---Δημοσίευση: 20/09/2024---
Περίληψη οπισθόφυλλου:
Προλογίζει ο Σωκράτης Δεληβογιατζής, Καθηγητής Φιλοσοφίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Το έπος του Γκιλγκαμές είναι το αρχαιότερο έπος του κόσμου, το παλαιότερο μνημείο της παγκόσμιας λογοτεχνίας, μέσα στο οποίο ο αναγνώστης θα βρει -πέρα από την αισθητική απόλαυση ενός λαμπρού δείγματος της τέχνης του λόγου- άκρως ενδιαφέρουσες πληροφορίες και πολιτιστικά στοιχεία για τους πανάρχαιους λαούς της Μεσοποταμίας, ενώ με έκπληξη θα συναντήσει λογοτεχνικά μοτίβα που συναντώνται στον Όμηρο, στη Βίβλο και στα ελληνικά δημοτικά τραγούδια.
Το εγχείρημα της έμμετρης απόδοσης του Έπους του Γκιλγκαμές από τη σπουδαία μεταφραστική ποιήτρια Βάσω Παπαχαραλάμπους, υπό το βάρος παντελούς έλλειψης σχετικής ελληνικής βιβλιογραφίας και της παρεπόμενης καταφυγής σε ξένα συγγράμματα, προϋποθέτει ενδελεχή έρευνα και μελέτη βάθους. Η λογική, νοηματική ακολουθία της ροής των 2.700 στίχων -διασώθηκε το μεγαλύτερο μέρος (60%) του έπους- απαίτησε κόπο γλωσσικής περιδιάβασης σε αιχμηρά μονοπάτια απόδοσης των στίχων, τους οποίους η ίδια «κατεργάστηκε» ενσυνείδητα με δυσμάλακτη ύλη, εναλλάσσοντας δημοτική και καθαρεύουσα με διαλεκτικούς και ιδιωματικούς τύπους της Κύπρου, της Κρήτης και του Πόντου, μεταπλάθοντας συνάμα απολησμονημένες λέξεις και κάνοντας χρήση κάποιων μεσαιωνικών λογοτύπων.
Η άποψή μου:
«Ο γρήγορος κρύφτηκε, ο δυνατός έφυγε, ο επιδέξιος στα λόγια μπήκε στο παλάτι.»
---Παροιμία των Σουμερίων---
Αν και η αρχαιολογία είναι μία επιστήμη που αντικειμενικός της σκοπός είναι να φέρνει στο φως το παρελθόν του ανθρώπου και όχι μόνο, πάντα υπάρχει κάποια ανακάλυψη που μας δείχνει και μας σημειώνει αυτό το πρώτο κομμάτι ή στοιχείο. Το πού δηλαδή αρχίζει ένα ιστορικό δεδομένο. Έτσι λοιπόν αυτό το βιβλίο μας δείχνει και μας παρουσιάζει το πρώτο, το αρχαιότερο έπος της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Είναι σχεδόν ασύλληπτο το πόσο σημαντικό είναι αυτό! Λίγο μόνο να εισχωρήσουμε στο βάθος ενός τέτοιου κειμένου θα καταλήξουμε στη διαπίστωση ότι η πορεία πολλών άλλων ανάλογων έργων είναι σε πολλά σημεία ταυτόσημη με αυτό του Έπους του Γκιλγκαμές. Δε χρειάζεται να μπούμε σε εθνικιστικές ή θρησκευτικές εξάρσεις του τύπου τα Ομηρικά Έπη ή η Βίβλος είναι σημαντικότερα και αυθεντικότερα του Γκιλγκαμές.
Η σημασία και η σπουδαιότητα είναι το ότι έχουμε στα χέρια μας αυτό το κείμενο το οποίο με τη σειρά του μας παρέχει απίστευτη πληροφόρηση για το πώς ήταν η ζωή στη Μεσοποταμία, όταν αυτό γράφτηκε. Μιλάμε για το 60% του έργου που διασώθηκε, ήτοι 2.737 στίχοι, κατανεμημένοι σε 12 πινακίδες. Έτος συγγραφής του περίπου το 2100 π.Χ. Από αυτό και μόνο μπορούμε να καταλάβουμε την ανεκτίμητη αξία του πρώτου λογοτεχνικού έργου της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Μα και πέραν τούτου το βιβλίο δεν εξαντλεί τις δυνατότητές του στην απλή παράθεση ενός κειμένου. Περιλαμβάνει πληθώρα άλλων πληροφοριακών δεδομένων που ειλικρινά μπορούν κάλλιστα να αφήσουν πολλούς από εμάς ενεούς.
Χωρίς αυτή τη μοναδική προσέγγιση, πιστεύω ότι το βιβλίο δε θα ήταν καθόλου διαφορετικό από οποιοδήποτε άλλο που έχει εκδοθεί με το Έπος του Γκιλγκαμές. Προσωπικά όταν το έπιασα στα χέρια μου γνώριζα κάποια στοιχεία περί του Μύθου του Γκιλγκαμές, αλλά ειλικρινά δεν πίστευα ποτέ ότι θα συναντούσα τόσα πολλά στοιχεία που μου ήταν ήδη γνώριμα από την Ελληνική Μυθολογία, τα χριστιανικά κείμενα, την Ελληνική Αρχαία Γραμματεία. Το πόσο μεγάλη «επικοινωνία» υπήρξε μεταξύ της Μεσοποταμίας και των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου και το πως μεταλαμπαδεύτηκαν από στόμα σε στόμα, και από λαό σε λαό ήθη, παραδόσεις, και δοξασίες.
Πιστεύω ότι αν κάποιος θεωρεί τον εαυτό του ως έναν εσαεί «αναγνώστη» και λάτρη της ανάγνωσης, οφείλει να διαβάσει το πρώτο κείμενο που «γράφτηκε», πιο συγκεκριμένα, χαράχτηκε επάνω στη Γη. Τουλάχιστον μέχρι τώρα, μέχρι τις παρούσες αρχαιολογικές ανασκαφές, αυτό το κείμενο «ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ ΓΚΙΛΓΚΑΜΕΣ» κρατάει τα σκήπτρα του πρώτου. Θα ήταν ειλικρινά ανατρεπτικότατο να βρεθεί στο μέλλον κάποιο παλαιότερο «γραπτό».
Στοιχεία βιβλίου:
Ιστοσελίδα: Πατήστε εδώ
Συγγραφέας: Βάσω Παπαχαραλάμπους
Σελίδες: 248
Ημερ. έκδοσης: 17/10/2023
ISBN: 978-618-215-124-2
.jpg)
