακολουθεί σε όλη του την ζωή. Είναι ένα τρυφερό βιβλίο με ήρωα το κουκλάκι τρολ, που παρ'ό,τι παιχνίδι, έχει σκέψεις και συναισθήματα. Οι υπόλοιποι ήρωες έχουν ανθρώπινη μορφή. Το τέλος είναι αισιόδοξο με μια μικρή δόση μελαγχολίας.
Κλείσε με μια ευχή-συμβουλή-πρόταση για τους αναγνώστες μας.
Σ.Α.: Να μην ξαναρχίσουν το τρέξιμο. Να σταματούν για να βλέπουν γύρω τους την ομορφιά, την χαρά και την αφθονία που τους περιβάλλει, να βλέπουν και να ακούν τα παιδιά τους, και να γνωριστούν. "Να αναγνωρίζουν την αξία της στιγμής, πριν γίνει ανάμνηση"... Θα χαρώ αν παρακολουθείτε την σελίδα των βιβλίων της σειράς "ΩΟ" στο Facebook και στο γκρουπ Talk and share your positivity, για θέματα που αφορούν μικρούς και μεγάλους.
Σοφί, ευχαριστούμε πολύ!!! Οι φωτογραφίες του άρθρου ανήκουν στο αρχείο της συγγραφέως.
(©Λιάνα Τζιμογιάννη για τα Βιβλιοσημεία)
.jpg)
