Περίληψη οπισθόφυλλου:
Μια ζεστή καλοκαιρινή βραδιά στο Άμστερνταμ δύο παντρεμένα ζευγάρια βγαίνουν για φαγητό σε ένα μοδάτο εστιατόριο. Συζητάνε για διάφορα τετριμμένα ζητήματα, τη δουλειά, τις διακοπές, τις πρόσφατες ταινίες, αλλά όλες αυτές οι αερολογίες είναι μια απόπειρα για να συγκαλύψουν την ένταση που επικρατεί μεταξύ τους.
Οι δεκαπεντάχρονοι γιοι τους έχουν διαπράξει μαζί ένα έγκλημα, το οποίο έχει καταγραφεί από κάμερα. Οι εικόνες έχουν μεταδοθεί από την τηλεόραση αλλά τα δυο αγόρια δεν έχουν ταυτοποιηθεί ακόμη. Ωστόσο η σύλληψή τους επίκειται.
Καθώς το δείπνο φτάνει στη γαστριμαργική του κορύφωση, τα προσωπεία της πολιτισμένης συμπεριφοράς πέφτουν. Τα μαχαίρια βγαίνουν. Ως πού είναι διατεθειμένοι να φτάσουν για να προστατεύσουν τα παιδιά τους;
Η άποψή μου:
(γράφει η Χρύσα Παναγοπούλου)
Το συστατικό της επιτυχίας του βιβλίου είναι ότι δεν μπορείς να σταματήσεις την ανάγνωση, μέχρι να φτάσεις στο τέλος του. Η γλώσσα του είναι απλή, καθημερινή, δεν έχει εξεζητημένες εκφράσεις ή λέξεις που να σε αποσπούν ώστε να τις αναζητήσεις σε λεξικό. Είναι ένα ηθοπλαστικό κείμενο ζυμωμένο από τις καταβολές και την κουλτούρα των ηρώων του, ειδωμένο από την πλευρά του Πάουλ, που είναι ο κεντρικός αφηγητής. Γραμμένο στη σύγχρονη εποχή, αναγνωρίζουμε κάποια γεγονότα και καταστάσεις που στιγμάτισαν τον σύγχρονο κόσμο, ξεκινώντας από τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και φτάνοντας στο Μεσανατολικό.
Από την πρώτη κιόλας σελίδα καταλαβαίνουμε ότι ο Πάουλ τρέφει συναισθήματα αντιπάθειας για τον πετυχημένο αδελφό του. Μια αντιπάθεια που δεν εκδηλώνεται ευθέως αλλά μέσα από τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. «Τραπέζι θα κλείσει ο Σέρτζ, αυτός το κανονίζει πάντα...» δεν διαφαίνεται μια δόση ειρωνείας στη φωνή του; Τι μπορεί λοιπόν να συμβεί σε ένα απλό δείπνο; Θα πέσουν οι μάσκες του καθωσπρεπισμού και της ευπρέπειας;
Σε όλο το βιβλίο αναρωτιόμουν και τι κάνει ο Πάουλ για τη δική του ζωή πέρα από το να έχει μια ανεκτική συμπεριφορά μπροστά στον αδελφό του. Η απάντηση είναι τίποτα, ο Πάουλ δεν κάνει τίποτα για να ξεφύγει από αυτή τη σκιά που τον πλακώνει, ρίχνει το μεγαλύτερο βάρος στο τι κάνουν οι άλλοι και αφήνει τη ζωή του να κυλάει και να τον πηγαίνει όπου θέλει αυτή.
Το συγκεκριμένο όμως δείπνο δεν είναι σε ένα απλό εστιατόριο, είναι σε ένα από αυτά τα μοδάτα, ελιτιστικά εστιατόρια που χρειάζεται να κλείσεις τραπέζι μήνες πριν. Όχι όμως ο Σερτζ, γι'αυτόν πάντα υπάρχει ένα έτοιμο τραπέζι! Περιμένοντας λοιπόν το «τιμώμενο» πρόσωπο, ο Πάουλ κάθεται επίτηδες απέναντι στην γυναίκα του την Κλερ, ώστε να βλέπει μόνον εκείνη, όπως λέει. Στην πραγματικότητα όμως δεν θέλει να δει όλη αυτή την αναστάτωση που θα προκαλέσει η άφιξη του αδελφού του και αυτή την αναμφίβολα δουλοπρεπή συμπεριφορά του μέτρ, όπως τη χαρακτηρίζει: «Μα όταν ήρθε η ώρα, τελικά γύρισα ο μισός στην καρέκλα μου για να κοιτάξω».
