7 ερωτήσεις στον Δημήτρη Πολίτη

Με αφορμή το μυθιστόρημα «Η επόμενη στάση», ο Θανάσης Σταυρόπουλος ρώτησε τον συγγραφέα Δημήτρη Πολίτη.

Η άποψή του για το βιβλίο εδώ.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

1. Κύριε Πολίτη, το βιογραφικό σας είναι πλούσιο, όσον αφορά στους διαδρόμους των διεθνών οργανισμών. Αν και ο ρόλος τους είναι η σύγκλιση και η αρμονικότητα μεταξύ των ομάδων, των κοινωνιών και των λαών, τουναντίον υπάρχει μεγάλη απόσταση και άβυσσος -τολμώ να πω- στην προσπάθεια γεφυροποιίας μεταξύ των μερών. Πόσο πιστεύετε ότι τα «κτίρια» αυτά έχουν συμβάλει τελικά σε αυτό που μπορεί να ονομαστεί ακόμα και χαώδης διαφοροποίηση μεταξύ των λαών;
Δ.Π.: Κατ’αρχήν, σας ευχαριστώ θερμά για την ευκαιρία που μου δίνετε και για την παρούσα συνέντευξη. Όντως είχα κι έχω τη μεγάλη τύχη να εργάζομαι σε κάποιους από αυτούς τους διεθνείς οργανισμούς, στους οποίους αναφέρεστε. Θα τολμούσα να πω ότι τα «κτίρια» αυτών των οργανισμών δεν έχουν ρόλο σε κάποια διαφοροποίηση. Διότι όπως παντού, τα πάντα σε αυτά τα κτίρια και τους οργανισμούς υπόκεινται κι ελέγχονται από τον αστάθμητο αλλά και καίριο παράγοντα που ονομάζεται «άνθρωπος». Με όλα τα τρωτά του, τις αδυναμίες του, την πλεονεξία του, τις ανεπάρκειές του, τις ολέθριες -συχνά- φιλοδοξίες κι επιλογές του. Επομένως, έτσι κι αυτοί οι οργανισμοί δεν εκφράζουν ή εκπροσωπούν τίποτα περισσότερο ή λιγότερο από τις εκάστοτε ανθρώπινες αδυναμίες και τάσεις, παρ’όλες τις καλές προθέσεις και παρ’όλη τη μεγάλη αποδεδειγμένη προσπάθεια, που γίνεται εκ μέρους τους, να βοηθήσουν τους πιο αδύνατους του πλανήτη μας. Δεν θα ισχυριζόμουν ποτέ ότι τα πάντα είναι τέλεια κι αγγελικά πλασμένα σε αυτούς τους «διαδρόμους», κάθε άλλο! Αλλά υπάρχουν πάντα και οι λανθασμένες, ή οι μεγεθυμένες από λάθος ή από άγνοια εντυπώσεις. Και η άγνοια, πολλές φορές υπαγορεύεται ή καλλιεργείται εσκεμμένα, εκάστοτε για συγκεκριμένους λόγους. Είναι πανεύκολο να βρίσκει κανείς εξιλαστήρια θύματα, από το να ψάξει τους πραγματικούς θύτες. Αλλά για να μην πολυλογώ, θα επεκταθώ συμπληρωματικά περισσότερο σε αυτό στην πέμπτη ερώτησή σας, λίγο παρακάτω.

