Μετά από χρόνια ερευνών πάνω στην παιδική λογοτεχνία και τα γυναικεία στερεότυπα, η κυρία Μωραΐτου μάς μιλά για τη σχέση των παιδιών με τα βιβλία, την αγάπη για την Πατρίδα και την σημασία της σημαίας. Μέσα από αυτή την πολύ όμορφη συνέντευξη, γνωρίζουμε καλύτερα το πόνημά της, το οποίο μιλάει για τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα, τα οποία έχουν σφραγίσει τη νεότερη Ιστορία της χώρας μας. Κι αν και ιστορικού περιεχομένου, το "Η Ελευθερία και το ταξίδι της ελληνικής σημαίας" δεν παύει να είναι ένα διασκεδαστικό παραμύθι, το οποίο κάθε παιδί που το διαβάσει, θα το αγαπήσει!
Το δελτίο Τύπου του βιβλίου μπορείτε να το βρείτε εδώ και στην ενότητα Διαγωνισμοί, μπορείτε να κερδίσετε ένα αντίτυπο!
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
1. Κυρία Μωραΐτου, καταρχήν σας ευχαριστούμε πολύ για τον χρόνο που αφιερώνετε στα Βιβλιοσημεία. Διαβάζοντας το βιογραφικό σας σημείωμα, παρατήρησα ότι είστε μεταδιδακτορική ερευνήτρια πάνω στην παιδική λογοτεχνία και τα γυναικεία στερεότυπα. Θα μπορούσατε να επεκταθείτε λίγο σχετικά με αυτό;
Π.Μ.: Εγώ σας ευχαριστώ για τη φιλοξενία. Η ενός χρόνου post doc research στην οποία αναφέρεστε έγινε στο Midwestern State University σε συνεργασία με την επιβλέπουσα καθηγήτρια του Masters Thesis μου, Dr. Arvilla Taylor και ήταν -θα μπορούσε να πει κανείς- συνέχεια της διδακτορικής μου διατριβής (PhD in American Literature) που εκπονήθηκε στο Καποδιστριακό πανεπιστήμιο Αθηνών και αφορούσε τους γυναικείους χαρακτήρες στα έργα του John Steinbeck και έχει τίτλο "Alienation in female characters in John Steinbeck’s Works". Βασισμένη στη φεμινιστική θεωρία της Alison Jaggar η διατριβή αυτή ερευνούσε την αποξένωση που νιώθουν οι γυναικείοι χαρακτήρες του Αμερικανού συγγραφέα από το σώμα τους και την προσωπικότητά τους σε μια κοινωνία όπου το γυναικείο σώμα είναι είδος προς κάθε μορφής εκμετάλλευση. Η μεταδιδακτορική έρευνα τώρα σκοπό είχε να δει πώς αυτή η «αποξένωση» της γυναίκας δημιουργεί στερεότυπα που αναπαράγονται στην παιδική λογοτεχνία και διαιωνίζουν αυτόν τον φαύλο κύκλο. Δυστυχώς δεν μπορέσαμε να ολοκληρώσουμε αυτή την έρευνα λόγω σοβαρού και μη αναστρέψιμου προβλήματος υγείας της Dr. Taylor.
2. Κινείστε πολλά χρόνια στον χώρο του παιδικού βιβλίου. Ποια θα λέγατε ότι είναι τα κριτήρια που επιλέγουν οι γονείς, στο ποιο βιβλίο θα διαβάσει το παιδί τους; Θα έπρεπε να αφήνουν την επιλογή αποκλειστικά στο παιδί;
Π.Μ.: Είναι δύσκολο να σκιαγραφήσω τις επιλογές των γονιών σχετικά με την επιλογή του παιδικού βιβλίου για τα παιδιά τους γιατί αυτές οι επιλογές έχουν πολλές παραμέτρους, που δεν γνωρίζω, όπως η ηλικία των γονέων, το μορφωτικό τους επίπεδο, τη σχέση τους με το βιβλίο, την οικονομική τους κατάσταση, ακόμα και τον χώρο από τον οποίο θα διαλέξουν το βιβλίο -εννοώ θα είναι το βιβλιοπωλείο της γειτονιάς, όπου υπάρχει πιθανότητα να έχουν επαφή με έναν βιβλιοπώλη, που έχει «άποψη» ή θα είναι κάποιο μεγάλο, απρόσωπο πολυκατάστημα, όπου τον κύριο λόγο έχει το ράφι προώθησης του προϊόντος. Σε κάθε περίπτωση νομίζω ότι η καλύτερη λύση για τους γονείς είναι να επιτρέψουν στο παιδί να διαλέξει εκείνο μόνο του το βιβλίο που θέλει να διαβάσει. Η επίσκεψη στο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς είναι το πρώτο βήμα για τη δημιουργία ενός μικρού αναγνώστη. Δείχνουμε στο παιδί το ράφι που έχει τα κατάλληλα βιβλία για την ηλικία του, ιδανικά το αφήνουμε να μιλήσει με τον βιβλιοπώλη και του δίνουμε την ευκαιρία να περιπλανηθεί στο πολύχρωμο σύμπαν των βιβλίων, να τα ξεφυλλίσει, να τα μυρίσει, να χαϊδέψει τα εξώφυλλα και να διαλέξει αυτό που θέλει. Έτσι, επιτρέπουμε τη δημιουργία μιας ιδιαίτερης σχέσης μεταξύ βιβλίου, βιβλιοπωλείου και μικρού αναγνώστη.
