Περίληψη οπισθόφυλλου:
H μακραίωνη περίοδος της Τουρκοκρατίας, πλήγμα βαρύτατο στην ιστορική πορεία του Ελληνισμού, προκάλεσε στους υπόδουλους ραγιάδες οδύνη και πόνο για τις αναρίθμητες συμφορές, αλλά ταυτόχρονα, τους πρόσφερε και στιγμές ανάτασης και μεγαλείου, που και σήμερα αφήνουν έκπληκτους τους μελετητές, οι οποίοι ανακαλύπτουν δυνάμεις αστείρευτες ενός λαού που στάθηκε όρθιος βιολογικά, πνευματικά, ψυχικά, όταν όλα έδειχναν πως η πλήρης κατάρρευση είχε ήδη συντελεστεί. Δείγμα των δυνάμεων αυτών αποτελεί το κίνημα της αποκρυφίας, της αγωνίας και του αγώνα των Ελλήνων ορθοδόξων χριστιανών, να διατηρήσουν, σε κλίμα βίας και τρομοκρατίας, αλώβητη την πίστη στον δικό τους Θεό, τη στιγμή που η ζωή και η δράση τους έδειχναν, φαινομενικά, προσήλωση στους θεσμούς, τις αξίες και τη θρησκεία των μουσουλμάνων κατακτητών. Κρυπτοχριστιανούς τους ονομάζουν οι ιστορικοί, αλλά και δίπιστους, γυριστούς, κλωστούς (στην ποντιακή διάλεκτο το ρήμα "κλώθω" σημαίνει "γυρίζω").
Η άποψή μου:
(γράφει ο Θανάσης Σταυρόπουλος)
Το βιβλίο αυτό δεν είναι ένα πόνημα που μπορεί να θεωρηθεί ως μία απλή μελέτη ή πραγματεία επάνω σε ένα θέμα. Και αυτό επειδή καταπιάνεται με ένα θέμα σχεδόν άγνωστο. Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι πιθανόν είναι και σχεδόν αιρετικό, για κάποιους άλλους.
Πρόκειται για ένα αντικείμενο ιστορικής μελέτης το οποίο δεν έχει αυτό καθ'αυτό μελετηθεί επαρκώς, και ο λόγος είναι επειδή οι ίδιες οι πηγές του δεν είναι σαφείς και ορατές σε όλους, και δεν μπορούν να είναι, για τον απλούστατο λόγο, ότι δεν συναντώνται ανάλογα περιστατικά πουθενά αλλού στην παγκόσμια θρησκευτική ή θρησκειολογική ιστορία παρ’ εκτός σε αυτήν την περιοχή της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και κυρίως στη Βαλκανική χερσόνησο, στον Πόντο, στην πρώην τουρκοκρατούμενη Κρήτη, στην Κύπρο, στην Ανατολία, τη Μικρά Ασία και πιθανόν στα σύνορα με την Εγγύς Ανατολή.
Ο αείμνηστος Νίκος Μηλιώρης ωστόσο έκανε μία πολύ επισταμένη έρευνα γύρω από το εν λόγω θέμα. Ίσως ορμώμενος από προσωπικές μνήμες και στοιχειώματα της ιδιαίτερης πατρίδος του -καταγόταν από τα Βουρλά της Μικράς Ασίας- ξετυλίγει με πολλές -είναι αλήθεια- αναφορές και μέσα από πληθώρα πηγών, το κουβάρι αυτής της τόσο περίεργης ιστορίας κάποιων ανθρώπων που ενώ «αναγκάστηκαν» να ασπαστούν μία διαφορετική θρησκεία από την αρχική τους -εν προκειμένω αυτής του Ισλάμ- κράτησαν βαθιά μέσα τους τις αρχές και την πίστη στο δόγμα που πρέσβευαν οι γεννήτορές τους. Μαθαίνουμε το εξίσου καταπληκτικό κι ενδιαφέρον: ότι υπήρξε και ένα μέρος ιερωμένων που δέχτηκε να «υποδυθεί», πολλές φορές εν γνώσει της ιεραρχίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας αλλά και πάντα εν πλήρη αποστασιοποίησή της, τον ρόλο ιερωμένων της θρησκείας του Ισλάμ προκειμένου να «σταθεί» στο πλάι αυτών που αποφάσισαν να κρατήσουν κρυφή την πίστη τους στον Χριστιανισμό.
Τα στοιχεία που έρχονται στο φως είναι αρκετά και πειστικά. Κάποια από αυτά βέβαια βρίσκονται στον προφορικό λόγο και στην παράδοση που πέρασε από στόμα σε στόμα. Ωστόσο υπάρχουν και έγγραφα και πηγές αδιαμφισβήτητες. Πολλοί από τους πιστούς όμως, παρόλα αυτά, χάθηκαν μέσα στο πέρασμα των χρόνων και παρέμειναν με τη νέα τους θρησκεία, άλλοι όμως κράτησαν το φρόνημα μέχρι και σήμερα. Το σύνολό τους, ο αριθμός τους είναι ανεπιβεβαίωτος και έτσι πιθανότατα θα παραμείνει ωσότου η γείτονα χώρα, αποφασίσει ότι η ανεξιθρησκία θα γίνει μία πραγματικότητα για το κράτος τους και όχι μία επίφαση όπως και η δημοκρατία τους.
Στοιχεία βιβλίου:
Ιστοσελίδα: Πατήστε εδώ
Συγγραφέας: Νίκος Μηλιώρης
Σελίδες: 128 / Διαστάσεις: 14Χ21
Ημερ. έκδοσης: Μάιος 2017
ISBN: 978-960-7922-84-7
Βιογραφικό του συγγραφέα:
Ο Νίκος Μηλιώρης γεννήθηκε το 1896 στα Βουρλά Μικράς Ασίας από οικογένεια αγροτών. Από μικρό παιδί ενδιαφέρθηκε για τα γράμματα και πήρε άρτια μόρφωση από την Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης απ’ όπου αποφοίτησε το 1915. Εργάστηκε πρώτα ως γραμματέας στην Αναξαγόρειο Σχολή Βουρλών και στη συνέχεια ως λογιστής σε εμπορικούς οίκους σταφίδας μέχρι το 1920, οπότε ήρθε στην Αθήνα για να φοιτήσει στη Στρατιωτική Σχολή Επιμελητείας και Διαχειρίσεως της Σχολής Ευελπίδων. Η Μικρασιατική Καταστροφή του ’22 τον βρήκε νεαρό αξιωματικό του ελληνικού στρατού. Υπηρέτησε ως οικονομικός διευθυντής σε στρατιωτικά νοσοκομεία ως το 1954, οπότε αποστρατεύτηκε με τον βαθμό του συνταγματάρχη και διαμορφωμένη ήδη πνευματική προσωπικότητα. Το 1924 εγκαταστάθηκε στη Νέα Ιωνία όπου, ως το 1962 που μετακόμισε στου Παπάγου, στέγασε πρώτα την προσφυγική οικογένειά του (μητέρα και αδελφό, αφού ο πατέρας του σκοτώθηκε στα Βουρλά) και από το 1940 τη γυναίκα του Ρίτα Μαυρογιαννάκη και τον γιο του Άγγελο. Εκεί έγραψε το μεγαλύτερο μέρος των 30 βιβλίων του, που τον καθιέρωσαν ως εξέχοντα λαογράφο και λογοτέχνη της πρώτης γενιάς των Μικρασιατών προσφύγων. Στη Νέα Ιωνία, όπου σήμερα υπάρχει μακρά οδός με το όνομά του, ο Νίκος Μηλιώρης πλούτισε την προσωπική του βιβλιοθήκη και την άνοιξε σε όλους, νέες και νέους της δεύτερης γενιάς, που διακρίνονται ακόμα στα γράμματα και τις τέχνες. Έστρεψε όλη την προσοχή του στη διάσωση και διάδοση του μικρασιατικού πολιτισμού, ιδρύοντας συλλόγους (Ιωνικός Σύνδεσμος, Σύνδεσμος Φίλων της Βυζαντινής Μουσικής, κ.ά.), γράφοντας άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά, συμμετέχοντας στο Συμβούλιο Στεγάσεως Προσφύγων του Υπουργείου Πρόνοιας, στη Βιβλιογραφική Εταιρία της Ελλάδος, στην Ένωση Σμυρναίων. Ασχολήθηκε καθοριστικά με τις εκδόσεις της Ενώσεως Σμυρναίων, αφού συμμετείχε στη σύνταξη του περιοδικού Μικρασιατικά Χρονικά και υπήρξε ο πρώτος, επί πολλά χρόνια, διευθυντής της εφημερίδας Μικρασιατική Ηχώ. Ο Νίκος Μηλιώρης έφυγε ήρεμα το 1938, στην αγκαλιά της οικογένειάς του, ευτυχισμένος από το κάρπισμα του έργου του στην κοινωνία και χαϊδεμένος από τη νεότερη γενιά, που τη γαλούχησε με τα γραπτά και το παράδειγμά του.
