---Δημοσίευση: 01/04/2024---
Περίληψη οπισθόφυλλου:
Υπάρχουν, άραγε, στον κόσμο δυο ράτσες ξεχωριστές; Αυτοί που γεννιούνται για να είναι πλούσιοι κι αυτοί που είναι προορισμένοι να παραμείνουν για πάντα φτωχοί; Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος μας διηγείται μια ιστορία δύο καλών φίλων από τη Ζάκυνθο, που μεγαλώνουν μαζί στο νησί τους κι έπειτα σπουδάζουν στην Αθήνα, ακολουθώντας όμως, ο καθένας διαφορετική πορεία. Από τη μία, ο Πώπος Δαγάτορας, μοναχοπαίδι ευκατάστατης οικογένειας ξυλεμπόρων, σπουδάζει για να ακολουθήσει πανεπιστημιακή σταδιοδρομία. Από την άλλη, ο Αντώνης Ρουκάλης, παιδί ξεπεσμένης αριστοκρατικής οικογένειας, που στο τέλος καταφέρνει να ανελιχθεί και πάλι κοινωνικά. Δύο νέοι, μαζί από παιδιά, γείτονες, συμμαθητές, που, από ένα σημείο και μετά, οι δρόμοι τους χωρίζουν. Παραμένουν φίλοι, αλλά ανάμεσά τους ορθώνεται ένα τείχος, δημιουργείται ένα αγεφύρωτο χάσμα. Φαίνεται πως, τελικά, οι αξίες του ενός είναι εκ διαμέτρου αντίθετες με τις αξίες του άλλου: από τη μία η κοινωνική καταξίωση και η επιτυχία, αποτέλεσμα προσοδοφόρου δραστηριότητας, και από την άλλη η κοινωνική «αποτυχία», αποτέλεσμα οικονομικής καταστροφής. Δύο παράλληλες ιστορίες ζωής που γεννούν ερωτήσεις, τις απαντήσεις των οποίων οι ήρωες δε σταματούν να αναζητούν. Το έργο "Πλούσιοι και φτωχοί", μαζί με τα μυθιστορήματα "Τίμιοι και άτιμοι" και "Τυχεροί και άτυχοι" εντάσσονται στην «κοινωνική τριλογία» και θεωρούνται από τα σημαντικότερα έργα του Γρηγορίου Ξενόπουλου.
Η άποψή μου:
Στα εφηβικά μου χρόνια είχα ξεκινήσει να διαβάζω κλασική, ελληνική λογοτεχνία. Κάποια στιγμή επέλεξα σύγχρονη (ελληνική και ξένη) κι έμεινα με την επιθυμία να διαβάσω όλο το έργο του Ξενόπουλου. Μόνο έτσι θα νιώθω καλά μέσα μου και μόνο έτσι θα μπορώ να εκφέρω ολοκληρωμένη άποψη. Αρχικά, να τονίσω πως έχω μαγευτεί από τα νέα εξώφυλλα κι ανυπομονώ για το επόμενο ταξίδι! Σε δεύτερη φάση, νιώθω ότι το παρόν ανάγνωσμα, που αποτελεί μέρος τριλογίας, μου προκαλεί δέος, καθώς κατάφερα να αντιληφθώ μόνο μερικές πτυχές από το συγκεκριμένο πόνημα. Θαρρώ ότι του αξίζει μια δεύτερη ματιά, μετά από ένα εύλογο χρονικό διάστημα...
Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος κάνει μια βαθιά τομή στη διάρθρωση της κοινωνίας, όπως εμφανίζεται περίπου στις αρχές του 20ού αιώνα κι αναμφίβολα μας αγγίζει ακόμα και σήμερα. Η Αθήνα της εποχής, δεν είναι η πνιγμένη στο τσιμέντο πρωτεύουσα, που οι νεότεροι γνωρίζουμε. Έχει μέρη με παρτέρια, γειτονιές, λουλούδια ευωδιαστά, όπου μπορείς να κάνεις τον περίπατό σου. Από ό,τι διαβάζω, τα πρώτα αυτοκίνητα στην Ελλάδα έφτασαν πολύ αργότερα. Φαντάζομαι λοιπόν, ότι οι άνθρωποι θα κινούνταν με άμαξες, το περιβάλλον θα ήταν πολύ πιο καθαρό, οι μόνιμοι κάτοικοι ακόμα λιγοστοί, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλα αυτά μπορεί να συγκριθούν με τη γραφικότητα της Ζακύνθου, απ'όπου κατάγονται οι ήρωές μας.
