---Δημοσίευση: 30/5/2022---
Περίληψη οπισθόφυλλου:
Στην Ισπανία του 16ου αιώνα, ένας απλός ντελάλης στο Τολέδο, ο Λάζαρος ντε Τόρμες, καλείται να απολογηθεί γιατί ανέχεται να μοιράζεται τη γυναίκα του με τον αρχιπρεσβύτερο της ενορίας. Έτσι, για να προκαλέσει την εύνοια των αρχών, εξιστορεί σ’ ένα γράμμα πώς κατάφερε από μικρό παιδί να επιβιώσει παρά τη φτώχεια και τους άσπλαχνους αφέντες του. Ο αφηγητής είναι ένα παιδί του δρόμου που διηγείται τα βάσανά του και τις πονηριές που σκαρώνει για να ζήσει. Το όνομά του, Λάζαρος και χαϊδευτικά Λαθαρίγιο, Λαζαράκος δηλαδή, δεν είναι τυχαίο, γιατί πολλές φορές πεθαίνει σχεδόν από την πείνα και ανασταίνεται. Μέχρι που, τέλος, έχοντας πάρει σκληρά μαθήματα από τη ζωή, δεν ανέχεται την κακομεταχείριση από τα αφεντικά, μαθαίνει το συμφέρον του και καταλήγει κυνικός και υποκριτής σαν όλους. Ο Λαθαρίγιο είναι πανέξυπνος, διαθέτει διαβολεμένο χιούμορ και μια διεισδυτική ματιά που στηλιτεύει την κοινωνία. Άνθρωποι απ’ όλες τις τάξεις, η εκκλησία και οι εκπρόσωποι της εξουσίας, όλοι παρουσιάζονται με εξαιρετική γλαφυρότητα που αποκαλύπτει την υποκρισία, τη φιλαργυρία και τη ματαιοδοξία της εποχής.
Γραμμένο γύρω στα 1554, από συγγραφέα με εμφανώς αντικληρικές ιδέες, που θέλησε όμως να παραμείνει ανώνυμος, καθώς είχε επίγνωση του κινδύνου που διέτρεχε, το σατιρικό αυτό κείμενο γνώρισε τεράστια επιτυχία, και πολύ γρήγορα καταδικάστηκε από την Ιερά Εξέταση. Η χιουμοριστική αυτή αφήγηση είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα των ισπανικών γραμμάτων και της παγκόσμιας λογοτεχνίας, καθώς διαφοροποιείται από τη μεσαιωνική λογοτεχνία της εποχής και ανοίγει το δρόμο για το σύγχρονο μυθιστόρημα. Στην έκδοση περιλαμβάνεται εισαγωγή της μεταφράστριας, επίμετρο του Αντώνη Ζαχαρέα με τίτλο "Η αντι-ηρωική Οδύσσεια του Λαθαρίγιο ντε Τόρμες", καθώς και χρονολόγιο με τα σημαντικότερα ιστορικά και πολιτιστικά γεγονότα της εποχής εκείνης.
Η άποψή μου:
Σήμερα είναι λίγο μόδα, στο δυτικό κόσμο, οι συγγραφείς να γράφουν ανώνυμα ή να κρύβονται πίσω από ψευδώνυμα. Την εποχή που γράφεται η νουβέλα “Η ζωή του Λαθαρίγιο ντε Τόρμες” είναι επιβεβλημένη ανάγκη. Θα ταξιδέψουμε πίσω στο 1554 στην Ισπανία των απογόνων της Ισαβέλλας και του Φερδινάνδου, την εποχή που ο χρυσός αρχίζει να ρέει από τις Δυτικές Ινδίες και η Ιερά Εξέταση είναι παντοδύναμη. Ο Λαθαρίγιο, ο Λάζαρος στα ελληνικά, είναι ένα μοναδικό στο είδος του βιβλίο, που σηματοδοτεί την απαρχή μιας νέας εποχής για τα Ευρωπαϊκά Γράμματα.
Σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση, γράφοντας μια μακρά επιστολή για να απολογηθεί για τις “πράξεις του”, ο Λάζαρος (κι επιμένω στην ελληνική εκδοχή του ονόματος για να φανεί ο σκοπός της επιλογής του από τον συγγραφέα) μάς διηγείται την ζωή του στους δρόμους. Ένας μικρός Όλιβερ Τουίστ, που με μόνο του όπλο την εξυπνάδα του και την καπατσοσύνη του προσπαθεί να επιβιώσει στους δρόμους και να χορτάσει την πάντα πεινασμένη κοιλιά του. Μπαγαπόντης, ψεύτης, αυθάδης αλλά και λίγο συμπαθής μέσα στην μοναξιά του, τα παιδικά του χρόνια είναι μια ασταμάτητη μάχη για τη βιοπάλη. Αλλά είναι έξυπνος.
Η ιστορία του Λάζαρου συνεχίζεται έτσι: περιπέτειες, φτώχεια, καλή ζωή, “καλή κοινωνία”, αριστοκράτες που κοιτούν αφ’ υψηλού του τεχνίτες και όσους παράγουν κάτι την εποχή που η Ισπανία αρχίζει να πλημμυρίζει χρυσό από τις αποικίες. Ο ανήθικος κλήρος που όχι μόνο δεν συντάσσεται με τον λαό αλλά υποκριτικά τον μάχεται με σύμμαχο την Ιερά Εξέταση να καιροφυλακτεί και να τιμωρεί (;). “Η ζωή του Λαθαρίγιο ντε Τόρμες” είναι μια καταγγελία για τα ήθη της εποχής και η αλήθεια είναι ότι σόκαρε όταν εκδόθηκε. Σκεφτείτε ότι και ο Θερβάντες τον αναφέρει στον Δον Κιχώτη! Ακόμα αναρωτιέστε γιατί ο συγγραφέας διατήρησε την ανωνυμία του;
Πέρα από τον αντίκτυπο που έχει στην ισπανική κοινωνία ως καταγγελία η νουβέλα, είναι πολύ σημαντική και για την περαιτέρω εξέλιξη της λογοτεχνίας. Καταρχάς, είναι ένα έργο της Αναγέννησης, πολύ σημαντικό, για τον λόγο ότι ο Λάζαρος ορίζει αυτός τη ζωή του και την προσαρμόζει σύμφωνα με τις συνθήκες. Κανένας θεός ή δαίμονας δεν του υπαγορεύει τη μοίρα του. Επίσης, σηματοδοτεί την απαρχή ενός νέου λογοτεχνικού είδους, της λογοτεχνίας πικαρέσκα (picaresca). Picaro είναι ο αλήτης, ο φτωχός και τα μυθιστορήματα του είδους αναφέρονται στην ανέχεια του λαού. Ο πίκαρο αναγκάζεται από την φτώχεια να κάνει χρήση κάθε είδους κόλπου για να επιβιώσει, εφευρίσκει νέους τρόπους να αναγεννηθεί όταν μαθαίνουν τα παλιά του. Είδατε ότι και το όνομα Λάζαρος ταιριάζει και είναι σωστά επιλεγμένο;
Λίγο αστείο, λίγο σοβαρό, στην ουσία πολύ δραματικό, “Η ζωή του Λαθαρίγιο ντε Τόρμες” δεν έχει τελικά και μεγάλη διαφορά από την ζωή μας σήμερα. Το διάβαζα και με διασκέδαζε πολύ η γλώσσα του, η σάτιρά του, με έβαλαν σε σκέψεις οι παραλληλισμοί με το σήμερα και η βαθύτερη γνώση ότι τελικά λίγα πράγματα έχουν αλλάξει. Μου άρεσε πολύ. Η νουβέλα μεταφράστηκε εξαιρετικά από την κα. Ισμήνη Κανσή, ενώ κλείνει (με το σχετικό με την εποχή και το νέο λογοτεχνικό είδος) επίμετρο του κου. Αντώνη Ζαχαρέα.
Στοιχεία βιβλίου:
Ιστοσελίδα: Πατήστε εδώ
Συγγραφέας: Ανώνυμος
Μετάφραση: Ισμήνη Κανσή
Σελίδες: 140
ISBN: 960-6624-06-4