2. Οι ήρωές σας προέρχονται από την ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης. Είναι λες και οι Βρυξέλλες να είναι το κέντρο ενός κόσμου, που ακτινωτά φτάνει στις άκρες αυτής της ηπείρου. Πιστεύετε ότι ο υπόλοιπος κόσμος υπάρχει στις Βρυξέλλες; Και δεν εννοώ μόνο του έργου σας, αλλά και της πραγματικότητας. Είναι σαν να απουσιάζουν η Ασία, η Αφρική και η Αμερική από εκεί. Ισχύει λοιπόν κάτι τέτοιο;
Δ.Π.: Για μένα ίσως να ισχύει και θα σας εξηγήσω το γιατί. Είχα την τύχη να ζήσω, έστω και για μικρά χρονικά διαστήματα στη ζωή μου σε μερικές μεγάλες πόλεις του κόσμου. Οι Βρυξέλλες συγκεκριμένα, είναι και στατιστικά αποδεδειγμένα η πέμπτη πιο πολυεθνική και πιο πολιτισμική πόλη στον κόσμο. Έχει τη μοναδικότητα να φιλοξενεί σαν πόλη 192 διαφορετικές εθνικότητες από Ευρώπη, Ασία, Αφρική, Βόρεια και Νότια Αμερική. Ασχέτως με αυτό, εγώ τις διάλεξα σαν καμβά πάνω στον οποίο σχεδίασα το μυθιστόρημά μου και προσπαθώ να περάσω τα μηνύματά μου, με μοναδικό άξονα το ότι τις γνωρίζω πολύ καλά κι ότι μπορώ να περιγράψω όσο πιο ζωντανά και πειστικά μπορώ την περιρρέουσα ατμόσφαιρα και τους ήρωές μου, καθώς και τις ενδιαφέρουσες, τις μοναδικές λεπτομέρειες που κάνουν ένα μυθιστόρημα ρεαλιστικό και προσιτό στον αναγνώστη. Διότι όπως πολύ σοφά έχει πει και η Μάργκαρετ Άτγουντ «ο συγγραφέας πρέπει να γράφει ιστορίες γι’αυτά που γνωρίζει, γι’αυτά που κατέχει κι έχει ζήσει. Ειδάλλως ο αναγνώστης θα καταλάβει ότι είναι ψεύτικος και θα τον απορρίψει αυτόματα». Τον ασπάζομαι απόλυτα αυτόν τον συγγραφικό κανόνα και τον ακολουθώ πιστά.

3. Το μυθιστόρημά σας είναι διάσπαρτο από την τραγικότητα και την ειρωνεία της μοίρας, που καταδιώκει τους ήρωές σας. Πιστεύετε ότι οι ζωές μας είναι εν τέλει περιπλεγμένες μεταξύ τους, ανεξαρτήτως που και πόσο μακριά μπορούν να βρισκόμαστε ο ένας από τον άλλον;
Δ.Π.: Στην προ-internet εποχή πιστευόταν ότι υπήρχαν έξι στάδια διαχωρισμού μεταξύ δύο αγνώστων στον πλανήτη μας. Από μικρότερος έβρισκα αυτή τη θεωρία τρομερά ελκυστική. Σήμερα, λόγω της ραγδαίας εξέλιξης της τεχνολογίας (π.χ. διασύνδεση από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κλπ.) αυτό έχει ήδη ξεπεραστεί. Για τους χρήστες του Facebook σήμερα, έχει αποδειχθεί ότι ο μέσος βαθμός διαχωρισμού είναι 3,57. Στις μέρες μας ο κόσμος είναι περισσότερο διασυνδεδεμένος, αλλά στην ουσία περισσότερο μοναχικός, κλεισμένος στον εαυτό του κι αποκομμένος από τους γύρω του. Αυτή η χτυπητή αντίθεση με προκάλεσε να παίξω με τη θεωρία των έξι σταδίων διαχωρισμού στο τελευταίο μου μυθιστόρημα. Διότι σε πείσμα των καιρών, πιστεύω ότι υπάρχουν πολλά περισσότερα που μας ενώνουν, σαν ανθρώπινα όντα με όλους τους άγνωστους και τις άγνωστες γύρω μας, παρά που μας χωρίζουν.

4. Τρομοκράτης: Άνθρωπος-θύτης ή άνθρωπος-θύμα;
Δ.Π.: Ανεπιφύλακτα και τα δύο για μένα! Κι αυτό είναι ακριβώς αυτό που προσπαθώ να τονίσω με την «Επόμενη Στάση».