3. Σύμφωνα με την εμπειρία σας, από ποια ηλικία ξεκινά ένα παιδί να διαβάζει; Παίζει ρόλο το φύλο, ο τόπος διαμονής, η κοινωνική θέση κτλ;
Π.Μ.: Από πάρα πολύ μικρή ηλικία θα πρέπει να εξοικειώσουμε τα παιδιά με το σχήμα του βιβλίου, αγοράζοντας αυτά τα μικρά βιβλιαράκια με τα μεγάλα σχήματα, που βγάζουν ήχους και μουσική. Θα πρέπει να εξηγούμε στα παιδιά τα σχήματα, τα διάφορα ζωάκια ή και τις εικόνες. Στη συνέχεια ξεκινάει το διάβασμα παραμυθιών κατάλληλων για την ηλικία των παιδιών. Το διάβασμα παραμυθιού στο κρεβάτι, λίγο πριν σβήσει το φως για καληνύχτα, χαλαρώνει το παιδί και είναι μια μοναδική, ιδιαίτερη στιγμή με τη μητέρα ή τον πατέρα. Αναπτύσσονται ιδιαίτεροι δεσμοί και μπαίνουν τα θεμέλια για έναν μικρό αναγνώστη. Το τρίτο βήμα και το κυριότερο, είναι αφήνουμε τα παιδιά να διαβάζουν ό,τι θέλουν. Το "κατά παραγγελία" ή "με το ζόρι" διάβασμα θα φέρει αντίθετα αποτελέσματα. Τέλος, τα παιδιά μιμούνται ό,τι βλέπουν στο σπίτι, συνεπώς συστηματικοί αναγνώστες γονείς έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να δημιουργήσουν παιδιά βιβλιοφάγους. Δεν διαθέτω στατιστικά στοιχεία για να έχω κι εμπεριστατωμένη άποψη για το δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, μπορώ όμως με βεβαιότητα να πω ότι όσο περισσότερο δημιουργικό χρόνο περνάμε με τα παιδιά μας συζητώντας για βιβλία και όσο περισσότερο διαβάζουμε οι γονείς, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχουμε να απολαμβάνουν τα παιδιά μας τα οφέλη ενός καλού βιβλίου.
4. Στην Ελλάδα του σήμερα, θα λέγατε ότι τα παιδιά διαβάζουν αρκετά κι αν όχι, τι θα μπορούσαν να κάνουν γονείς για να το αλλάξουν αυτό;
Π.Μ.: Αν και είναι μια δύσκολη εποχή, όπου η γρήγορη και μαγευτική εναλλαγή της εικόνας του smartphone και του video game έχουν επηρεάσει τα παιδιά μας, νομίζω ότι τα παιδιά του δημοτικού ακόμα διαβάζουν. Δεν έχω σαφή εικόνα για το γυμνάσιο, όπου τα παιδιά μπαίνουν στην εφηβεία. Σχετικά με τους γονείς, όπως είπα και παραπάνω, η επικοινωνία με τα παιδιά τους είναι το πρώτο και σημαντικότερο βήμα για κάθε περαιτέρω ενέργεια. Περνάμε δημιουργικό χρόνο με τα παιδιά. Συζητάμε, ακούμε προσεχτικά την άποψή τους, τους δίνουμε την ευκαιρία να εκφράσουν συναισθήματα και να διαλέξουν το βιβλίο που θέλουν να διαβάσουν. Το επόμενο βήμα είναι να ρωτήσουμε το παιδί για τον ήρωα του βιβλίου, να ενδιαφερθούμε για την υπόθεση και να ακούσουμε τη διήγηση του παιδιού μας, γιατί έτσι θα καταλάβει ότι αυτό που διάβασε, είναι ενδιαφέρον, τα συναισθήματα που του προκάλεσε είναι σημαντικά και η άποψή του μας ενδιαφέρει. Σημαντικό επίσης είναι να πηγαίνουμε με τα παιδιά μας σε βιβλιοπαρουσιάσεις, αφού πρώτα έχουμε μιλήσει και εξηγήσει, τουλάχιστον τις πρώτες φορές, στο παιδί μας τι να περιμένει εκεί. Του γνωρίζουμε τον συγγραφέα του βιβλίου. Το σημαντικότερο όμως όλων, όπως προείπα, είναι να είμαστε εμείς το παράδειγμα για τα παιδιά μας.
