Βιβλιοάποψη: "Ο Τονγκολέλε δεν ήξερε να χορεύει"

---Δημοσίευση: 07/11/2023---

Περίληψη οπισθόφυλλου:

To 2018 συντάραξε τη Νικαράγουα μια μαζική φοιτητική εξέγερση, στην οποία ενσωματώθηκαν δεκάδες χιλιάδες κόσμου. Με αφορμή αυτή τη διαμαρτυρία και τη βίαιη καταστολή της από την αστυνομία και τους παραστρατιωτικούς, η οποία είχε ως αποτέλεσμα εκατοντάδες νεκρούς και τραυματίες, ο Sergio Ramírez στήνει αριστοτεχνικά μια πολιτική noir μυθοπλασία με κεντρικό άξονα την πτώση του αρχηγού των μυστικών υπηρεσιών Αναστάσιο Πράδο, γνωστού ως «Τονγκολέλε». Ο επιθεωρητής Ντολόρες Μοράλες, τον οποίο ο Ramírez μάς έχει συστήσει σε προηγούμενα βιβλία του, και ο περιθωριακός συνεργάτης του Σεραφίν εκείνες τις μέρες οδηγούνται εξόριστοι, με εντολή του Τονγκολέλε, στη γειτονική Ονδούρα. Κάποιος με το όνομα Χρυσός Γάτος προσφέρεται να τους οδηγήσει πίσω στη Νικαράγουα, αλλά στα μισά του συνοριακού περάσματος δολοφονείται εν ψυχρώ. Ο επιθεωρητής καλείται να λύσει το μυστήριο της δολοφονίας του.

Ένα από τα καλύτερα βιβλία του 2021 σύμφωνα με την εφημερίδα El País.

Η άποψή μου:

(γράφει η Ρούλα Κεφάκη)

Μπορεί μία φοιτητική εξέγερση, ένας αιματοβαμμένος αγώνας ενάντια στο διδακτορικό καθεστώς να παρουσιαστεί με τρόπο σαρκαστικό, ειρωνικό, σε σημεία χιουμοριστικό; Μπορεί -όταν η συγγραφική πένα έχει καταγωγή από την κεντρική (και τη Λατινική) Αμερική. Εκεί όπου οι ιστορίες είναι πάντα γλυκόπικρες, οι ήρωες είναι φτωχοί και κατατρεγμένοι, αλλά δε θέλουν τον οίκτο μας, ίσα-ίσα, κερδίζουν τον θαυμασμό μας, η πραγματικότητα είναι θλιβερή και η ζωή δύσκολη, όμως, έτσι δεν είναι η ζωή;

Η βίαιη καταστολή των φοιτητικών διαδηλώσεων του 2018 στη Νικαράγουα, η εν ψυχρώ εκτέλεση εκατοντάδων νέων ανθρώπων από την αστυνομία και τους παραστρατιωτικούς γίνεται ένα εξαιρετικό πολιτικό νουάρ μυθιστόρημα από τον Sergio Ramirez. Βασικοί ήρωες ένας παλιός αντάρτης των Σαντινίστας, ο επιθεωρητής Μοράλες, που επιστρέφει από την εξουσία για να συμπαρασταθεί στην άρρωστη από καρκίνο αγαπημένη του και ο επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών, γνωστός ως Τονγκολέλε. Ο Τονγκολέλε είναι αντιπαθής, αδίστακτος, αιμοχαρής, συμφεροντολόγος. Είναι ένας συνωμότης που πέφτει ο ίδιος θύμα συνωμοσίας, θιασώτης ενός χορού που ο ίδιος ξεκίνησε, αλλά δεν χόρεψε μέχρι τέλους.

Η υπόθεση περιλαμβάνει ακόμα ένα πλήθος χαρακτήρων, στους οποίους ο συγγραφέας πετυχαίνει να δώσει τον αφηγηματικό χώρο που τους ανήκει. Όλοι, λίγο ή πολύ, παίζουν τον ρόλο τους σε μία ιστορία που περιλαμβάνει όλα τα ελαττώματα της εξουσίας: διαφθορά, καταχρήσεις, εξαπάτηση, δωροδοκία, προδοσία.

Με συνεχείς αναφορές στα κοινωνικά δίκτυα, ο Ramirez μας θυμίζει πως, όταν η κυβέρνηση ελέγχει τα ΜΜΕ και επιχειρεί να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη, οι ίδιοι οι πολίτες μπορούν να γίνουν μάρτυρες και εκφραστές της αλήθειας, να διεκδικήσουν το δίκαιο κι ας ξέρουν ότι ο αγώνας απαιτεί θυσίες.

