Βιβλιοάποψη: "Ένα άλογο μπαίνει σ'ένα μπαρ"

---Δημοσιεύτηκε: 27/10/2020---

Περίληψη οπισθόφυλλου:

Σε ένα καταγώγιο σε μια μικρή πόλη στο Ισραήλ, διοργανώνεται μια βραδιά σταντ απ κωμωδίας, με τον Ντόβαλε Γκρίνσταϊν, έναν μεσήλικο κωμικό. Ανάμεσα στους θεατές βρίσκεται ο δικαστής Αβισάι Λαζάρ, πρώην συμμαθητής του, καθώς και κάποιοι άλλοι που θυμούνται τον Ντοβ ως ένα περίεργο, λιπόσαρκο παιδί που περπατούσε με τα χέρια, προκαλώντας σύγχυση και αποφεύγοντας έτσι τους νταήδες της γειτονιάς. Σταδιακά, καθώς κινείται μεταξύ ιλαρότητας και υστερίας, ο μονόλογος του Ντοβ παίρνει τη μορφή απομνημονευμάτων και μας μεταφέρει πίσω σε ό,τι τον τρομοκρατούσε στην παιδική του ηλικία. Συναντούμε την όμορφη μητέρα του, που επέζησε του Ολοκαυτώματος και χρειάζεται συνεχή επιτήρηση, και τον τιμωρητικό πατέρα του, έναν άνθρωπο του μόχθου που αδυνατεί να καταλάβει τον δημιουργικό γιο του. Ο Ντοβ ανακαλεί στη μνήμη του την εβδομάδα που πέρασε σε μια στρατιωτική κατασκήνωση για νέους, όπου ο Λαζάρ ήταν μάρτυρας ενός γεγονότος που σημάδεψε τον κωμικό για πάντα. Και ενώ ο Ντοβ διηγείται το ανεκδιήγητο, ο Λαζάρ έρχεται αντιμέτωπος με τον δικό του ρόλο σε αυτή την ιστορία απώλειας και επιβίωσης. Ένας σαρωτικός μονόλογος από τον βραβευμένο με Man Booker International Prize Νταβίντ Γκρόσμαν, ένα αξεπέραστο λογοτεχνικό επίτευγμα.

Η άποψή μου:

(γράφει η Γιώτα Βασιλείου)

Όταν πρωτοείδα το βιβλίο στα προσεχώς των εκδόσεων Ψυχογιός, αμέσως κέρδισε την προσοχή και το ενδιαφέρον μου. Τίτλος που ξεκινά σαν ανέκδοτο, εξώφυλλο που παραπέμπει σε stand up comedy stage, έντονο κίτρινο χρώμα, σαν αυτό των προβολέων που φωτίζουν τη σκηνή. Και η αρχική μου πρόβλεψη βγήκε πέρα ως πέρα αληθινή. Το "Ένα άλογο μπαίνει σε ένα μπαρ", του David Grossman είναι ένα εξαίρετο έργο, το οποίο "χαρτογραφεί" με μοναδικό τρόπο τα σώψυχα του πρωταγωνιστή της ιστορίας.

Κατά βάση πρόκειται για έναν χειμαρρώδη μονόλογο, ενός 57χρονου stand up comedian, ο οποίος αποφασίζει τη βραδιά της παράστασής του σε ένα καταγώγιο της πόλης, να ξεγυμνώσει την ψυχή του απέναντι στο κοινό που τον παρακολουθεί αλλά κυρίως απέναντι στον εαυτό του. Ο Dovaleh Greenstein (Ντόβαλε Γκρίνσταϊν), είναι μεσήλικας, κοντός κι αδύνατος σαν σπίνος. Χωρισμένος μπαμπάς, νιώθει μάλλον αποτυχημένος στη ζωή του. Συν τοις άλλοις, είναι και σοβαρά άρρωστος. Αυτοί είναι κάποιοι από τους λόγους, για τους οποίους επιδιώκει μετά μανίας να κερδίσει την προσοχή και την αποδοχή του κόσμου, στοιχεία τα οποία παράλληλα απεχθάνεται. Είναι κυνικός, ειρωνικός, χυδαίος κι εξόχως πικρόχολος και το γέλιο που προκαλεί στο κοινό του, δεν πηγάζει από τα αστεία που λέει τόσο, όσο από αυτόν τον ίδιο ως περσόνα. Στέκεται σαν καρικατούρα επί σκηνής και με τις λαστιχένιες, θα έλεγε κανείς, αρθρώσεις του να κλέβουν την παράσταση, κινούμενες με ταχύτητα προς κάθε κατεύθυνση, εμπλουτίζει τα κείμενά του και φέρνει παραλήρημα στο κοινό του. Ο Ντόβαλε είναι ένας απίστευτα αληθοφανής χαρακτήρας. Ο συμμαθητής που κάθε ένας από εμάς είχε στο σχολείο και που σίγουρα κατά καιρούς αποτελούσε αντικείμενο χλευασμού.