5. Στο προηγούμενο βιβλίο σας "Το μυστικό της τροφοπυραμίδας" πραγματεύεστε το θέμα της υγιεινής διατροφής. Πώς μιλάς στα παιδιά για ένα θέμα τόσο "πεζό" όπως η διατροφή, χωρίς να χάσεις το ενδιαφέρον τους;
Π.Μ.: Θα έλεγα πως η συνταγή είναι απλή και την εφάρμοσα στο «Μυστικό της Τροφοπυραμίδας», που είναι ένα ιδιαίτερο βιβλίο. Είναι μια παιδική περιπέτεια με καλούς και κακούς που στο ενδιάμεσο των κεφαλαίων της υπάρχουν ενδιαφέρουσες και χιουμοριστικές δραστηριότητες που βοηθούν τα παιδιά να θυμηθούν και να αποκωδικοποιήσουν τις πληροφορίες που τους δόθηκαν μέσω των ηρώων στο κεφάλαιο. Προτιμώ αυτού του είδους τα βιβλία γιατί συνδυάζουν τη μαγεία του παραμυθιού με τη χαρά των δραστηριοτήτων και έτσι, γίνονται πιο εύπεπτες οι πληροφορίες και τα μηνύματα που πρέπει να περάσω στα παιδιά.
6. Ερχόμενοι στο βιβλίο σας "Η Ελευθερία και το ταξίδι της ελληνικής σημαίας", πρέπει να πω ότι είναι πραγματικά ξεχωριστό. Το θέμα με το οποίο ασχολείστε εδώ, είναι η ελληνική σημαία και η σημασία της. Πείτε μας δυο λόγια παρακαλώ.
Π.Μ.: Σε μια πρώτη ανάγνωση το βιβλίο διηγείται την απίθανη περιπέτεια της μικρής Ελευθερίας στον χρόνο και στην Ελληνική Ιστορία, με αναπάντεχη παρέα μια Ελληνική σημαία. Στο φανταστικό αυτό ταξίδι η μικρή Ελευθερία θα συναντήσει σημαντικές μορφές της Ελληνικής Ιστορίας: από το Ρήγα Βελεστινλή έως και τους φοιτητές στην εξέγερση του Πολυτεχνείου. Σε μια δεύτερη ανάγνωση σημειολογικά θα μπορούσε κανείς να πει πως το βιβλίο θέλει να μιλήσει στους μικρούς αναγνώστες για τη σημασία της ελευθερίας και την πατρίδα, που ώθησαν τους Έλληνες σε όλους τους αγώνες του έθνους. Τέλος, το βιβλίο θέλει να αναδείξει τη σπουδαιότητα και τη σημασία των εθνικών εορτών, όχι απλά ως μια ρουτίνα και υποχρέωση, αλλά ως εσωτερική ανάγκη και ημέρα μνήμης και απόδοσης τιμών στους αφανείς ήρωες, που αγωνίστηκαν για να υπάρχει σήμερα στους χάρτες η Ελλάδα ως ελεύθερο και κυρίαρχο κράτος.
7. Σε τι ηλικίες απευθύνεται το συγκεκριμένο βιβλίο;
Π.Μ.: Το βιβλίο απευθύνεται σε παιδιά των τεσσάρων τάξεων του δημοτικού σχολείου.
8. Ποια μαθήματα μπορούν να λάβουν τα παιδιά, μέσα από αυτό το παραμύθι, κυρία Μωραΐτου;
Π.Μ.: Θέλω τα παιδιά να ζήσουν την περιπέτεια, μέσα από αυτήν να ζήσουν έστω και στιγμιαία ιστορικές στιγμές και να κατανοήσουν κάτι πολύ απλό: ότι η ελευθερία, που τώρα απολαμβάνουμε όλοι, δεν είναι αυτονόητη και δεδομένη. Θα πρέπει όλοι να συμβάλλουμε καθημερινά για την διατήρησή της, βοηθώντας την πατρίδα μας να γίνει καλύτερη.
9. Σχετικά με την επέτειο του "ΟΧΙ", ποια κατά τη γνώμη σας, είναι η σημασία των εθνικών εορτών για τα παιδιά; Ρουτίνα κι ευκαιρία για κοπάνα από το σχολείο ή κάτι βαθύτερο, μια ανάγκη για να θυμηθούμε και να αποδώσουμε τιμή σε αυτούς που χάθηκαν για την Ελευθερία;
Π.Μ.: Αυτός είναι και ένας από τους στόχους του βιβλίου: να τονιστεί η σπουδαιότητα και η αναγκαιότητα των εθνικών εορτών ως ημερών μνήμης και τιμής σε όλους εκείνους τους επιφανείς και αφανείς ήρωες που έδωσαν ό,τι πιο πολύτιμο είχαν -τη ζωή τους για να μπορούμε εμείς να ζούμε ελεύθεροι. Για το λόγο αυτό και σημειολογικά η ιστορία αρχίζει την παραμονή της εθνικής μας εορτής στο σχολείο της μικρής Ελευθερίας και τελειώνει με την ολοκλήρωση της γιορτής, όπου βέβαια η μικρή Ελευθερία έχει την τιμητική της.
