Περίληψη οπισθόφυλλου:
Ξανακυκλοφορεί σε νέα, συμπληρωμένη έκδοση το βιβλίο του Εουτζένιο Μπάρμπα "Τα πλωτά νησιά", που περιέχει και κεφάλαια από το βιβλίο "Πέρα απ’τα πλωτά νησιά".
"Τα πλωτά νησιά" είναι μία συλλογή από τα πιο σημαντικά γραπτά του Εουτζένιο Μπάρμπα για το θέατρο. Δεν είναι ούτε «θεωρητικά» ούτε «αυτοβιογραφικά» γραπτά. Φιλτραρισμένα μέσα από συγκεκριμένες, ιστορικές εμπειρίες, αποτελούν μια μελέτη πάνω στην κοινωνική και προσωπική σημασία του θεάτρου, όταν απελευθερώνεται απ’ τα δεσμά ενός ιδιαίτερου κοινού και της θεατρικής αγοράς.
Ποια είναι η εικόνα του ονειροπόλου; Κάποιος που φεύγει από τη στεριά και ανοίγεται στο πέλαγος. Αλλά, όχι απλώς για να ανακαλύψει ή να φτάσει σε άλλες χώρες. Μερικοί, αν και φαίνεται να απομονώνονται πολύ μακριά στο πέλαγος, επιθυμούν ωστόσο να έχουν κι άλλους κοντά τους. Προσπαθούν να χτίσουν πάνω στο νερό κομμάτια γης. Αυτά είναι τα πλωτά νησιά. Η κατοχή των πλωτών νησιών δεν μπορεί να μεταβιβαστεί στα παιδιά σου. Μόλις σταματήσεις το χτίσιμο, το έδαφός σου σταματά να υπάρχει. Είναι ένας μικρός, ρευστός κήπος που καρποφορεί, αλλά που οι διαστάσεις του και η ίδια του η ύπαρξη εξαρτώνται από τα ρεύματα. Γεννήθηκε από την ανάγκη σου να ριζώσεις. Αλλά σε μια ξεριζωμένη πραγματικότητα.
Το θέατρο είναι χαράμισμα, μια σπατάλη, αλλά είναι και μια κοινωνικά αποδεκτή δραστηριότητα. Είναι φαινομενικά μη παραγωγικό, αλλά δικαιώνει τη συλλογική δουλειά. Μπορεί να προβάλλεις πάνω του τα όνειρά σου και τις έμμονες ιδέες σου, δίνοντας σάρκα και οστά, αγγίζοντας τους άλλους χωρίς να θίγεις επιπόλαια την επιφάνεια της κοινής γλώσσας. Είναι ένα μέσο να ξεφύγεις από τη λογική των θηριοδαμαστών, να σπάσεις τον κύκλο της μοναξιάς.
Η άποψή μου:
(γράφει ο Θανάσης Σταυρόπουλος)
«Έχω μία πολύ στοιχειώδη θεωρία για το θέατρο. Για μένα, θέατρο είναι η στιγμή κατά την οποία ένα άτομο αρχίζει να ακτινοβολεί ενέργεια σε ένα επίπεδο διαφορετικό από εκείνο της καθημερινής ζωής, με αποτέλεσμα να γίνεται ελκυστικό, γοητευτικό.»
-Εουτζένιο Μπάρμπα, ιδρυτής του Odin Teatret-
Στο ευρύ κοινό ίσως δεν είναι γνωστό. Θα μπορούσα να πω ότι τον αγνοεί ή μάλλον δε φαντάζεται καν την ύπαρξή του. Ότι κάποιοι επίσης υποστηρίζουν ότι είναι ένα «άλλο», «ειδικό» και κάπως «ακραίο» είδος θεάτρου.
Όχι, μην μπαίνετε σε σκέψεις και ιδέες ότι το θέατρο που διδάσκει ο Εουτζένιο Μπάρμπα και οι συνεργάτες του είναι ένα θέατρο περιθωρίου και περίεργο, τουναντίον. Θα σας πω ότι αν και μπορεί να ξενίζει αρκετούς η «οπτική» του, είναι το καθ'αυτό αληθινό θέατρο. Θα μου πείτε τα υπόλοιπα τι είναι; Τόσο καιρό που πηγαίνουμε θέατρο τι βλέπουμε; Ένα ψεύτικο; Ένα μη αληθινό είδος θεάτρου; Όχι, δεν υποστηρίζω αυτό. Αλλά το θέατρο του Ε. Μπάρμπα είναι κατεξοχήν ρεαλιστικό θέατρο, με την ουσία της λέξεως «ρεαλιστικό», δηλαδή πραγματικό, άμεσο, απ'ευθείας από άνθρωπο (ηθοποιός) σε άνθρωπο (θεατής), χωρίς ενδιάμεσες στάσεις. Και αυτό θα μπορέσετε να το κατανοήσετε καλύτερα αν διαβάσετε αυτό το βιβλίο που δείχνει την πορεία του Odin Teatret από ιδρύσεώς του στο Όσλο της Νορβηγίας την 01/10/1965 και όλη του τη μετέπειτα πορεία στο Holstebro της Δανίας.