5. Πόσο μεγάλη διαφορά μπορεί να έχει για έναν άνθρωπο, κατά τη γνώμη σας, η απόλυτη δολοφονική επίθεση ενός «μοναχικού λύκου» ή και ενός οργανωμένου τρομοκράτη, ο οποίος αποφασίζει να τινάξει στον αέρα ένα τρένο ή ένα εμπορικό κέντρο, κ.λ.π. από κάποιον άλλον, ο οποίος συγκεκαλυμμένος, πίσω από μία υπογραφή ενός Διεθνούς Οργανισμού, στερεί τροφή και αφήνει να λιμοκτονήσουν ο ίδιος ή περισσότερος αριθμός ανθρώπων σε μια ήπειρο μακριά από την Ευρώπη ή τη Βόρεια Αμερική;
Δ.Π.: Υπάρχει διαφορά κατά τη γνώμη μου. Αλλά συμφωνώ απόλυτα ότι και στις δύο περιπτώσεις το αποτέλεσμα είναι ολέθριο. Εδώ επανερχόμαστε στην πρώτη σας ερώτηση. Διότι και στις δύο περιπτώσεις υπεισέρχεται ο πάρα πολύ σημαντικός κι αστάθμητος παράγοντας «άνθρωπος» με όλα τα συνεπακόλουθά του. Ένας παράγοντας που λειτουργεί αμείλικτα τόσο στην περίπτωση ενός τρομοκράτη, όσο κι ενός κακού ή ανεπαρκούς υπαλλήλου κάποιου διεθνούς οργανισμού. Με διαφορετικούς τρόπους, αλλά συχνά με τα ίδια φρικτά αποτελέσματα. Και για να επιστρέψω λίγο στην πρώτη ερώτησή σας, όπως υποσχέθηκα, θα ήθελα να τονίσω ότι υπάρχει μια τρομερή άγνοια και ίσως και σκόπιμη παραπληροφόρηση από μερικούς για τη δουλειά των περίφημων «Διεθνών οργανισμών». Τα τρομολάγνα καθημερινά δελτία ειδήσεων και το άτυχο μοντέλο ενημέρωσης που έχει καθιερωθεί πλέον σαν πρότυπο και μόδα στις μέρες μας, αποσυντονίζουν, φοβίζουν, συχνά παραπλανούν κι αποπροσανατολίζουν σκόπιμα. Το να ανακοινωθεί στις ειδήσεις π.χ. ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν ο μεγαλύτερος δότης αναπτυξιακής βοήθειας στην Αφρική (75,7 δισεκατομμύρια ευρώ το 2017) ή ανθρωπιστικής βοήθειας στον κόσμο βοηθώντας έμπρακτα κι όχι με λόγια την ίδια χρονιά 180 εκατομμύρια συνανθρώπους στον πλανήτη μας, που έτυχε να βρίσκονται σε δεινή κατάσταση ανεξάρτητα από την εθνικότητα, τη θρησκεία, το φύλο ή την εθνική τους προέλευση, θεωρείται «τηλεοπτικά μη προσοδοφόρο». Από την άλλη, αναρωτιέμαι πόσο πολύ χειρότερος θα ήταν ο κόσμος μας δίχως καμία από αυτές τις βοήθειες.