Τελικά, υπάρχει προδιάθεση στον πλούτο ή στη φτώχεια; Η κατάσταση ενός ατόμου αποτελεί κληρονομική προδιάθεση ή είναι όλα θέμα συγκυριών και τύχης;
Πριν προσπαθήσουμε να απαντήσουμε, με βάση πάντα τους πρωταγωνιστές μας, να πω εδώ κάτι που μου έκανε φοβερή εντύπωση. Το βιβλίο απευθύνεται σε ενήλικα άτομα. Προς τι αυτή η ηλικιακή διαφοροποίηση; Δεν μπορεί να το διαβάσει ένα παιδί -αν φυσικά το επιθυμεί; Σαφώς δεν έχει τα κατάλληλα βιώματα για να το καταλάβει, αλλά ίσως και να καταφέρει να το εκτιμήσει...
Ο Πώπος Δαγάτορας δεν είναι δολοφόνος, αλλά οι ψυχικές του μεταπτώσεις, ο θυμός και ο τρόπος που βασανίζει τον εαυτό του, θυμίζουν τον Ρασκόλνικοφ, ήρωα από το "Έκλημα και τιμωρία". Είναι γόνος εμπόρων σε αντίθεση με τους γείτονές του, που έχουν φλέβα αριστοκρατική κι ας έχουν προς το παρόν, ξεπέσει. Η αγάπη για τον φίλο του και τα αισθήματα που τρέφει για την Κλεμεντίνα, τον κάνουν να ονειρεύεται. Ξαφνιάζεται, μαθαίνοντας από τον φίλο του Αντώνη, ότι οι γονείς του τον θεωρούν κοινωνικά κατώτερο, για να τον παντρέψουν με την Κλεμεντίνα, αδερφή του ίδιου του Αντώνη. Έτσι, έχουμε την πρώτη σκηνή του έργου να ξεκινά με ένα ραβασάκι, που η Κλεμεντίνα παράτησε στο γραφείο της, χωρίς να του ρίξει ματιά. Στην αρχή με διασκέδαζε η αφέλεια του νέου, παράλληλα η φλόγα που φαινόταν να σιγοκαίει μέσα του, πίστευα πως ήταν αρκετή για την επιτυχία. Μα πάντα υπάρχουν κι αστάθμητοι παράγοντες, που μας φέρνουν πάλι στο ίδιο ερώτημα. Γεννιέσαι πλούσιος;
Η ζωή συνεχίζεται πότε με εκδηλώσεις αγάπης και πότε με κόντρες, ανάμεσα στους δύο φίλους. Ο Πώπος διακατέχεται από μια κυκλοθυμία, που ο φίλος του δεν έχει. Είναι επιπόλαιος, ενθουσιώδης και εθελοτυφλεί, σαν να αρνείται να δει την πραγματικότητα. Ο μοναδικός φίλος που έκανε στο πανεπιστήμιο ο Μένης, γόνος πλούσιας οικογένειας, τώρα μοιάζει να ταιριάζει στις απόψεις περισσότερο με τον νεοφερμένο στην Αθήνα, Αντώνη.
Μέσα από όλο αυτό το πρίσμα της ζωής και της δράσης των φίλων διαφαίνεται η διάρθρωση της Ελληνικής κοινωνίας, όπως έχει διαμορφωθεί στην Αθήνα του 1919. Η μεγάλη έκπληξη εδώ είναι ότι αν πάψεις να σκέφτεσαι τα τεχνολογικά επιτεύγματα του ανθρώπου και τις αλλαγές που έχουν επέλθει, παρέα με την εξελικτική πορεία της ανθρωπότητας, διαπιστώνεις πόσο ίδιοι είναι ακόμα οι άνθρωποι ως προς την συμπεριφορά τους, μέχρι και σήμερα!...
Στοιχεία βιβλίου:
Ιστοσελίδα: Πατήστε εδώ
Συγγραφέας: Γρηγόριος Ξενόπουλος
Σελίδες: 440
Ημερ. έκδοσης: 09/11/2023
ISBN: 978-618-01-4931-9
Βιογραφικό του συγγραφέα:
