---Δημοσίευση: 26/11/2020---
Περίληψη οπισθόφυλλου:
Όταν οι τροχιές δύο ανθρώπινων κόσμων εκ διαμέτρου αντίθετων συγκλίνουν, η συνάντησή τους δεν μπορεί παρά να είναι εκρηκτική. Έτσι κι εδώ, ο Λαγιέφσκι, ένας νεαρός δημόσιος υπάλληλος, χαμένος κι άβουλος μέσα στον κυκεώνα των νεωτεριστικών του αντιλήψεων, γίνεται με τον «ανατρεπτικό» τρόπο ζωής του το κόκκινο πανί για τον φον Κόρεν, έναν σκληροτράχηλο ορθολογιστή που δεν συγχωρεί τέτοιες παρεκκλίσεις από το «καλό». Τι περιθώρια υπάρχουν να βγει κάτι θετικό από την αναπόφευκτη έκρηξη; Ποια η ευθύνη όσων εμπλέκονται σ’ αυτήν τη συναρπαστικά απροσδόκητη Μονομαχία; Ποιος ο ρόλος του φιλεύσπλαχνου γιατρού Σαμοηλένκο ή του αγαθού μέχρις αφελείας ιερωμένου; Πού βρίσκονται τα όρια της συνείδησης;
Η δεύτερη νουβέλα του τόμου, η Αρραβωνιαστικιά, περιγράφει τη συγκινητικά ανθρώπινη πορεία προς την ωρίμανση μιας νέας με αριστοκρατική καταγωγή.
Η άποψή μου:
(γράφει η Μαριάννα Φλέσσα)
Ο Άντον Τσέχοφ (1860-1904) επέλεξε να ασχοληθεί με τα είδη που ο Τολστόι και ο Ντοστογιέφσκι θεώρησαν ότι είναι δευτερεύοντα. Ως εκ τούτου, παραιτήθηκε από το μυθιστόρημα, που είναι τόσο δημοφιλές στην εποχή του, για να ασχοληθεί με πιο βραχείες φόρμες πεζογραφίας όπως διηγήματα και νουβέλες τα οποία συνέγραψε κατά εκατοντάδες. Επίσης, να μην αγνοήσουμε κάποια λίγα θεατρικά έργα, ιδιοφυούς σύλληψης, στα οποία σπάει κάθε σύμβαση της δραματικής τέχνης.
Οι εκδόσεις Printa φέρνουν στα χέρια μας μία νουβέλα του μεγάλου Ρώσου συγγραφέα, τη Μονομαχία, και ένα διήγημα, την Αρραβωνιαστικιά. Και οι δύο ιστορίες έχουν μια κοινή βάση: το ρεαλισμό της γραφής του Τσέχοφ και τον στόχο του να αποτυπώσει την πραγματική ζωή όσο δύσκολη ή μελανή κι αν είναι στο έργο του.
Η Μονομαχία είναι μία νουβέλα που αφηγείται την μποέμικη ζωή ενός ξεπεσμένου αριστοκράτη, του Λαγιέφσκι, ο οποίος συζεί με μία παντρεμένη γυναίκα, τη Νάντεζντα, που έχει εγκαταλείψει τον άντρα της. Οι δυο τους έχουν κλεφτεί και η Νάντεζντα έχει ακολουθήσει τον εραστή της σε μια παραλιακή πόλη της ρωσικής Μαύρης Θάλασσας που είναι διορισμένος ως δημόσιος υπάλληλος. Ο έρωτάς τους, όμως, σβήνει γρήγορα και ο Λαγιέφσκι θέλει πια να ξεφορτωθεί την ερωμένη του, να απελευθερωθεί τόσο απ’ αυτήν όσο και απ’ τα χρέη που έχουν δημιουργήσει. Αλλά κι αυτή απ’ την πλευρά της έχει ξεπεράσει τον ενθουσιασμό της γι’ αυτόν και έχει βρει ένα νέο εραστή με τον οποίο... απατά τον εραστή της!
