Περίληψη οπισθόφυλλου:
Πόσο καλά γνωρίζεις την ιστορία της αρχαίας Σπάρτης; Γνωρίζεις πού βρίσκεται και πώς απέκτησε το όνομά της; Ποιος είναι, άραγε, ο μύθος της διαρχίας; Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της καθημερινής ζωής των αρχαίων Σπαρτιατών; Πόσο σκληρή ήταν η εκπαίδευση των παιδιών στην αρχαία Σπάρτη; Πόσο σημαντική ήταν η θρησκεία γι’ αυτούς; Γνωρίζεις για τα περιβόητα στρατεύματα των Σπαρτιατών και τη θρυλική μάχη των Θερμοπυλών; Ποιες είναι οι δύο εμβληματικές φράσεις που ειπώθηκαν από τον Λεωνίδα λίγο πριν την έναρξη της μάχης αυτής; Πόσο ισχυρό ήταν το γυναικείο φύλο στη Σπάρτη εκείνη την εποχή; Ποιες γυναικείες προσωπικότητες της αρχαίας Σπάρτης έμειναν ζωντανές στο πέρασμα των αιώνων; Πόσο έχει επηρεαστεί η σύγχρονη κοινωνία από την ιστορία της αρχαίας Σπάρτης;
Αν είσαι ένας μικρός ερευνητής και θέλεις να ανακαλύψεις βαθύτερα την ιστορία της αρχαίας Σπάρτης, αυτό το βιβλίο είναι ικανό να σου λύσει κάθε απορία. Αποτελεί μια σύνοψη των πιο σημαντικών γεγονότων και χαρακτηριστικών της κοινωνίας της αρχαίας Σπάρτης. Προσοχή όμως στην εξερεύνησή σου, μη χαθείς στον χρόνο και μείνεις εκεί!
Η άποψή μου:
«Όλοι οι Έλληνες γνωρίζουν ποιο είναι το καλό. Μόνον οι Σπαρτιάτες, όμως, το πράττουν».
---Πλούταρχος, Ηθικά, Βιβλίο ΙΙΙ, «Αποφθέγματα Λακωνικά»---
Είναι γνωστό ότι εμείς οι Έλληνες διακατεχόμεθα από μία υπέρμετρη περηφάνεια για την Αρχαιότητά μας. Κύριος και βασικός πυλώνας η πόλη των Αθηνών. Της προσδίδουμε αρετές που και φυσικά ισχύουν, όπως η Δημοκρατία, η ανάπτυξη των Τεχνών (θέατρο, ποίηση, αρχιτεκτονική, μουσική κλπ), και πλήθος πολιτικών και μη (Περικλής, Αισχύλος και λοιποί τραγωδοί, Αριστοφάνης, Σωκράτης κοκ). Φυσικά και δεν ξεχνούμε τον Μέγα Αλέξανδρο, τη Θήβα, τη Δήλο, την Ολυμπία και τους Δελφούς, το Άργος και τη Σπάρτη κλπ. Αλλά όλες αυτές οι περιοχές έπονται των Αθηνών. Η Αρχαιότητα για τον μέσο Έλληνα είναι η Αθήνα, η Ακρόπολη.
Αδίκως φυσικά. Και αν οι περισσότερες εκ των άνωθεν περιοχές αναφέρονται συχνάκις και πολλάκις, μία εξαιρείται: η Σπάρτη. Όποιες αναφορές γίνονται στο όνομά της αρχίζουν και τελειώνουν στην Ωραία Ελένη, στον Λεωνίδα και στις Θερμοπύλες, στον εντελώς παρεξηγημένο Καιάδα και στον Πελοποννησιακό Πόλεμο, που αν και κερδήθηκε από τους Λακεδαιμονίους, εντούτοις και πάλι στην Αθήνα αναφέρεται πρωτίστως. Το ότι η Σπάρτη είναι με κάποιον τρόπο «χαμένη» και εντελώς ξεχασμένη μέσα στο νεοελληνικό θυμικό αλλά και στη μνήμη πιθανόν να οφείλεται στο ότι από την Αρχαία Σπάρτη δε παρέμεινε τίποτα που να τη θυμίζει στις ημέρες μας. Η όλη περιοχή είναι ένα «Tabula Rasa» για εμάς. Μέχρι και το 1729 πολλές από τις αρχαιότητες της Σπάρτης και των Αμυκλών, έστεκαν περήφανες. Όμως εις το όνομα του Λουδοβίκου ΙΕ΄ κατέφτασε στην περιοχή ο αβάς Michel Fourmont. Εκθεμελίωσε τα πάντα στις δύο πόλεις και το μόνο που άφησε ήταν το χώμα. Έτσι λοιπόν η Σπάρτη χάθηκε ως φυσική παρουσία από τα μάτια των Ελλήνων και όπως ήταν αναμενόμενο, ξεχάστηκε. Μην αμφιβάλλετε ότι ακριβώς την ίδια τύχη θα μπορούσε να έχει και η Ολυμπία, και οι Δελφοί και οι Μυκήνες, που ειρήσθω εν παρόδω, ο Fourmont προσπάθησε να τις καταστρέψει, αλλά τις βρήκε «τεράστιες» για να το καταφέρει.
