---Επαναδημοσίευση: 25/03/2023---
---Αρχική δημοσίευση: 16/04/2020---
Συνέντευξη στη Μαριάννα Φλέσσα και στα Βιβλιοσημεία
Ποια είναι η "στιγμή" που αρχίζει να «γράφεται» το επόμενο βιβλίο; Τι είδους διαδικασία είναι η συγγραφή για εσάς;
Η στιγμή που έρχεται η Μούσα. Υπάρχει η Μούσα, μην σας λένε ότι δεν υπάρχει -οι ορθολογιστές. Άλλες φορές ψιθυρίζει απλώς, άλλες φωνάζει, άλλες σε χτυπάει απαλά στον ώμο, άλλες σε τραβάει από το μανίκι. Πάντα όμως κάτι γίνεται και έρχεται.
Για μένα η συγγραφή είναι η επιθυμία για την κατασκευή ενός σύμπαντος. Με όνειρο και ρεαλισμό. Μετά έρχεται πάντα ένας αλγόριθμος με αρχή, μέση και τέλος. Εκπλήξεις και ανατροπές. Χαρακτήρες με καλά και κακά, αρετές και αδυναμίες, πάθη και μεγαλείο, ήρωες και αντιήρωες. Όλοι πρόθυμοι να υπηρετήσουν το μεγάλο μου συμπαντικό σκοπό. Είναι εν ολίγοις μια μοναδική, κοπιώδης και υπέροχη διαδικασία.
Τι σας ενέπνευσε στο «Χώρα από χαλκό»; Σε ποια κατηγορία βιβλίων θα το κατατάσσατε;
Το 2007 κυκλοφόρησε το «Imperium». Το βιβλίο πραγματεύεται την «επέκταση», το μεγάλωμα, την κυριαρχία. Και εκεί οι εννοούμενες αναφορές είναι Βυζαντινές. Όλοι γνωρίζουμε ότι μετά το «Imperium» στη Βυζαντινή Ιστορία ακολούθησε η παρακμή και το τέλος. Δραματικό τέλος, ίσως η χειρότερη ιστορία ήττας της συλλογικής μας ιστορικής θεώρησης. Έτσι, ήρθε η έμπνευση για τη «Χώρα από χαλκό», αμέσως μετά την τελευταία αράδα του «Imperium». Θα έλεγα ότι είναι ένα βιβλίο, που ανήκει στο χώρο του φανταστικού αλλά με μεγάλη προσοχή στη διατήρηση της ιστορικότητας. Ως παράδειγμα είδους, να αναφέρω το γνωστότατο «Όνομα του Ρόδου».
Ποιο από τα τρία αδέρφια, που διεκδικούν το θρόνο και στην ουσία πρεσβεύουν διαφορετικές κοσμοθεωρίες διακυβέρνησης, σάς είναι συμπαθέστερο;
Προσπάθησα να μην συμπαθήσω ή αντιπαθήσω κανέναν. Γιατί ενδεχομένως να επιθυμώ την ψευδαίσθηση της αντικειμενικότητας. Πολύ σωστά επισημαίνετε ότι αντιπροσωπεύουν διαφορετικές κοσμοθεωρίες διακυβέρνησης, αλλά να προσθέσω σε στιγμές συρρίκνωσης και μέγιστης απειλής, είναι τόσο ευαίσθητο το ζήτημα, που είναι πιο εύκολο να θέσεις τα ερωτήματα παρά να πάρεις θέση.
Πώς κατορθώνει ο συγγραφέας να μένει ουδέτερος και χωρίς φαινομενικές αδυναμίες και να αναπτύξει συμμετρικά τους ήρωές του; Μιλήστε μας για τη σχέση του συγγραφέα με τους ήρωές του.
Δεν είναι εύκολο αλλά είναι απαραίτητο. Εδώ ο συγγραφέας μοιάζει με τον ηθοποιό. Πρέπει να μπορεί να ζωντανεύει πολλά και διαφορετικά πρόσωπα γιατί μόνο έτσι το σύμπαν του γίνεται συναρπαστικό, πειστικό και πολυδιάστατο. Αλλιώς, είναι μονότονο. Δοκιμιακό και όχι μυθιστορηματικό. Όπως ο ηθοποιός, έτσι και ο συγγραφέας οφείλει να «γίνει» ο ρόλος. Τη σχέση του συγγραφέα με τους ήρωές του, πιστεύω, δεν μπορεί ποτέ να την αποκρυπτογραφήσει ο ίδιος. Αν το προσπαθήσει, θα κάνει σίγουρα λάθος. Μόνο οι αναγνώστες μπορούν να το κάνουν αυτό.