10. Σε μια εποχή που θα λέγαμε ότι η ιστορία της χώρας μας περνάει "κρίση", θα λέγατε ότι τα παιδιά γνωρίζουν την ελληνική ιστορία; Κατανοούν την σημαία και το τι πρεσβεύει αυτή; Αν όχι, τι θεωρείτε ότι θα έπρεπε να γίνει για να αλλάξει αυτό;
Π.Μ.: Αν και η Ιστορία μας είναι βασικό μάθημα και διδάσκεται συστηματικά στην Πρωτοβάθμια και στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση με τους συναδέλφους εκπαιδευτικούς να δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους, προσωπική μου εκτίμηση είναι πως σε ένα ποσοστό η Ιστορία δεν κατέχει στο μυαλό και την καρδιά των παιδιών μας τη θέση και τη σπουδαιότητα που πρέπει να έχει. Οι μαθητές τη θεωρούν άλλο ένα μάθημα για τις εξετάσεις στην εκμάθηση, του οποίου πρωταρχικό ρόλο έχει η μηχανική αποστήθιση και όχι η εμβάθυνση σε αυτά καθαυτά τα γεγονότα. H Ιστορία είναι κάτι παραπάνω από φόρο τιμής και μνήμης στους ήρωες κατά τις Εθνικές Επετείους. Η Ιστορία είναι η πολύτιμη γνώση του παρελθόντος μας για να μπορούμε να πορευτούμε ελεύθεροι στο μέλλον. Χωρίς την εθνική μας ταυτότητα δεν έχουμε παρελθόν και μέλλον.
11. Δεν έχει περάσει καιρός από την ημέρα που υπογράφηκε το Π.Δ., σύμφωνα με το οποίο, σημαιοφόρος πλέον δεν γίνεται ο καλύτερος μαθητής του σχολείου αλλά η επιλογή θα γίνεται μέσω κλήρωσης. Φέτος όμως, επανήλθαμε στο προηγούμενο σύστημα, οπότε τη σημαία την σηκώνει ο μαθητής ή η μαθήτρια που έχει την καλύτερη βαθμολογία στο σχολείο, ενώ κλήρωση θα πραγματοποιηθεί μόνο εάν υπάρχουν παραπάνω από ένας μαθητές με την ίδια βαθμολογία. Τι έχετε να μας πείτε για αυτό;
Π.Μ.: Έτσι ακριβώς γινόταν στα χρόνια μου και δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα. Ο αριστούχος κρατούσε την σημαία και οι υπόλοιποι των πλαισιώναμε με χαρά στην παρέλαση και τον/την καμαρώναμε. Τώρα τελευταία έχει γίνει πολλή συζήτηση και καταναλώθηκε αρκετό μελάνι για την τεκμηρίωση διαφόρων επιχειρημάτων. Προσωπικά δεν πιστεύω στην τύχη αλλά στους στόχους και την σκληρή προσπάθεια. Παρόλα αυτά, νομίζω πως με όλη αυτή την συζήτηση χάθηκε η ουσία του θέματος. Ότι δηλαδή ο/η εκάστοτε σημαιοφόρος αλλά και γενικότερα τα παιδιά μας θα πρέπει να γνωρίζουν σε βάθος την Ιστορία της πατρίδας μας αλλά και του εθνικού μας συμβόλου. Η παρέλαση διαρκεί μια ώρα το πολύ, ενώ η ιστορική μνήμη και συνείδηση μια ζωή.
12. Τι σημαίνει να είσαι συγγραφέας παιδικών βιβλίων;
Π.Μ.: Σημαίνει πως θα πρέπει να αισθάνεσαι ο ίδιος παιδί και να έχεις απέραντη αγάπη για τα παιδιά και τα βιβλία. Αγάπη για τα παιδιά, επίσης, σημαίνει υπομονή και μεγάλη φαντασία. Φαντασία όμως γεννούν και τα βιβλία, ειδικά τα παραμύθια. Αυτά τα συστατικά χρειάζονται για να γίνει κάποιος συγγραφέας παιδικών βιβλίων. Η αλήθεια είναι πως από μικρή έγγραφα μικρές ιστορίες και οι εκθέσεις μου ήταν γεμάτες περιπέτεια. Ένα πάντως είναι σίγουρο! Η αγάπη μου για τα παιδιά και για τα παραμύθια είναι απέραντη και έτσι οδηγήθηκα στην συγγραφή παιδικών ιστοριών.