Η υπόθεση της νουβέλας μοιάζει πικάντικη και η αλήθεια είναι ότι ο Τσέχοφ για ακόμη μία φορά προσεγγίζει σοβαρά κοινωνικά θέματα της εποχής του με χιούμορ και με μία σκωπτική διάθεση. Μια γυναίκα που οι άντρες αντιμετωπίζουν ως σκεύος ηδονής και επιβεβαίωσης του ανδρικού εγωισμού τους. Ένας ξεπεσμένος αριστοκράτης που θεωρεί ότι όλα του επιτρέπονται και ότι η ανήθικη συμπεριφορά του πρέπει να γίνεται ανεκτή από τον κοινωνικό του περίγυρο. Μία συμβίωση-σκάνδαλο και η υποκρισία της κοινωνίας που δεν την αποδέχεται μεν, γιατί δεν την έχει «ευλογήσει» η εκκλησία, αλλά λίγα λεπτά αργότερα την επικροτεί, όταν ανακοινώνεται ο θάνατος του νομίμου συζύγου της Νάντεζντα... Τέλος, ο ορθολογιστής φον Κόρεν, που αντιπαθεί το Λαγιέφσκι, τον θεωρεί βάρος στην κοινωνία, άχρηστο, κηφήνα και δεν συγχωρεί τον έκλυτο βίο του.
Ο Τσέχοφ μελετά κάθε χαρακτήρα ξεχωριστά, ενδελεχώς, χωρίς να κάνει γενικεύσεις. Δέχεται την πολυπλοκότητα της ζωής και τις απρόσμενες μεταστροφές της που κάνουν όλη την υπόθεση, παρά τη σοβαρότητά της, γκροτέσκα. Ένας ανταγωνισμός που καταλήγει από ασυνεννοησία με μια πρώτη ματιά, αλλά απόλυτα ίσως δικαιολογημένα με μία δεύτερη, σε μία μονομαχία που θα αλλάξει τις ζωές όλων.
Το δεύτερο κείμενο της συλλογής, Ο Αρραβώνας, είναι η ιστορία της Νάντια η οποία προέρχεται από μια ευκατάστατη και αξιοσέβαστη οικογένεια της ρωσικής επαρχίας, και ετοιμάζεται να αρραβωνιαστεί με έναν άντρα που στην ουσία επέλεξαν οι άλλοι ως κατάλληλο σύζυγο γι’ αυτήν. Η ίδια είναι μία γυναίκα που αρχίζει να αντιλαμβάνεται την υπόστασή της ως μοναδικό κι αυτεξούσιο άτομο, σύμφωνα με τις επιταγές της νεωτερικότητας. Έχει διαβάσει αρκετά και αναγνωρίζει ότι η ζωή που της ετοιμάζουν δεν την εκφράζει και δεν είναι αυτό που επιθυμεί. Θέλει να φύγει μακριά, να γνωρίσει τον κόσμο, να σπουδάσει. Η σύγκρουσή της με τις αγκυλώσεις της οικογένειάς της και του κοινωνικού της περίγυρου είναι αναπόφευκτη.
Και πάλι ο Τσέχοφ, με δυναμική πένα, δίνει μια μοναδική διάσταση στις προσωπικότητες των ηρώων του. Η τραγική θέση της γυναίκας σχολιάζεται με χιούμορ και η λύση που προσφέρεται, είναι ανάλαφρη, αλλά στην βάση της ριζοσπαστική. Οι αποκλίνουσες απόψεις των πρωταγωνιστών ξεκινούν μια συζήτηση, η οποία ακόμα και σήμερα δεν έχει κλείσει...
Και τα δύο αφηγήματα μου άρεσαν πάρα πολύ. Ο Τσέχοφ είχε εξελίξει την τέχνη της βραχείας φόρμας και μέσα σε λίγες σελίδες κατόρθωνε να παρουσιάσει τις εσωτερικές συγκρούσεις των ηρώων του, την προσπάθειά τους να επιβιώσουν από τα χτυπήματα του πεπρωμένου και μέσα από ριζοσπαστικές για την ζωή τους αλλαγές, να δώσουν λύσεις στα προβλήματά τους χωρίς η τραγικότητα των καταστάσεων να οδηγεί σε δυσβάσταχτη μελαγχολία. Στο βιβλίο περιλαμβάνεται επίμετρο με τη βιογραφία του Άντον Τσέχοφ και τους κυριότερους σταθμούς του συγγραφικού του έργου. Σας προτείνω τη μικρή αυτή συλλογή, ανεπιφύλακτα!
Στοιχεία βιβλίου:
Ιστοσελίδα: Πατήστε εδώ
Σειρά: Οι κλασικοί
Συγγραφέας: A. Tchekhov
Σελίδες: 230
Ημερ. έκδοσης: 1995
ISBN: 960-7408-09-8