Η ιστορία εκτυλίσσεται σε ένα μόλις βράδυ. Μερικές μόνο ώρες. Καταλαβαίνει κανείς, πως αν και ουσιαστικά πρόκειται για ένα μονόλογο, αυτός είναι γραμμένος με τέτοιο τρόπο, που κυλάει γρήγορα και χωρίς να κουράζει καθόλου. Ο μονόλογος του Ντόβαλε, αρχικά μοιάζει κάπως αμήχανος και ντροπαλός. Καθώς όμως εμβαθύνει σε αυτόν και χαλαρώνει κι επιτρέπει σε μνήμες και συναισθήματα να ξεχειλίσουν, γίνεται βαθιά συναισθηματικός, πολύ προσωπικός κι εν τέλει καθαρτήριος, τόσο για τον ίδιο τον ήρωά μας, όσο και για το κοινό του. Στο σημείο αυτό πρέπει να υπογραμμίσω το εξής: Αν και δεν υπάρχουν ξεκάθαροι διάλογοι στο κείμενο του Grossman, ώστε να «ακούμε» τους θεατές, εν τούτοις, νιώθουμε πως κάποιοι ταυτίζονται και συμπάσχουν με τον Ντόβαλε. Αντίθετα, φαίνεται πως κάποιοι άλλοι είναι πεινασμένοι για «άρτο και θεάματα» κι επιθυμούν να «χυθεί αίμα». Ως εκ τούτου χλευάζουν κι «επιτίθενται» στον άντρα πάνω στη σκηνή. Η αμφίδρομη αυτή επικοινωνία, μεταξύ του κωμικού και του κόσμου που τον παρακολουθεί, αποτελεί τρόπον τινά, ένα είδος σιωπηρού διαλόγου, πράγμα το οποίο αποδεικνύει περίτρανα το τεράστιο ταλέντο του συγγραφέα. Επιπροσθέτως, θεωρώ πολύ σοφή την επιλογή να μη χωρίσει το κείμενο σε κεφάλαια, αλλά να το αφήσει να ρέει χωρίς διακοπές. Με αυτόν τον τρόπο τονίζει το ορμητικό του λόγου του πρωταγωνιστή και μας κάνει κοινωνούς του πάθους που τον διακατέχει τη συγκεκριμένη στιγμή. Αυτό το στοιχείο ωστόσο, ήταν ίσως και το μοναδικό πράγμα που με δυσκόλεψε στην ανάγνωση. Επειδή δεν είχε σημεία παύσης, παρά δύο ή τρία σε όλο το βιβλίο, δεν είχα σε ποιο σημείο να το αφήσω, κάθε φορά που ήθελα να διακόψω. Πράγμα που με ανάγκαζε, όταν το ξανάπιανα, να επιστρέψω σε προηγούμενες σελίδες, προκειμένου να ξανανιώσω εκ νέου τον παλμό του και να μπορέσω να παρακολουθήσω τη συνέχεια.

Θα μπορούσα να γράψω κι άλλα πολλά για το έργο αυτό, προτιμώ όμως να αντιγράψω τα λόγια του Nick Barley, του επικεφαλής της κριτικής επιτροπής που χάρισε την τεράστια διάκριση στον Grossman: "Κάθε πρόταση μετράει, κάθε λέξη μετράει σε αυτό το υπέροχο δείγμα της δεξιοτεχνίας του συγγραφέα". Νομίζω ότι αυτό τα λέει όλα.

Το "Ένα άλογο μπαίνει σε ένα μπαρ", ήταν μια ευχάριστη έκπληξη για μένα. Το λάτρεψα. Κι ο Grossman επιβεβαιώνει, για μια ακόμη φορά, τη φήμη του συγγραφέα αιχμής. Σας το προτείνω ανεπιφύλακτα!

Στοιχεία βιβλίου:

Ιστοσελίδα: Πατήστε εδώ

Συγγραφέας: Νταβίντ Γκρόσμαν

Μετάφραση: Λουίζα Μιζάν

Ηλικία: 18+

Σελίδες: 312 / Διαστάσεις: 14 x 21 cm

Ημερ. έκδοσης: 5 Δεκεμβρίου 2019

ISBN: 978-618-01-3060-7

Βιογραφικό του συγγραφέα:

Ο Νταβίντ Γκρόσμαν γεννήθηκε στην Ιερουσαλήμ το 1954. Σπούδασε φιλοσοφία και δραματική τέχνη στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ. Έχει συγγράψει πολυάριθμα βιβλία, λογοτεχνικά, παιδικά και γενικών γνώσεων, που έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από σαράντα γλώσσες. Ο Γκρόσμαν έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία και διακρίσεις. Το 1998 ανακηρύχθηκε Ιππότης των Γραμμάτων και των Τεχνών του Γαλλικού Κράτους. Το 2010 του απονεμήθηκε το Βραβείο Ειρήνης της Ένωσης Γερμανών Βιβλιοπωλών, το οποίο δίνεται σε ανθρώπους που με το έργο τους προάγουν την ειρήνη. Το 2017 τιμήθηκε με το Man Booker International Prize για το βιβλίο του "Ένα άλογο μπαίνει σ'ένα μπαρ", ενώ το 2018 με το Βραβείο Ισραήλ, ένα από τα σημαντικότερα της χώρας για την προσφορά του στην εβραϊκή λογοτεχνία.