13. Έχετε ξεκινήσει να δουλεύετε το επόμενο βιβλίο σας, κυρία Μωραΐτου; Αν ναι, θα θέλατε να μοιραστείτε δυο λόγια μαζί μας;
Π.Μ.: Μόλις ολοκλήρωσα το πρώτο από μια σειρά βιβλίων με γενικό τίτλο «Ιστορίες με την γιαγιά παράδοση». Το πρώτο βιβλίο έχει τίτλο «Δυο σταγόνες σε απίθανες περιπέτειες». Στα άμεσα σχέδιά μου είναι ένα ακόμα βιβλίο Ιστορίας, του οποίου ολοκληρώθηκε ο σκελετός, με τίτλο «Το μολυβένιο ευζωνάκι και τα φτερωτά τσαρούχια» και θα πραγματεύεται τον Μακεδονικό Αγώνα και την ζωή του Παύλου Μελά.
14. Ως δασκάλα τι θα συμβουλεύατε τους μαθητές σας;
Π.Μ.: Να έχουν όνειρα και να προσπαθούν πάντα να γίνουν καλύτεροι.
Ανακαλύψτε το βιβλίο εδώ και εδώ.
(©Γιώτα Βασιλείου για τα Βιβλιοσημεία)
Π.Μ.: Εγώ σας ευχαριστώ για τη φιλοξενία. Η ενός χρόνου post doc research στην οποία αναφέρεστε έγινε στο Midwestern State University σε συνεργασία με την επιβλέπουσα καθηγήτρια του Masters Thesis μου, Dr. Arvilla Taylor και ήταν -θα μπορούσε να πει κανείς- συνέχεια της διδακτορικής μου διατριβής (PhD in American Literature) που εκπονήθηκε στο Καποδιστριακό πανεπιστήμιο Αθηνών και αφορούσε τους γυναικείους χαρακτήρες στα έργα του John Steinbeck και έχει τίτλο "Alienation in female characters in John Steinbeck’s Works". Βασισμένη στη φεμινιστική θεωρία της Alison Jaggar η διατριβή αυτή ερευνούσε την αποξένωση που νιώθουν οι γυναικείοι χαρακτήρες του Αμερικανού συγγραφέα από το σώμα τους και την προσωπικότητά τους σε μια κοινωνία όπου το γυναικείο σώμα είναι είδος προς κάθε μορφής εκμετάλλευση. Η μεταδιδακτορική έρευνα τώρα σκοπό είχε να δει πώς αυτή η «αποξένωση» της γυναίκας δημιουργεί στερεότυπα που αναπαράγονται στην παιδική λογοτεχνία και διαιωνίζουν αυτόν τον φαύλο κύκλο. Δυστυχώς δεν μπορέσαμε να ολοκληρώσουμε αυτή την έρευνα λόγω σοβαρού και μη αναστρέψιμου προβλήματος υγείας της Dr. Taylor.
2. Κινείστε πολλά χρόνια στον χώρο του παιδικού βιβλίου. Ποια θα λέγατε ότι είναι τα κριτήρια που επιλέγουν οι γονείς, στο ποιο βιβλίο θα διαβάσει το παιδί τους; Θα έπρεπε να αφήνουν την επιλογή αποκλειστικά στο παιδί;
Π.Μ.: Είναι δύσκολο να σκιαγραφήσω τις επιλογές των γονιών σχετικά με την επιλογή του παιδικού βιβλίου για τα παιδιά τους γιατί αυτές οι επιλογές έχουν πολλές παραμέτρους, που δεν γνωρίζω, όπως η ηλικία των γονέων, το μορφωτικό τους επίπεδο, τη σχέση τους με το βιβλίο, την οικονομική τους κατάσταση, ακόμα και τον χώρο από τον οποίο θα διαλέξουν το βιβλίο -εννοώ θα είναι το βιβλιοπωλείο της γειτονιάς, όπου υπάρχει πιθανότητα να έχουν επαφή με έναν βιβλιοπώλη, που έχει «άποψη» ή θα είναι κάποιο μεγάλο, απρόσωπο πολυκατάστημα, όπου τον κύριο λόγο έχει το ράφι προώθησης του προϊόντος. Σε κάθε περίπτωση νομίζω ότι η καλύτερη λύση για τους γονείς είναι να επιτρέψουν στο παιδί να διαλέξει εκείνο μόνο του το βιβλίο που θέλει να διαβάσει. Η επίσκεψη στο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς είναι το πρώτο βήμα για τη δημιουργία ενός μικρού αναγνώστη. Δείχνουμε στο παιδί το ράφι που έχει τα κατάλληλα βιβλία για την ηλικία του, ιδανικά το αφήνουμε να μιλήσει με τον βιβλιοπώλη και του δίνουμε την ευκαιρία να περιπλανηθεί στο πολύχρωμο σύμπαν των βιβλίων, να τα ξεφυλλίσει, να τα μυρίσει, να χαϊδέψει τα εξώφυλλα και να διαλέξει αυτό που θέλει. Έτσι, επιτρέπουμε τη δημιουργία μιας ιδιαίτερης σχέσης μεταξύ βιβλίου, βιβλιοπωλείου και μικρού αναγνώστη.
