---Δημοσίευση: 03/08/2020---
Περίληψη οπισθόφυλλου:
Ο αφηγητής της ιστορίας, ένας μυστήριος τύπος με το όνομα Μπάλαρντ, εμπλέκεται σε ένα τρομερό αυτοκινητιστικό δυστύχημα: το αυτοκίνητό του συγκρούεται με ένα άλλο και ο Μπάλαρντ βλέπει τον οδηγό του οχήματος να ξεψυχάει μπροστά στα μάτια του. Αντί όμως αυτή η φοβερή εμπειρία να τον σοκάρει και να τον απελπίσει, τον βυθίζει σταδιακά σ’ έναν καινούργιο, ζοφερό, αλλά ιδιαίτερα θελκτικό κόσμο, τον κόσμο των αυτοκινητιστικών ατυχημάτων. Συνοδοιπόρος του ο Ρόμπερτ Βον, επιστήμονας και πρώην τηλεοπτικός αστέρας, ένας άγγελος εξολοθρευτής των αυτοκινητόδρομων. Ο Βον έχει συγκεντρώσει γύρω του ένα πλήθος θυμάτων από τα διάφορα «πειράματά» του, ανθρώπους διαλυμένους από τις θηριωδίες στις οποίες επιδίδεται οδηγώντας ξέφρενα το αυτοκίνητό του, όμως η φιλοδοξία του δεν σταματάει εκεί. Το μεγάλο του όνειρο είναι να συμμετάσχει σ’ ένα μεγαλειώδες τρακάρισμα, που θα υπερβαίνει όλα τ’ άλλα, σε μια παράσταση χωρίς προηγούμενο...
Το Crash, που σύμφωνα με τον ίδιο τον Τζ. Γκ. Μπάλαρντ αποτελεί «μια εργαλειοθήκη απόγνωσης για χρήση σε ακραία κρίση», θεωρείται ένα από τα κορυφαία του μυθιστορήματα. Μεταφέρθηκε με μεγάλη επιτυχία στον κινηματογράφο από τον Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ.
Η άποψή μου:
(γράφει η Μαριάννα Φλέσσα)
Κάποιοι το χαρακτήρισαν αριστούργημα, άλλοι ανοσιούργημα. Το σίγουρο είναι ότι το «Crash» του J. G. Ballard είναι από τα βιβλία που έχουν συζητηθεί πολύ και μην έχοντας διαβάσει κάτι άλλο δικό του, με έπιασε απροετοίμαστη. Η εισαγωγή και τα εκτενή σχόλια των μεταφραστών βοηθούν πολύ στην κατανόηση της οπτικής του συγγραφέα. Χωρίς αυτά κάποιος που δεν είναι εξοικειωμένος με τον Ballard και την εποχή του, θα έκλινε προς έναν αρνητικό χαρακτηρισμό του βιβλίου, αλλά εκεί βρίσκεται η γοητεία του. Η υπέρβαση που πρέπει να γίνει για να αποκαλυφθεί η πρωτοτυπία του και η μαγεία του.
Ο αφηγητής ονομάζεται Μπάλλαρντ όπως και ο συγγραφέας, όμως γνωρίζουμε ότι δεν είναι μία αυτοβιογραφική ιστορία. Έχει ένα μυστήριο παρελθόν και η ζωή του αλλάζει όταν εμπλέκεται σε ένα σοβαρό αυτοκινητιστικό δυστύχημα όπου ο οδηγός του άλλου οχήματος τραυματίζεται θανάσιμα. Αυτό που στην αρχή του προκάλεσε σοκ και μεγάλη ταραχή διαπιστώνει με έκπληξη ότι τον ερεθίζει τόσο συναισθηματικά, όσο και ψυχικά αλλά και... σωματικά. Δεν το περιμένει αλλά αυτό που νιώθει δεν είναι λύπη για τη ζωή που χάθηκε τόσο τραγικά αλλά ευχαρίστηση, ηδονή και πάθος για περισσότερες τέτοιου είδους εμπειρίες... Η αποκάλυψη ότι υπάρχουν κι άλλοι οι οποίοι αντλούν ηδονή από παρόμοιες σκηνές πόνου κι αίματος, τον εντάσσει σε ένα νέο κόσμο που απρόσμενα τον γοητεύει.
Στον αντίποδα βρίσκεται ο Βον. Είναι παλαιός τηλεοπτικός αστέρας, με μικρής διάρκειας δόξα που έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί, έχει ήδη εντρυφήσει στη ηδονή του ατυχήματος. Είναι ένας εξπέρ του είδους που σκηνοθετεί ατυχήματα υψίστης, κατά τη γνώμη του, αξίας και σεξουαλικής απόλαυσης. Έχει γύρω του ένα στρατό από ακρωτηριασμένους, θύματα των δυστυχημάτων, που τους συντονίζει σε ακόμα πιο ζοφερά και φρικτά πειράματα-δυστυχήματα. Το όνειρό του είναι ένα τρακάρισμα όπου όλα ως χορογραφία, να έχουν τη δική τους θέση για μια παράσταση τρόμου και διαστροφής χωρίς προηγούμενο. Ένα παράλογα εμμονικό μυαλό που η ωμότητα και ο κυνισμός του μοιάζουν να έχουν θέση σε κάθε αράδα του ανατρεπτικού αφηγήματος.
