Βιβλιοάποψη: "Ο οδηγός που άφησε το τρένο στη μέση του πουθενά"

---Δημοσίευση: 24/04/2023---

Περίληψη οπισθόφυλλου:

Ένα βιβλίο-παιχνίδι. Το «κανονικό» ποδηλατεί στον ουρανό. Το έντιμο αυτοαναφλέγεται. Το άνομο δεν προκάμνει να μεταμεληθεί. Και η εντιμότητα, κουρασμένη από την ορθόδοξη εκδοχή της, καταστρέφει -δίχως να νοιώθει την ανάγκη αναδημιουργίας. Ένα βιβλίο που θα μπορούσε να είναι δραματικό. Εάν δεν έκλεινε μέσα του τόση επανάσταση. Δηλαδή, τόση παιδικότητα και τόσο έρωτα.

Μια ιστορία μεταξύ «συνοριοφυλάκων» και «εισβολέων». Όπου συνοριοφύλακες είναι οι νόμοι. Και όπου εισβολείς, όσοι επιδιώκουν την κατάλυσή τους. Οι ίστορες και οι ήρωές τους. Οι απηυδισμένοι απ’ την εγκράτεια γέροντες. Τα αυθάδη στη σοφία τους ανήλικα. Οι πολύχρωμες στη γενναιοδωρία τους γυναίκες.

Η άποψή μου:

(γράφει η Μαρία Σκούφου)

Δηλώνω γοητευμένη από τη γνωριμία μου με την κυρία Στασινού, στη διαδρομή ενός τρένου, που περνούσε από την πόλη Θάμβια και ο οδηγός σε μια ηρωική του "ΕΞΟΔΟ" (όπως το όνομα του τρένου), μάς άφησε κάπου στη μέση του πουθενά...

Το βιβλίο αυτό έφτασε στα χέρια μου σαν θαύμα, σαν το βάλσαμο που χρειαζόμουν για τις πληγές που άνοιξαν πρόσφατα με την εγκληματική και ασύλληπτα πολύνεκρη τραγωδία των Τεμπών. Για μεγάλο διάστημα δεν μπορούσα να διαβάσω θεματικές με τρένα, αλλά η συγγραφέας με μέσον την τέχνη, με έκανε συμμέτοχο μιας επουλωτικής εμπειρίας.

Απαρτίζεται από διαφορετικές ιστορίες, διαποτισμένες από μια τραγική ειρωνεία,που θίγουν υπαρξιακά και ανθρώπινα θέματα όπως την αποστολή ενός ανθρώπου, την αγάπη, τον έρωτα, την εγκατάλειψη, την κακοποίηση, την μοναξιά, τη φυγή, την εγκατάσταση σε έναν τόπο. Κύριοι πρωταγωνιστές των ιστοριών είναι ο Αντρέ με την Ελί, ο Ζοχάρ με τη Χάνα, η όμορφη Ταβιθά με τον Ζακχάρια, ο Κεφά με τον Μοζέ και τον Κοέν, ο Χαγκαντά με την Ταμάρ. Κάθε πρόσωπο καλείται σε σύγκρουση τόσο με τον εαυτό του όσο και με τις συνθήκες και προσπαθεί να δραπετεύσει από όσα τον δένουν στη Θάμβια σαν ιστός αράχνης.

Η γραφή της κυρίας Στασινού βρίθει από λυρισμό, τρυφερότητα, συμβολισμούς (πχ. το όνομα της Ελι-σά-βετ = αυτή που έρχεται) και παρομοιώσεις (η όλη παρομοίωση του συνταιριάσματος σελ.72-73 ήταν τόσο ταιριαστή και ρεαλιστική), τόσο που μου θυμίζει κάτι από τη γενιά του '30. Σε όλο το κείμενό της ένιωσα διάχυτη μια βαθιά αισθαντικότητα και υπερβατικότητα με έντονο κατά σημεία το στοιχείο του Θεού. Απίστευτη σύλληψη το πως προσπάθησε να αφηγηθεί την ομολογία ενός ερωτικού καλέσματος με λυρικούς στίχους από το Άσμα ασμάτων του Γ. Σεφέρη! Η δραματικότητα του βιβλίου που κορυφώνεται στην πορεία κάθε ιστορίας εξισορροπείται από τα δυστοπικά στοιχεία, που έρχονται ως υπενθύμιση, ότι περιγράφεται κάτι που γεννά τόσο οικεία συναισθήματα και παράλληλα συμβαίνει κάπου τόσο μακριά από τη δική μας πραγματικότητα, κάπου που δεν μπορούμε να πάμε.