6. Ο Samuel P. Huntington στο έργο του «Η σύγκρουση των πολιτισμών» ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, υποστήριξε ότι οι πόλεμοι και οι διαμάχες στον πλανήτη θα είναι κυρίως επάνω σε αυτή τη λογική και μέσα σε τέτοια συναφή πλαίσια. Πόσο πιστεύετε τελικά ότι ο «πολιτισμός και η κουλτούρα» των λαών είναι όντως ένας παράγοντας διαχωρισμού και επιθετικότητας;
Δ.Π.: "Η σύγκρουση των πολιτισμών" έχει γραφεί πριν από είκοσι χρόνια περίπου, στα μέσα της δεκαετίας του '90. Οι δραματικότατες αλλαγές που έχουν συντελεστεί στον τρόπο που ζούμε κι εργαζόμαστε τα τελευταία 20 χρόνια κι οποίες θα συνεχίσουν, και κατά τη γνώμη μου θα γίνουν ακόμα πολύ πιο έντονες στην επόμενη δεκαετία με τα συνεπακόλουθά τους, νομίζω ότι δεν αφήνουν περιθώρια για να είμαστε δογματικοί. Επίσης, επιτρέψτε μου να παρατηρήσω εδώ ότι ο Samuel P. Huntington έχει φοβερούς πολέμιους μέσα στην ίδια τη διεθνή, ακαδημαϊκή κοινότητα οι οποίοι έχουν φτάσει μέχρι να τον κατηγορήσουν ότι «...εκφράζει τον καθαρότερο ενοχλητικό ρατσισμό, ένα είδος παρωδίας της χιτλερικής επιστήμης που στρέφεται σήμερα εναντίον των Αράβων και των Μουσουλμάνων...». Εγώ θα προτιμήσω να μην πάρω θέση για το ποιος είναι ή δεν είναι σωστός. Για μένα, δεν έχει να κάνει με τον πολιτισμό και την κουλτούρα των λαών αλλά με τις φιλοσοφικές δοξασίες και τα φιλοσοφικά δόγματα, που υπαγορεύονται από τον οποιοδήποτε «πολιτισμό ή κουλτούρα». Εκεί έγκειται η διαφορά για μένα και δε θα σταματήσω ποτέ να το τονίζω αυτό.

7. Η καθημερινή σας επαφή με τους Ευρωπαίους πολίτες στις χώρες που έχετε ζήσει, πόσο σας έχει βοηθήσει στο να χτιστούν οι ιστορίες των ηρώων σας; Έχετε συναντήσει συμπεριφορές στις χώρες αυτές που σας οδήγησαν να εμπνευστείτε το βιβλίο σας αυτό, ή αν όχι, ποια ήταν η κύρια πηγή έμπνευσης αυτής της απόφασής σας για να δημιουργήσετε αυτό το βιβλίο;
Δ.Π.: Φυσικά! Και άμεσα και έμμεσα. Αλλά η κύρια πηγή της έμπνευσης γι’αυτό το βιβλίο ήταν άλλη. Ήταν ένα πολύ σημαντικό γεγονός στη ζωή μου, ένα συγκεκριμένο άτυχο περιστατικό τον Ιούλιο του 2006 στις Βρυξέλλες, που με έφερε πολύ κοντά στο θάνατο. Τους διάφορους ήρωες και τις ιστορίες τους, τους ανακάλυψα σταδιακά, καλά καμουφλαρισμένους στο υποσυνείδητό μου, παρατηρώντας κάθε πρωί στο μετρό προσεκτικά γύρω μου τους άγνωστους συνταξιδιώτες και συνταξιδιώτισσές μου, εδώ στις Βρυξέλλες, στο δρόμο για τη δουλειά. Διερωτώμενος τι είδους ιστορίες μπορεί να κρύβει ο καθένας κι η καθεμιά τους. Διερωτώμενος αν κάποιος ή κάποια από αυτούς είχε ζήσει μια παρόμοια, συγκλονιστική εμπειρία σαν τη δική μου, κι αν ναι, πώς την αντιμετώπισε. Κι όταν άρχισα να γράφω τις πρώτες σελίδες, όλα αυτά τα ερωτήματα ήρθαν σιγά-σιγά κι απαντήθηκαν από μόνα τους, σχεδόν μαγικά. Αυτή είναι η μαγεία της γραφής! Σας ευχαριστώ και πάλι!

Εγώ ευχαριστώ πολύ. Μετά τιμής.
(©Θανάσης Σταυρόπουλος για τα Βιβλιοσημεία)
Μοιράσου το άρθρο: :
 
Copyright © 2017-2024. ΒΙΒΛΙΟΣΗΜΕΙΑ - All Rights Reserved
Created by Vivliosimeia | Published by Vivliosimeia |
Proudly powered by Vivliosimeia.blogspot.gr