Είναι μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πορεία πρωτίστως του ιδίου του Μπάρμπα, που μετανάστης από τον Νότο της Ιταλίας το 1945 βρέθηκε στη Σκανδιναβία και έμελλε να γίνει ένας από τους σπουδαιότερους εν ζωή θεωρητικούς, και όχι μόνο, θεατρανθρώπους. Ο Ε. Μπάρμπα δεν υπήρξε ποτέ αποδεκτός από το θεατρικό «κύκλωμα». Δεν είχε ούτε καν τις κατάλληλες σπουδές, ούτε αυτός ούτε και οι συνεργάτες του όταν ίδρυσαν το Odin Teatret. Ήταν τρόπο τινά παρίες στο θέατρο της καθεστηκυίας τάξης. Αλλά είχε ένα όραμα για το θέατρο. Πίστευε ότι ο άνθρωπος πρέπει να εκφράζεται στη σκηνή, όχι ως «μίμος» πράξεων και συναισθημάτων αλλά, ως ολική ύπαρξη. Με όλο του το σώμα, τις αισθήσεις, το μυαλό, την ψυχή του. Γι'αυτό και οι παραστάσεις του, για όποιον τις δει, έχουν αποκαλυπτικό χαρακτήρα. Μπορεί σε κάποιους να μην αρέσουν ή να τους ξενίζουν, αλλά με βάσεις και αρχές στο σωματικό θέατρο της Άπω Ανατολής, των Ινδιών και των εν γένει βιωματικών λαϊκών «παραστάσεων» ανά τον κόσμο, αν μη τι άλλο είναι μία πρόταση θεάματος τολμώ να πω, βαθιά πανανθρώπινη και θρησκευτική, με την ουσία της πίστης στον άνθρωπο και τις δυνατότητές του.
Οι «λίγοι» του Odin Teatret, σε πείσμα των καιρών, κατόρθωσαν πολλά. Κι ας μην τους το είχαν. Κι ας προσπάθησαν πολλοί να τους αλλάξουν ρότα. Κι ας υποχρεώθηκαν να μεταναστεύσουν από τη Νορβηγία σε ένα μικρό άσημο χωριό όπως το Hostebro. Κατόρθωσαν να γίνουν ονειροπόλοι, «πλωτά νησιά» μέσα στις λίμνες της «ατάραχης και γαλήνιας ανυπαρξίας» του παγκόσμιου θεάτρου. Και αυτά τα «πλωτά νησιά» όπου κι όποτε περνούσαν, κυρίως στα μικρά απομακρυσμένα μέρη της υφηλίου αλλά και στις πρωτεύουσες του κόσμου, τάραζαν. Τάραζαν «στάσιμα θεατρικά ύδατα», στάσιμες συνειδήσεις, στάσιμες νοοτροπίες.
Και θα κλείσω με αυτό, αν και ο Εουτζένιο Μπάρμπα -όπως προείπα- θεωρείται από τους σπουδαιότερους εν ζωή θεωρητικούς του θεάτρου, πολλοί δεν τον έχουν συγχωρήσει που τόλμησε. Και ακόμα περισσότεροι που «τάραξε».
Στοιχεία βιβλίου:
Ιστοσελίδα: Πατήστε εδώ
Τίτλος πρωτοτύπου: The Floating Islands-Beyond the Floating Islands
Συγγραφέας: Μπάρμπα Εουτζένιο (Barba Eugenio)
Μετάφραση: Κώστας Βάντζος, Άρτεμις Μαθιά
Σελίδες: 288 / Διαστάσεις: 15,5x23
Ημερ. έκδοσης: Νοέμβριος 2018
ISBN: 978-960-558-240-1
Βιογραφικό του συγγραφέα:
Ο Εουτζένιο Μπάρμπα γεννήθηκε το 1930 στη νότια Ιταλία και μετανάστευσε, έφηβος ακόμη, στη Νορβηγία, όπου δούλεψε σαν συγκολλητής μετάλλων και αργότερα σε ένα πετρελαιοφόρο. Από τους ανθρώπους που σημάδεψαν βαθιά την πορεία του σύγχρονου θεάτρου, είναι ίσως ο μόνος που δεν πέρασε από καμία καλλιτεχνική ή φιλολογική μαθητεία μέσα στο «θεατρικό σύστημα». Προσεγγίζει το θέατρο στα 1960, όταν πηγαίνει στη Βαρσοβία στην εκεί θεατρική σχολή. Μετά από λίγους μήνες, εγκαταλείπει τις σπουδές του για να συναντήσει τον Γιέρζι Γκροτόφσκι, που αρχίζει την έρευνά του στο «εργαστήρι» του στην Οπόλ. Το 1964, και μετά από ένα ταξίδι στις νότιες Ινδίες για να μελετήσει το Κατακάλι, ιδρύει το Θέατρο Οντίν στο Όσλο. Για να επιζήσει η ομάδα, αναγκάζεται το 1966 να μεταναστεύσει στο Χόλστεμπρο, μια μικρή πόλη στη βορειοδυτική Δανία όπου ιδρύει το Δια-Σκανδιναβικό Θεατρικό Εργαστήρι. Έχοντας ξεκινήσει σαν αυτοδίδακτη ομάδα, το Θέατρο Οντίν αναγνωρίζεται μέσα σε λίγα χρόνια σαν μια από τις σπουδαιότερες θεατρικές ομάδες, στα τέλη της δεκαετίας του ’60 και τη δεκαετία του ’70. Σ’ αυτό ακριβώς το σημείο αρχίζει η περίοδος των ταξιδιών που το πάνε μακριά από τις ασφαλείς, αναγνωρίσιμες περιοχές του Θεάτρου, σε απομονωμένα χωριά, σε πυκνοκατοικημένα προάστια των μεγάλων πόλεων της Ευρώπης και της Νότιας Αμερικής και ανάμεσα σε μικρές θεατρικές ομάδες που ζουν την εμπειρία της απόρριψης και της περιθωριοποίησης.
.jpg)