Οι δύο αξιολογότατες συγγραφείς όμως του βιβλίου που κρατάτε, κάνουν αυτήν την όμορφη προσπάθεια γνωρίζοντας και συστήνοντάς μας την Αρχαία Σπάρτη από την αρχή. Συνοπτικά είναι η αλήθεια, αλλά πάρα πολύ εμπεριστατωμένα και αναλυτικά. Το εν λόγω βιβλίο άλλωστε προορίζεται περισσότερο για ιστορικό - σχολικό εγχειρίδιο παρά για λογοτεχνικό ανάγνωσμα. Διαπερνά τις απαρχές της περιοχής που αναδύθηκε η πόλη της Σπάρτης, τη μυθολογία της, την ίδρυσή της, τους ήρωες και βασιλείς της, την καθημερινότητά της, την διάρθρωση της κοινωνίας, τα ήθη, τα έθιμα, τις γιορτές και την στρατιωτική εκπαίδευση των κατοίκων, τον πόλεμο και τον θάνατο. Ευκολοανάγνωστο, περιεκτικό, ουσιώδες. Πιστεύω ότι πρωτίστως θα πρέπει να διαβαστεί από τους κατοίκους της περιοχής γιατί, όπως και οι υπόλοιποι Έλληνες, λίγα γνωρίζουν για τη θαυμάσια αυτή πόλη της Αρχαιότητας.
Ένα τεράστιο μπράβο θα πρέπει να ειπωθεί στην Εταιρεία Σπαρτιατικών Σπουδών, που είχε την ιδέα για το περιεχόμενο, όπως αναφέρουν και οι συγγραφείς στην εισαγωγή τους, αλλά πρωτίστως για την αρωγή που πρόσφεραν για την έκδοση του πονήματος αυτού. Τέτοια βιβλία, που κυρίως αναφέρονται σε παιδιά, εφήβους και όσους βρίσκονται κοντά τους είναι νομίζω η απαρχή της ανάπτυξης και της δημιουργίας υπεύθυνων πολιτών.
Εικονογράφηση: Μαρίνα Βελιώτου
Σελίδες: 68
Ημερ. έκδοσης: 2025
ISBN: 978-960-468-359-8
Βιογραφικά των συγγραφέων:
Η Μυρτώ Βλάχου γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε στη Σπάρτη. Είναι πτυχιούχος του τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, με ειδίκευση στις Βυζαντινές και Νεοελληνικές Σπουδές. Συνέχισε τις σπουδές της στη Ρώμη, από όπου απέκτησε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στις Τέχνες και στην Πολιτιστική Διαχείριση. Μετά το πέρας της φοίτησής της, επέστρεψε στη Σπάρτη, όπου δραστηριοποιείται επαγγελματικά. Το παρόν βιβλίο είναι αποτέλεσμα της ερευνητικής εργασίας που ανέλαβε μαζί με την αρχαιολόγο Βασιλική Ταρνανά, στο πλαίσιο της πρακτικής άσκησής τους στη ΜΚΟ Εταιρεία Σπαρτιατικών Σπουδών. Η Βυζαντινή ιστοριογραφία και ιδιαίτερα η παλαιογραφία συγκαταλέγονται στα κύρια ενδιαφέροντά της. Η ενασχόλησή της με τα θέματα πολιτισμού στην πόλη της δεν σταματά ποτέ, ενώ είναι ενεργό μέλος του Συλλόγου Νέας Κίνησης Γυναικών Λακωνίας, «Οι Σπαρτιάτισσες».
Η Βασιλική Ταρνανά γεννήθηκε στην Κοζάνη, ενώ κατάγεται από τον Πεντάλοφο Κοζάνης. Είναι πτυχιούχος του τμήματος Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ολοκλήρωσε την πρακτική της άσκηση στη ΜΚΟ Εταιρεία Σπαρτιατικών Σπουδών, αποτέλεσμα της οποίας είναι το παρόν βιβλίο, σε συνεργασία με τη φιλόλογο-βυζαντινολόγο, Μυρτώ Βλάχου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον δείχνει για τη βυζαντινή αρχαιολογία και την αρχιτεκτονική μνημείων, έχοντας πάρει μέρος σε σχετικά συνέδρια. Δραστηριοποιείται ενεργά με θέματα πολιτισμού στον τόπο της, ενώ διατελεί γραμματέας του πολιτιστικού συλλόγου Πενταλόφου Βοΐου Κοζάνης.