«Ο Βον σκοτώθηκε χθες, στο τελευταίο του τρακάρισμα. Όσο καιρό ήμασταν φίλοι, είχε προβάρει τον θάνατό του σε πολλαπλές συγκρούσεις αυτοκινήτων, αλλά το χθεσινό ήταν το μοναδικό αληθινό του δυστύχημα. [...]»
Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί το όνομά του για τον κεντρικό ήρωα παίζοντας ένα παιχνίδι εντυπώσεων με το μυαλό του αναγνώστη. Δεν είναι λίγες οι φορές που η πολύ ρεαλιστική και άκρως περιγραφική αφήγησή του δημιουργεί ερωτήματα για το αν πράγματι έχει ζήσει ανάλογα γεγονότα ή όχι. Η διήγηση όμως είναι ψυχρή, ρεαλιστική, κινηματογραφική, χωρίς συναισθηματισμούς πέρα από την πιεστική ανάγκη για σεξουαλική ηδονή που αντλείται από την αποτρόπαια δολοφονική πράξη. Την ίδια οδό ακολουθούν και λοιποί χαρακτήρες. Φρίκη, αίμα, σεξ, ταχύτητα, σχεδιασμός για το δυστύχημα αλλά όλα έχουν μια απόκοσμη ησυχία. Σαν κάποιος να έχει κλείσει την ένταση του θορύβου. Μια μηχανή που μαρσάρει δυνατά, ίσως μια κόρνα που προσπαθεί να αποτρέψει το τρακάρισμα, στριγκλιές και φωνές απόγνωσης και μετά όλα ησυχάζουν. Τη θέση της παίρνει η σαδιστική ευχαρίστηση από τον πόνο και τα ακρωτηριασμένα θύματα.
Τα συναισθήματά που γεννά στον αναγνώστη είναι κάπου ανάμεσα στη φρίκη και στην ηδονοβλεψία. Ο παραλογισμός της πράξης και οι ενέργειες των χαρακτήρων μοιάζουν σαν ένα σουρεαλιστικό ποίημα, σαν ένας πίνακας ντανταϊστή ζωγράφου. Τη στιγμή που κατανοεί κάποιος το γιατί ο συγγραφέας καταφεύγει σε αυτού του είδους τη λογοτεχνία, εκείνη τη στιγμή αδυνατεί να δικαιολογήσει όλη αυτή τη νοσηρότητα και τη χυδαία βία. Πιστεύω ότι είναι μία μοναδική αναγνωστική εμπειρία. Μπορεί να την αντέξετε, μπορεί και όχι. Διαβάστε το!
Στοιχεία βιβλίου:
Ιστοσελίδα: Πατήστε εδώ
Συγγραφέας: J.G. Ballard
Αναθεωρημένη μετάφραση: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης & Σώτη Τριανταφύλλου
Σελίδες: 272 / Διαστάσεις: 14 Χ 20,6
Ημερ. έκδοσης: 2019
ISBN: 978-960-04-4868-9
Βιογραφικό του συγγραφέα:
O J.G. Ballard (1930 - 2009) γεννήθηκε στη Σαγκάη, όπου πέρασε δυόμισι χρόνια σε ένα ιαπωνικό στρατόπεδο αλλοδαπών κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου, πριν επιστρέψει στη Βρετανία το 1945. Έζησε λίγα χρόνια στα προάστια του Πλίμουθ και ύστερα στο Κέιμπριτζ, όπου τελείωσε το λύκειο και μπήκε στην Ιατρική σχολή, την οποία εγκατέλειψε όταν κατετάγη στην Καναδική Αεροπορία. Στην αεροπορική βάση ανακάλυψε τα αμερικανικά περιοδικά επιστημονικής φαντασίας και άρχισε να γράφει διηγήματα, τα οποία δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά στο New Worlds και στο Science Fantasy. Το πρώτο του μεγάλο μυθιστόρημα, "The Drowned World", κυκλοφόρησε το 1962, και το 1966 ακολούθησε ο "Κρυστάλλινος κόσμος". Θεωρήθηκε κατεξοχήν εκφραστής του νέου κύματος της βρετανικής επιστημονικής φαντασίας, παρότι το έργο του ξεπερνάει κατά πολύ το πλαίσιό της. Πολλά από τα μυθιστορήματά του μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο: η "Έκθεση ωμοτήτων" από τον Τζόναθαν Γουάις, το "Crash" από τον Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ και η "Αυτοκρατορία του ήλιου" (μια ημιαυτοβιογραφική εξιστόρηση της ζωής στο στρατόπεδο) από τον Στίβεν Σπίλμπεργκ. Το 1984 η "Αυτοκρατορία του ήλιου" τιμήθηκε με το Guardian Fiction Prize και το James Tait Black Memorial Prize (το παλαιότερο λογοτεχνικό βραβείο που απονέμεται στη Μεγάλη Βρετανία). Μεταγενέστερα έργα του, όπως τα "Νύχτες κοκαΐνης" (1997), "Super-Cannes" (Commonwealth Writers’ Prize, 2000) και "Άνθρωποι του Μιλένιουμ" (2004), απέσπασαν ενθουσιώδεις κριτικές από τον διεθνή Τύπο και τιμήθηκαν με βραβεία και διακρίσεις. Από τις εκδόσεις Κέδρος κυκλοφορούν τα μυθιστόρηματά του "High-rise" (2017) και "Crash" (2019).
.jpg)