Κι όμως, νιώθω πως κβαντικά συνυπήρξαμε τα πρόσωπα στη Θάμβια, με εμένα ως παρατηρητή τους. Εξάλλου, ο χρόνος στη ροή του κειμένου είναι κυλινδρικός και παράλληλος, δείχνει διαφορετικές ιστορίες στο τώρα, στο πριν και στο μετά τους, που τέμνονται διακριτικά σε κάποιες στιγμές. Αναφέρει ένα ωραίο ρητό για τον χρόνο (σελ.58): "Ο χρόνος μπορεί να σκλαβώσει με τρεις τρόπους. Σαν παρελθόν. Αν γίνει κάτι τέτοιο δύσκολα πας μπροστά. Ο χρόνος μπορεί να σκλαβώσει σαν παρόν. Τότε φτύνεις το παρελθόν και δεν νοιάζεσαι για το μέλλον. Επίσης ο χρόνος μπορεί να σε σκλαβώσει και στο μέλλον. Τότε νοιάζεσαι μόνο για αυτό που θα κάνεις αύριο και χάνεις το τώρα, τη ζωή από τα χέρια σου. Και υπάρχει γιατρειά για όλες τις σκλαβιές;".

Την απήλαυσα τόσο που δεν ήθελα να τελειώσει το βιβλίο!

Η προσωπική μου ερμηνεία στον συμβολισμό του τρένου στο μυθιστόρημα, είναι πως αποτελεί μέσο είτε επιστροφής, είτε φυγής -ανάλογα με τις ανάγκες του καθενός. Το τρένο είναι το εσωτερικό ταξίδι, η διαδικασία που ακολουθεί κανείς για να βρει τον δρόμο του. Μοχλός και καύσιμο είναι τα συναισθήματα και τα όνειρά μας. Κάποιοι επιβιβάζονται, άλλοι δεν το προλαβαίνουν ποτέ στην ώρα του, μερικοί μπαίνουν λαθραία ή παίρνουν λάθος αμαξοστοιχία. Είναι κι εκείνοι που δραπετεύουν ή σταματούν στη μέση του πουθενά. Το τρένο είτε εκμηδενίζει τις αποστάσεις, είτε τις δημιουργεί σαν δίχτυ ασφαλείας, ανάλογα το τι θεωρούμε σανίδα ψυχικής σωτηρίας.

Κλείνω με μια άλλη υπέροχη φράση από τη σελίδα 54: "Μ'αρέσουν τόσο τα τρένα", ακούγεται μαυλιστική η φωνή του, "σου δίνουν δυνατότητες. Σε βγάζουν από την ευκολία μιας προκαθορισμένης ζωής (...)".

Στοιχεία βιβλίου:

Ιστοσελίδα: Πατήστε εδώ

Συγγραφέας: Ελένη Στασινού

Σελίδες: 240

Ημερ. έκδοσης: 03/05/2022

ISBN: 978-960-606-201-8

Βιογραφικό της συγγραφέως:

Η Ελένη Στασινού γεννήθηκε στην Πάτρα το 1948 και προέρχεται από εργατική οικογένεια, γεγονός που θεωρεί απολύτως τιμητικό. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στη Διοίκηση Επιχειρήσεων. Έγραψε τις ποιητικές συλλογές «Οι οδύνες της μετάλλαξης» και «Πιο πέρα», καθώς και τα μυθιστορήματα «Η κουμπάρα η Μαργαρίτα», «Απόδραση προς το φως», «Ο Στέφανος του ελαιώνα», «H Αγία πόρνη της καρδιάς του» (best seller 2001), «H αυτοκρατορία των δήθεν», «Οντισιόν», «Νύχτες Υποταγής», «Η Γυναίκα των Δελφών». Το τελευταίο βραβεύτηκε το 2011 στο πλαίσιο των πολιτιστικών εκδηλώσεων του φορέα “Insula Europea” στην Perugia στις Ιταλίας. Ακολουθούν «Οι Πιρογιέρηδες του Έρωτα» και το ιστορικό μυθιστόρημα «Ο Χορός των Κρυστάλλων». Συμμετείχε στη συλλογή διηγημάτων «Το λιμάνι της ζωής μου». Ασχολείται με τη δραματοποιημένη βιογραφία (Ερίκ Σατί, Σαίξπηρ, Διονύσιος Λαυράγκας). Από τις εκδόσεις Γκοβόστη κυκλοφορούν, επίσης, τα μυθιστορήματα «Βρωμοθήλυκα της Ιστορίας» και «Μαινάδες του Κηφισού».