Π.Μ.: Από πάρα πολύ μικρή ηλικία θα πρέπει να εξοικειώσουμε τα παιδιά με το σχήμα του βιβλίου, αγοράζοντας αυτά τα μικρά βιβλιαράκια με τα μεγάλα σχήματα, που βγάζουν ήχους και μουσική. Θα πρέπει να εξηγούμε στα παιδιά τα σχήματα, τα διάφορα ζωάκια ή και τις εικόνες. Στη συνέχεια ξεκινάει το διάβασμα παραμυθιών κατάλληλων για την ηλικία των παιδιών. Το διάβασμα παραμυθιού στο κρεβάτι, λίγο πριν σβήσει το φως για καληνύχτα, χαλαρώνει το παιδί και είναι μια μοναδική, ιδιαίτερη στιγμή με τη μητέρα ή τον πατέρα. Αναπτύσσονται ιδιαίτεροι δεσμοί και μπαίνουν τα θεμέλια για έναν μικρό αναγνώστη. Το τρίτο βήμα και το κυριότερο, είναι αφήνουμε τα παιδιά να διαβάζουν ό,τι θέλουν. Το "κατά παραγγελία" ή "με το ζόρι" διάβασμα θα φέρει αντίθετα αποτελέσματα. Τέλος, τα παιδιά μιμούνται ό,τι βλέπουν στο σπίτι, συνεπώς συστηματικοί αναγνώστες γονείς έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να δημιουργήσουν παιδιά βιβλιοφάγους. Δεν διαθέτω στατιστικά στοιχεία για να έχω κι εμπεριστατωμένη άποψη για το δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, μπορώ όμως με βεβαιότητα να πω ότι όσο περισσότερο δημιουργικό χρόνο περνάμε με τα παιδιά μας συζητώντας για βιβλία και όσο περισσότερο διαβάζουμε οι γονείς, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχουμε να απολαμβάνουν τα παιδιά μας τα οφέλη ενός καλού βιβλίου.
4. Στην Ελλάδα του σήμερα, θα λέγατε ότι τα παιδιά διαβάζουν αρκετά κι αν όχι, τι θα μπορούσαν να κάνουν γονείς για να το αλλάξουν αυτό;
Π.Μ.: Αν και είναι μια δύσκολη εποχή, όπου η γρήγορη και μαγευτική εναλλαγή της εικόνας του smartphone και του video game έχουν επηρεάσει τα παιδιά μας, νομίζω ότι τα παιδιά του δημοτικού ακόμα διαβάζουν. Δεν έχω σαφή εικόνα για το γυμνάσιο, όπου τα παιδιά μπαίνουν στην εφηβεία. Σχετικά με τους γονείς, όπως είπα και παραπάνω, η επικοινωνία με τα παιδιά τους είναι το πρώτο και σημαντικότερο βήμα για κάθε περαιτέρω ενέργεια. Περνάμε δημιουργικό χρόνο με τα παιδιά. Συζητάμε, ακούμε προσεχτικά την άποψή τους, τους δίνουμε την ευκαιρία να εκφράσουν συναισθήματα και να διαλέξουν το βιβλίο που θέλουν να διαβάσουν. Το επόμενο βήμα είναι να ρωτήσουμε το παιδί για τον ήρωα του βιβλίου, να ενδιαφερθούμε για την υπόθεση και να ακούσουμε τη διήγηση του παιδιού μας, γιατί έτσι θα καταλάβει ότι αυτό που διάβασε, είναι ενδιαφέρον, τα συναισθήματα που του προκάλεσε είναι σημαντικά και η άποψή του μας ενδιαφέρει. Σημαντικό επίσης είναι να πηγαίνουμε με τα παιδιά μας σε βιβλιοπαρουσιάσεις, αφού πρώτα έχουμε μιλήσει και εξηγήσει, τουλάχιστον τις πρώτες φορές, στο παιδί μας τι να περιμένει εκεί. Του γνωρίζουμε τον συγγραφέα του βιβλίου. Το σημαντικότερο όμως όλων, όπως προείπα, είναι να είμαστε εμείς το παράδειγμα για τα παιδιά μας.