Η πλοκή είναι αργή, τα ονόματα (και τα παρατσούκλια τους) πολλά και δύσκολα, ωστόσο η σκιαγράφηση των βασικών χαρακτήρων, κερδίζει την παρτίδα. Κι αν τα πρόσωπα είναι αποκυήματα φαντασίας, τα γεγονότα δεν είναι. Πίσω από τις λέξεις του Ramirez κρύβεται η ιστορία αληθινών ανθρώπων και το τραγικό τους τέλος.

«Είδαμε πώς εκείνοι, που όταν ήταν νέοι πάλεψαν για έναν κόσμο καινούριο, έκαναν πραξικόπημα κόντρα στον λαό αλλάζοντας το Σύνταγμα για να παραμείνουν στην εξουσία στο όνομα μιας επανάστασης πεθαμένης, και δεν είπαμε τίποτα. Είδαμε πώς λήστευαν τους θεσμούς και πώς τους εξέδιδαν σαν πόρνες, και ούτε και τότε είπαμε τίποτα. Είδαμε πώς κατακυρίευαν την αστυνομία και τον στρατό, και σιωπήσαμε. Πόσο βολικό είναι να σιωπάς. Και πόσο δειλό. Είδαμε πώς περνούσαν στην κυριότητά τους τα συνδικάτα, κι ούτε που βλεφαρίσαμε, δεν ήταν δικό μας το πρόβλημα. Προσποιηθήκαμε ότι δεν βλέπαμε όταν πέρασαν στην κατοχή τους τα ραδιόφωνα και οι τηλεοράσεις, και δεν είπαμε τίποτα. Είδαμε πώς λυμαίνονταν το Ασφαλιστικό Σύστημα, πώς θρασύτατα έκλεψαν τις οικονομίες μας για μια αξιοπρεπή συνταξιοδότηση, και εξακολουθήσαμε να σιωπούμε. Μα πάντα θα σιωπούμε;»

Στοιχεία βιβλίου:

Ιστοσελίδα: Πατήστε εδώ

Συγγραφέας: Sergio Ramírez

Μετάφραση: Μαρία Παλαιολόγου

Σελίδες: 416

Ημερ. έκδοσης: 2023

ISBN: 978-960-572-571-6

Βιογραφικό του συγγραφέα:

Ο Sergio Ramírez (Σέρχιο Ραμίρες) γεννήθηκε το 1942 στην κοινότητα Μασατέπε του δημοτικού διαμερίσματος της Μασάγια, στη Νικαράγουα. Το 1963 εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο με τίτλο "Cuentos" και το επόμενο έτος πήρε το πτυχίο της Νομικής Σχολής. Το 1964 παντρεύτηκε και το ζευγάρι μετανάστευσε στην Κόστα Ρίκα ως το 1973. Τα επόμενα δύο έτη διέμειναν στο Βερολίνο χάρη σε μια υποτροφία DAAD, και κατόπιν επέστρεψαν στην Κόστα Ρίκα έως το 1977. Έλαβε ενεργά μέρος στην αντίσταση εναντίον του δικτάτορα Σομόσα και μετά τον θρίαμβο της επανάστασης των Σαντινίστας και την άνοδό τους στην εξουσία, και αφού θήτευσε σε διάφορες θέσεις. Ο Sergio Ramírez υπήρξε αντιπρόεδρος της χώρας του μεταξύ του 1985 και του 1990, δίπλα στον πρόεδρο Ντανιέλ Ορτέγα. Γίνεται παγκοσμίως γνωστός το 1998, όταν κερδίζει το βραβείο Alfaguara. Εξακολουθεί να γράφει σε πάμπολλα περιοδικά και εφημερίδες του ισπανόφωνου κόσμου και να εκδίδει τα μυθιστορήματα και τα δοκίμιά του. Δημοκράτης και μεταρρυθμιστής, γίνεται σύντομα ανεπιθύμητος στο κόμμα. Έχει βραβευτεί για το έργο του με το διεθνές βραβείο Dashiell Hammett, το βραβείο José Donoso, το βραβείο Carlos Fuentes, καθώς και με το βραβείο Cervantes 2017. Είναι Ιππότης του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων του γαλλικού κράτους και επίτιμος καθηγητής σε πολλά πανεπιστημιακά ιδρύματα. Το 2021 κατηγορείται για ξέπλυμα χρήματος και υποκίνηση μίσους, και εκδίδεται ένταλμα για τη σύλληψή του, καταφέρνει όμως να φτάσει στην Ισπανία, όπου ζει μέχρι σήμερα με ισπανική υπηκοότητα. Στις 15 Φεβρουαρίου 2023 το καθεστώς του Ντανιέλ Ορτέγα τού στέρησε την ιθαγένεια.