Με αφορμή το βιβλίο με τίτλο «Ανάρμοστον εστί», η Γιώτα Βασιλείου ρώτησε τη συγγραφέα Ειρήνη Βαρδάκη.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
1. Το τρίτο, το καλύτερο λοιπόν! Πώς σου φαίνεται που το ελληνικό κοινό αγκάλιασε με τόση αγάπη το νέο σου βιβλίο "Ανάρμοστον εστί";
Ε.Β.: Δεν το περίμενα. Η αγάπη αυτή ήταν πρωτοφανής για μένα. Οι κριτικές, τα σχόλια και τα μηνύματα που λαμβάνω καθημερινά έχουν ξεπεράσει κάθε προσδοκία μου. Πίστευα στο "Ανάρμοστον εστί", όμως δεδομένου του υψηλού ανταγωνισμού, και της πολύ πρόσφατης εισόδου μου στο χώρο, δεν τολμούσα να φανταστώ μια τόσο ευχάριστη εξέλιξη. Αιφνιδιάστηκα. Ήταν η πιο ευχάριστη έκπληξη και η πιο ζεστή αγκαλιά.
2. Δύσκολο το είδος που έχεις επιλέξει να γράφεις: ψυχολογικό θρίλερ. Όχι αστυνομικό ξεκάθαρα, μα ούτε και ψυχογράφημα. Ωστόσο, τα καταφέρνεις μία χαρά. Κάθε σου βιβλίο είναι καλύτερο από το προηγούμενο. Από πού έχεις λάβει επιρροές;
Ε.Β.: Δύσκολο ναι... μα απίστευτα γοητευτικό. Πιστεύω πολύ στο ψυχολογικό θρίλερ και στην ανοδική του πορεία και στην Ελλάδα. Μου αρέσει να πειραματίζομαι και να μπερδεύω τα είδη. Αγαπώ τη διαφορετικότητα κυρίως στις τέχνες. Το θεωρώ χρέος της νέας γενιάς συγγραφέων να ξεφύγουν από την πεπατημένη, από τα ασφαλή βήματα, και τους δήθεν χρυσούς κανόνες της «σωστής» γραφής. Οι επιρροές μου είναι πολλές. Αν σταθώ στο "Ανάρμοστον εστί", θα σου πω ότι εστίασα κυρίως στην αρχαία τραγωδία. Ήταν παράτολμο, όμως το έκανα. Προσέγγισα με σεβασμό τα κείμενα αυτά. Δεν ξέχασα λεπτό ότι πρόκειται για έργα ιερά, απαράμιλλου και αξεπέραστου κάλλους.
3. Κι από πού αντλείς έμπνευση, Ειρήνη; Τι είναι αυτό που "οπλίζει" το χέρι σου με την πένα;
Ε.Β.: Η δυσκολότερη ερώτηση. Αλήθεια δεν ξέρω. Νομίζω ότι τα πάντα είναι έμπνευση. Η άβυσσος εντός μας δε, η μεγαλύτερη όλων.
4. Τι είναι "ανάρμοστο" για σένα, Ειρήνη;
Ε.Β.: Γοητευτικά ανάρμοστο; Ή χυδαία ανάρμοστο; Γοητευτικά ανάρμοστο είναι κανόνες που έσπασες, κόκκινες γραμμές σου, που πάτησες με τόλμη. Είναι το λάθος που έκανες, μα μέσα σου ξέρεις πως αν γυρνούσες πίσω... θα το έκανες ξανά και ξανά. Μια επανάσταση που σε εξέθεσε, μα κάποτε θα σε δικαιώσει. «Είναι το ξαλάφρωμα του λάθους στο παρά ένα της συνέπειας», για να δανειστώ λόγια από το "Ανάρμοστον εστί". Αμαρτίες αβάσταχτα θελκτικές, σαγήνες που σε νικάνε, ένα γενναίο ματ στον εαυτό σου που κατά βάθος απήλαυσες κι ακόμη ανατριχιάζεις στη σκέψη του. Όσο για το χυδαία ανάρμοστο... κοίτα την ασχήμια γύρω σου, κοίτα την κακία και τη βλακεία που βαδίζουν σαν τις καλές φιλενάδες...
5. Ετοιμάζεις κάτι καινούργιο αυτή την εποχή;
Ε.Β.: Πάντα ετοιμάζω κάτι καινούριο. Το γράψιμο δεν σταματάει ποτέ, αν θέλεις να εξελιχθείς, αν έχεις στόχο να τα καταφέρεις.
6. Αυτό που ετοιμάζεις τώρα, θα έχει κάποιο κοινό με τα προηγούμενα; Θα έχουμε δηλαδή κάποιου τύπου συνέχεια ή θα είναι κάτι εντελώς ανεξάρτητο;
Ε.Β.: Είναι ένα σκληρό ψυχολογικό θρίλερ -ό,τι πιο σκληρό έχω γράψει ως τώρα. Είναι ανεξάρτητο. Δε δουλεύω συνέχειες, και δεν φοβάμαι να βάλω τελείες. Όσο και αν αγαπήθηκε το "Ανάρμοστον εστί" δεν θα σκεφτόμουν ποτέ να το ξεχειλώσω με κάποια συνέχεια. Το τέλος σε ένα βιβλίο είναι σημαντικό κομμάτι του. Το θέλω βαρύ, αμείλικτο και πέρα για πέρα αμετάκλητο. Το τέλος... πρέπει να είναι τέλος!
7. Απομονώνεσαι όταν γράφεις; Ποιο είναι το ησυχαστήριό σου;
Ε.Β.: Αχ και να ‘ξερες! Δεν έχω την πολυτέλεια των ησυχαστηρίων. Το μεγαλύτερο μέρος του "Ανάρμοστον εστί" γράφτηκε μέσα σε λεωφορεία και μετρό. Γυρνούσα σπίτι από τη δουλειά με τα χέρια -από τις παλάμες μέχρι τους αγκώνες- γεμάτα με μπλε στυλό. Αυτά είναι τα δικά μου τατουάζ και ευτυχώς βγαίνουν εύκολα. Δε με αγχώνει όμως όλο αυτό. Έχω μάθει να λειτουργώ υπό πίεση. Δεν βραχυκυκλώνω, αποδίδω καλύτερα έτσι.
8. Ποιος είναι ο αγαπημένος σου ήρωας από τα βιβλία σου και γιατί;
Ε.Β.: Όλοι πιστεύουν ότι η αγαπημένη μου ηρωίδα είναι η Άννα από το "Ανάρμοστον εστί", όμως όχι. Η αγαπημένη μου είναι η Ευρυδίκη από το "Το ρ της ερωμένης". Εκείνη είναι το πλάσμα -ναι... λέω πλάσμα γιατί πραγματικά πήρε μέσα μου σάρκα και οστά- που με καθήλωσε. Γράφοντας το "Το ρ της ερωμένης" δε με θυμάμαι ούτε μια στιγμή να κάνω παύσεις και να κοιτάζω το ταβάνι, όπως συμβαίνει με κάθε βιβλίο. Δε με θυμάμαι να σκέφτομαι. Η Ευρυδίκη μιλούσε κι εγώ έγραφα. Δικό της ήταν το βιβλίο, όχι δικό μου.
9. Θεωρείς ότι η έντονη παρουσία σου στα Social Media, έχει βοηθήσει την αναγνωρισιμότητά σου;
Ε.Β.: Ξεκίνησα με το "Κρυσταλλία" το 2017. Πρέπει να σου πω ότι μέχρι τότε δεν είχα καν facebook. Μπήκα στη διαδικασία αυτή πολύ μαζεμένα και φειδωλά. Ο εκδότης μου και οι φίλοι μου με παρότρυναν διαρκώς να γίνω πιο ενεργή. Δεν τους άκουγα. Ντρεπόμουν πολύ. Έλεγα: ένα βιβλίο έγραψα, δε μπορώ να ζαλίζω τον κόσμο κάθε μέρα με αυτό, ούτε να το παίζω συγγραφέας. Οι υπερβολές που έβλεπα γύρω μου άγγιζαν τα όρια της γραφικότητας κι ενός γελοίου ανθυποσταρισμού. Με το πέρασμα του χρόνου και με τη δικαιολογία ότι έφερα δεύτερο και τρίτο βιβλίο σιγά-σιγά λύθηκα και προσπάθησα να προωθήσω τη δουλειά μου. Όμως και πάλι οι κριτικές των βιβλίων μου δημοσιεύονται πρώτα από όλα για να τιμήσω τους ανθρώπους που μου τις χάρισαν. Η όποια σεμνότητα ή ντροπή -αν θες- δεν πρέπει τελικά να καταντά αγνωμοσύνη. Όσο για τις διαδικτυακές βιβλιομάδες είμαι ενεργή γιατί αγαπώ το βιβλίο και αναγνωρίζω τη σπουδαία δουλειά τους. Τη δυνατότητα επαφής που μου δίνει με άλλους αναγνώστες τη λατρεύω! Περνάμε καλά, ανταλλάσσουμε ιδέες, είναι η βιβλιοπαρέα μου.
10. Αν έπρεπε να ξεχωρίσεις έναν Έλληνα συγγραφέα και έναν ξένο και να τους χαρακτηρίσεις "αγαπημένους σου", ποιοι θα ήταν αυτοί;
Ε.Β.: Από ξένους ακόμη και αν σου πω εκατό, θα έχω αδικήσει άλλους χίλιους. Με πόνο καρδιάς λοιπόν θα σου πω τον Όσκαρ Ουάιλντ. Όσο για τους Έλληνες, πέραν των κλασικών Καζαντζάκη, Βενέζη και Καραγάτση, θέλω να μιλήσω για τους σύγχρονους. Και θέλω να σταθώ σε ένα και μόνο όνομα: Λένα Μαντά. Για την πένα της, και για το συλλογικό της έργο είμαι πολύ μικρή -συγγραφικά- για να μιλήσω. Άλλωστε, κανείς δεν θα χρειαστεί τη γνώμη μου. Τα εκατομμύρια των αναγνωστών της τα λένε όλα. Όμως πέρα από το μεγαλείο του ταλέντου της υπάρχει και το μεγαλείο της ψυχής της. Η αναφορά της στο όνομά μου ήταν η μεγαλύτερη τιμή που γνώρισα, και το πιο ακριβό μου παράσημο.
11. Ποιο ήταν το πρώτο βιβλίο που διάβασες ως παιδί; Θυμάσαι;
Ε.Β.: Ήταν το "Η μάνα" της Περλ Μπακ. Πήγαινα Τετάρτη δημοτικού.
12. Αυτό τον καιρό διαβάζεις; Κι αν ναι, τι;
Ε.Β.: Διαβάζω το "Το δικό σου πρόσωπο θα είναι το τελευταίο" του Joao Ricardo Pedro. Το βιβλίο αυτό μου το έδωσε ο Γιάννης Ζαραμπούκας. Τον ακολουθώ πιστά σε κάθε του πρόταση. Πέρα από το μοναδικό του αισθητήριο, είναι μια από τις σπουδαιότερες πένες στο δύσκολο και απαιτητικό είδος της ποίησης.
13. Έμαθα από έγκυρη πηγή ότι σου αρέσουν οι εκπλήξεις. Θέλεις να μοιραστείς μαζί μας ποια ήταν η μεγαλύτερη έκπληξη της ζωής σου;
Ε.Β.: Η μεγαλύτερη έκπληξη ήταν όταν επιτέλους συνειδητοποίησα πως δεν υπάρχουν εκπλήξεις. Όλα παίζουν... και αυτό νομίζω ότι δεν πρέπει να το ξεχνάμε ποτέ.
Θέλω να πω ένα τεράστιο ευχαριστώ σε σένα προσωπικά. Για όλα! Ένα ακόμη στα Βιβλιοσημεία μας για τη σπουδαία δουλειά σας. Και τέλος ένα μεγάλο-μεγάλο ευχαριστώ στους αναγνώστες για τη στήριξή τους και το κίνητρο που μου δίνουν καθημερινά. <3
(©Γιώτα Βασιλείου για τα Βιβλιοσημεία - φωτογραφίες της ίδιας από τη Λέσχη Ανάγνωσης Bell)