5. Στο προηγούμενο βιβλίο σας "Το μυστικό της τροφοπυραμίδας" πραγματεύεστε το θέμα της υγιεινής διατροφής. Πώς μιλάς στα παιδιά για ένα θέμα τόσο "πεζό" όπως η διατροφή, χωρίς να χάσεις το ενδιαφέρον τους;
Π.Μ.: Θα έλεγα πως η συνταγή είναι απλή και την εφάρμοσα στο «Μυστικό της Τροφοπυραμίδας», που είναι ένα ιδιαίτερο βιβλίο. Είναι μια παιδική περιπέτεια με καλούς και κακούς που στο ενδιάμεσο των κεφαλαίων της υπάρχουν ενδιαφέρουσες και χιουμοριστικές δραστηριότητες που βοηθούν τα παιδιά να θυμηθούν και να αποκωδικοποιήσουν τις πληροφορίες που τους δόθηκαν μέσω των ηρώων στο κεφάλαιο. Προτιμώ αυτού του είδους τα βιβλία γιατί συνδυάζουν τη μαγεία του παραμυθιού με τη χαρά των δραστηριοτήτων και έτσι, γίνονται πιο εύπεπτες οι πληροφορίες και τα μηνύματα που πρέπει να περάσω στα παιδιά.
Π.Μ.: Σε μια πρώτη ανάγνωση το βιβλίο διηγείται την απίθανη περιπέτεια της μικρής Ελευθερίας στον χρόνο και στην Ελληνική Ιστορία, με αναπάντεχη παρέα μια Ελληνική σημαία. Στο φανταστικό αυτό ταξίδι η μικρή Ελευθερία θα συναντήσει σημαντικές μορφές της Ελληνικής Ιστορίας: από το Ρήγα Βελεστινλή έως και τους φοιτητές στην εξέγερση του Πολυτεχνείου. Σε μια δεύτερη ανάγνωση σημειολογικά θα μπορούσε κανείς να πει πως το βιβλίο θέλει να μιλήσει στους μικρούς αναγνώστες για τη σημασία της ελευθερίας και την πατρίδα, που ώθησαν τους Έλληνες σε όλους τους αγώνες του έθνους. Τέλος, το βιβλίο θέλει να αναδείξει τη σπουδαιότητα και τη σημασία των εθνικών εορτών, όχι απλά ως μια ρουτίνα και υποχρέωση, αλλά ως εσωτερική ανάγκη και ημέρα μνήμης και απόδοσης τιμών στους αφανείς ήρωες, που αγωνίστηκαν για να υπάρχει σήμερα στους χάρτες η Ελλάδα ως ελεύθερο και κυρίαρχο κράτος.
7. Σε τι ηλικίες απευθύνεται το συγκεκριμένο βιβλίο;
Π.Μ.: Το βιβλίο απευθύνεται σε παιδιά των τεσσάρων τάξεων του δημοτικού σχολείου.
8. Ποια μαθήματα μπορούν να λάβουν τα παιδιά, μέσα από αυτό το παραμύθι, κυρία Μωραΐτου;
Π.Μ.: Θέλω τα παιδιά να ζήσουν την περιπέτεια, μέσα από αυτήν να ζήσουν έστω και στιγμιαία ιστορικές στιγμές και να κατανοήσουν κάτι πολύ απλό: ότι η ελευθερία, που τώρα απολαμβάνουμε όλοι, δεν είναι αυτονόητη και δεδομένη. Θα πρέπει όλοι να συμβάλλουμε καθημερινά για την διατήρησή της, βοηθώντας την πατρίδα μας να γίνει καλύτερη.
9. Σχετικά με την επέτειο του "ΟΧΙ", ποια κατά τη γνώμη σας, είναι η σημασία των εθνικών εορτών για τα παιδιά; Ρουτίνα κι ευκαιρία για κοπάνα από το σχολείο ή κάτι βαθύτερο, μια ανάγκη για να θυμηθούμε και να αποδώσουμε τιμή σε αυτούς που χάθηκαν για την Ελευθερία;
Π.Μ.: Αυτός είναι και ένας από τους στόχους του βιβλίου: να τονιστεί η σπουδαιότητα και η αναγκαιότητα των εθνικών εορτών ως ημερών μνήμης και τιμής σε όλους εκείνους τους επιφανείς και αφανείς ήρωες που έδωσαν ό,τι πιο πολύτιμο είχαν -τη ζωή τους για να μπορούμε εμείς να ζούμε ελεύθεροι. Για το λόγο αυτό και σημειολογικά η ιστορία αρχίζει την παραμονή της εθνικής μας εορτής στο σχολείο της μικρής Ελευθερίας και τελειώνει με την ολοκλήρωση της γιορτής, όπου βέβαια η μικρή Ελευθερία έχει την τιμητική της.