Έτσι είναι η ανθρώπινη συμπεριφορά, χωρίς καμιά λογική, στρέφουμε τα μάτια και κοιτάζουμε αυτό που προσπαθούμε να αποφύγουμε. Γιατί να διαβάζεις ένα βιβλίο που σε στενοχωρεί; Ή βλέπεις μια ταινία που απεχθάνεσαι να τη δεις; Έχετε δει πόσος κόσμος μαζεύεται αν προκύψει κάποιο ατύχημα στο δρόμο; Νομίζετε ότι όλοι βρίσκονται εκεί για να βοηθήσουν; Έτσι λοιπόν κι ο Πάουλ, δεν μπορεί να μην κοιτάξει αυτή την θριαμβευτική είσοδο του αδελφού του στο χώρο.
Στο βιβλίο, εκτός από το περιβόητο δείπνο, έχουμε πολλές αναδρομές σε στιγμιότυπα του παρελθόντος. Δίνονται τόσο ενδιαφέρουσες πληροφορίες εκεί για τη συμπεριφορά των ηρώων δοσμένες με τέτοιο τρόπο που να μην κουράζουν τον αναγνώστη, τις οποίες θεώρησα ως το πιο έξυπνο κομμάτι του βιβλίου, που δίνει ώθηση στη συνέχιση της πλοκής.
Και ξαφνικά όταν ο αφηγητής βγαίνει από την ονειροπόλησή του, βλέπουμε έναν μετρ που με εκνευριστικό τρόπο, στέκεται πάνω από το τραπέζι και δεν φεύγει αν δεν κάνει ανάλυση για όλα τα πιάτα, λιαστές ντομάτες από τη Βουλγαρία, ελαιόλαδο από τη Σαρδηνία και ο κατάλογος δεν έχει τέλος... Λες και το κάθε πιάτο είναι ένας ζωγραφικός πίνακας και χρειάζεται επεξήγηση!
Όσο το δείπνο προχωρά και το κυρίως πιάτο αργεί χαρακτηριστικά, σαν ένα τέχνασμα για να καταναλώνεται πιο πολύ κρασί, τα πνεύματα αρχίζουν και οξύνονται γιατί ο Πάουλ, πριν από αυτό το δείπνο είδε στο κινητό του γιού του, κάτι που δεν έπρεπε. Κι αυτό το κάτι τον κάνει προετοιμασμένο και ετοιμοπόλεμο.
Το ίδιο το δείπνο φυσικά αποτελεί μια πρόφαση, προκειμένου οι οικογένειες να διαχειριστούν τα προβλήματα των παιδιών τους, από κοινού, το ζήτημα είναι αν θα τα καταφέρουν τελικά.
Είναι από τα λίγα βιβλία που παρακολούθησα βήμα προς βήμα τις σκηνές σαν απλός παρατηρητής. Σε καμία διαδικασία δεν συμμετείχα ενεργά. Αυτή η απόσταση ασφαλείας που κράτησα, με έκανε να δω τα πράγματα πιο καθαρά. Είναι ψυχογράφημα της ανθρώπινης ψυχής, έχει έντονο σαρκασμό, ευφυΐα και δεν μοιάζει με κάτι άλλο που έχω διαβάσει. Συνειρμικά μου έφερε στο νου το "Έγκλημα και τιμωρία" του Ντοστογιέφσκι και το "Ο ταλαντούχος κος Ρίπλεϊ". Πράγματα που σκεφτόμαστε αλλά δεν μπορούμε να συζητήσουμε ανοιχτά και άλλα που μπορούμε να τα κουβεντιάζουμε με τις ώρες.
Θέλω σίγουρα να το ξαναδιαβάσω. Είναι ορισμένα βιβλία, που δυσκολεύεσαι να μιλήσεις γι΄αυτά, χωρίς να αποκαλύψεις κάτι που δεν πρέπει, αλλά επιβάλλεται να ξαναδιαβάσεις για να σου ξεδιπλωθούν όλες οι πτυχές των χαρακτήρων, αυτές που ίσως αγνόησες με την πρώτη ματιά.
Στοιχεία βιβλίου:
Ιστοσελίδα: Πατήστε εδώ
Συγγραφέας: Herman Koch
Μετάφραση: Μαρία Αγγελίδου
Σελίδες: 312
Ημερ. έκδοσης: 25/05/2017
ISBN: 978-618-03-1150-1
Βιογραφικό του συγγραφέα:
Ο Herman Koch (Χέρμαν Κοχ) γεννήθηκε το 1953 και είναι Ολλανδός συγγραφέας.
"Το δείπνο" έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 25 χώρες, έχει πουλήσει περισσότερα από ένα εκατομμύριο αντίτυπα (στην κορυφή της λίστας των μπεστ σέλερ των New York Times στις ΗΠΑ), ενώ μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Ιταλό σκηνοθέτη Ιβάνο Ντε Ματέο.
Ζει στο Άμστερνταμ.