Γιατί χρησιμοποιείτε την αλληγορία και τους συμβολισμούς στο «Χώρα από χαλκό»;
Για να τονίσω τη διαχρονικότητα. Επίσης, ο αναγνώστης θα το καταλάβει αμέσως, ο καμβάς είναι το Βυζάντιο την εποχή της συρρίκνωσης και της πτώσης. Το «Χώρα από χαλκό» δεν είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα το οποίο επιθυμεί να αναδείξει φανερές ή κρυφές, ιστορικές στιγμές. Θέλει να χτίσει πάνω στο συναίσθημα που όλοι έχουμε, εξαιτίας ενός καθοριστικού ιστορικού γεγονότος. Η αλληγορία λοιπόν για αυτό το σκοπό θεώρησα ότι είναι κατάλληλο εργαλείο.
Ποια είναι τα σχέδιά σας για το επόμενο βιβλίο;
Κάτι πολύ φιλόδοξο και δύσκολο. Να ολοκληρώσω την «τριλογία»: «Imperium» (η ακμή), «Χώρα από χαλκό» (παρακμή-πτώση) και το τρίτο που θα κινηθεί σε αυτό που οι Αγγλοσάξονες ονομάζουν λογοτεχνία «what if» / Τι θα γινόταν λοιπόν αν μετά -ας πούμε, εκατό χρόνια κατοχής- «πάλι δικά μας γίνονταν;».
Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε ένα παγκόσμιο lock-down λόγω του Covid-19. Ποια από τις δύο ιδιότητές σας δείχνει να ιντριγγάρεται περισσότερο από τις εξελίξεις: του συγγραφέα ή του επιστήμονα-πυρηνικού φυσικού;
Και οι δύο. Άρχισα ξαφνικά να παρακολουθώ καμπύλες και εκθετικές συναρτήσεις, να ξεσκονίζω λογαριθμικές κλίμακες και ιστογράμματα κλπ. Ο αόρατος εχθρός, οι θάνατοι, οι ηρωισμοί, οι θεωρίες συνωμοσίας, το αβέβαιο μέλλον, μια αναγκαία έρευνα στην ιστορία των πανδημιών, ο εγκλεισμός, η αλληλεγγύη, όλα αυτά είναι τροφή για τον συγγραφέα.
Πώς περνάτε τη μέρα σας κατά την καραντίνα; Ποια πιστεύετε ότι θα είναι η επόμενη μέρα για τον κόσμο της λογοτεχνίας;
Διαβάζω, βλέπω ταινίες και σειρές, περπατάω, μαγειρεύω, τακτοποιώ από κουτιά μέχρι αρχεία (βρήκα μέχρι και τα πρώτα μου διηγήματα τα οποία βεβαίως δεν έχουν λόγο ύπαρξης), μιλάω διαδικτυακά με φίλους, αγωνιώ για το επόμενο θεατρικό μου, αγωνιώ για την επόμενη μέρα... Γενικώς δεν έχω παράπονο. Θα επηρεάσει η πανδημία τον κόσμο της λογοτεχνίας; Ως πηγή έμπνευσης την βλέπω, για το εμπορικό κομμάτι, (όσο και αν δεν το θέλουμε απαραίτητο) δεν μπορώ να πω τίποτε.
Ποια είναι ή θα ήταν φυσιολογικά τα επόμενα συγγραφικά σας σχέδια; Έχουν αλλάξει εξαιτίας της πανδημίας;
Όχι δεν έχουν αλλάξει. Προσπαθώ να γράφω πρόζα και μετά θέατρο και ξανά πρόζα, μιας και αγαπώ και τα δύο. Τώρα είναι η σειρά του θεάτρου. Το έργο μου «Μπίλη ο τίγρης» ήταν να ανέβει τώρα που μιλάμε αλλά...
Θα θέλατε να στείλετε ένα μήνυμα σ’ αυτούς που θα διαβάσουν τη συνέντευξή μας;
Να αδράξουμε την ευκαιρία που μας δίνει η πανδημία για: εμείς κι όχι εγώ. Είμαστε θνητοί και ευάλωτοι. Ισχύς μας η ένωση και ένας σκοπός. Μη υλικός εννοείται. Κοινός αλλά και ατομικός. Ο καθένας από εμάς μπορεί να γίνει ήρωας, ή αντι-ήρωας. Το ζητούμενο είναι να μην επιτρέψουμε στις συγκυρίες να αποφασίσουν για εμάς. Καλή δύναμη σε όλους.
(©Μαριάννα Φλέσσα για τα Βιβλιοσημεία)
(©Μαριάννα Φλέσσα για τα Βιβλιοσημεία)