Π.Μ.: Αν και η Ιστορία μας είναι βασικό μάθημα και διδάσκεται συστηματικά στην Πρωτοβάθμια και στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση με τους συναδέλφους εκπαιδευτικούς να δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους, προσωπική μου εκτίμηση είναι πως σε ένα ποσοστό η Ιστορία δεν κατέχει στο μυαλό και την καρδιά των παιδιών μας τη θέση και τη σπουδαιότητα που πρέπει να έχει. Οι μαθητές τη θεωρούν άλλο ένα μάθημα για τις εξετάσεις στην εκμάθηση, του οποίου πρωταρχικό ρόλο έχει η μηχανική αποστήθιση και όχι η εμβάθυνση σε αυτά καθαυτά τα γεγονότα. H Ιστορία είναι κάτι παραπάνω από φόρο τιμής και μνήμης στους ήρωες κατά τις Εθνικές Επετείους. Η Ιστορία είναι η πολύτιμη γνώση του παρελθόντος μας για να μπορούμε να πορευτούμε ελεύθεροι στο μέλλον. Χωρίς την εθνική μας ταυτότητα δεν έχουμε παρελθόν και μέλλον.
11. Δεν έχει περάσει καιρός από την ημέρα που υπογράφηκε το Π.Δ., σύμφωνα με το οποίο, σημαιοφόρος πλέον δεν γίνεται ο καλύτερος μαθητής του σχολείου αλλά η επιλογή θα γίνεται μέσω κλήρωσης. Φέτος όμως, επανήλθαμε στο προηγούμενο σύστημα, οπότε τη σημαία την σηκώνει ο μαθητής ή η μαθήτρια που έχει την καλύτερη βαθμολογία στο σχολείο, ενώ κλήρωση θα πραγματοποιηθεί μόνο εάν υπάρχουν παραπάνω από ένας μαθητές με την ίδια βαθμολογία. Τι έχετε να μας πείτε για αυτό;
Π.Μ.: Έτσι ακριβώς γινόταν στα χρόνια μου και δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα. Ο αριστούχος κρατούσε την σημαία και οι υπόλοιποι των πλαισιώναμε με χαρά στην παρέλαση και τον/την καμαρώναμε. Τώρα τελευταία έχει γίνει πολλή συζήτηση και καταναλώθηκε αρκετό μελάνι για την τεκμηρίωση διαφόρων επιχειρημάτων. Προσωπικά δεν πιστεύω στην τύχη αλλά στους στόχους και την σκληρή προσπάθεια. Παρόλα αυτά, νομίζω πως με όλη αυτή την συζήτηση χάθηκε η ουσία του θέματος. Ότι δηλαδή ο/η εκάστοτε σημαιοφόρος αλλά και γενικότερα τα παιδιά μας θα πρέπει να γνωρίζουν σε βάθος την Ιστορία της πατρίδας μας αλλά και του εθνικού μας συμβόλου. Η παρέλαση διαρκεί μια ώρα το πολύ, ενώ η ιστορική μνήμη και συνείδηση μια ζωή.
12. Τι σημαίνει να είσαι συγγραφέας παιδικών βιβλίων;
Π.Μ.: Σημαίνει πως θα πρέπει να αισθάνεσαι ο ίδιος παιδί και να έχεις απέραντη αγάπη για τα παιδιά και τα βιβλία. Αγάπη για τα παιδιά, επίσης, σημαίνει υπομονή και μεγάλη φαντασία. Φαντασία όμως γεννούν και τα βιβλία, ειδικά τα παραμύθια. Αυτά τα συστατικά χρειάζονται για να γίνει κάποιος συγγραφέας παιδικών βιβλίων. Η αλήθεια είναι πως από μικρή έγγραφα μικρές ιστορίες και οι εκθέσεις μου ήταν γεμάτες περιπέτεια. Ένα πάντως είναι σίγουρο! Η αγάπη μου για τα παιδιά και για τα παραμύθια είναι απέραντη και έτσι οδηγήθηκα στην συγγραφή παιδικών ιστοριών.
Π.Μ.: Μόλις ολοκλήρωσα το πρώτο από μια σειρά βιβλίων με γενικό τίτλο «Ιστορίες με την γιαγιά παράδοση». Το πρώτο βιβλίο έχει τίτλο «Δυο σταγόνες σε απίθανες περιπέτειες». Στα άμεσα σχέδιά μου είναι ένα ακόμα βιβλίο Ιστορίας, του οποίου ολοκληρώθηκε ο σκελετός, με τίτλο «Το μολυβένιο ευζωνάκι και τα φτερωτά τσαρούχια» και θα πραγματεύεται τον Μακεδονικό Αγώνα και την ζωή του Παύλου Μελά.
14. Ως δασκάλα τι θα συμβουλεύατε τους μαθητές σας;
Π.Μ.: Να έχουν όνειρα και να προσπαθούν πάντα να γίνουν καλύτεροι.
Ανακαλύψτε το βιβλίο εδώ και εδώ.
.jpg)
