Οι «Αυτόχειρες» του Γκυ ντε Μωπασάν είναι πρόσωπα που κινούνται στο μεταίχμιο ανάμεσα στην παρισινή πραγματικότητα του 19ου αιώνα και στη δημιουργική φαντασία ενός συγγραφέα που, σε όλη τη διάρκεια της σύντομης ζωής του, φλέρταρε με την ιδέα της αυτοκτονίας και την τρέλα. Φασματικά πρόσωπα που τα ωθεί άλλοτε η απελπισία και άλλοτε το πάθος, θυμίζουν εξπρεσιονιστικές προσωπογραφίες με το διεσταλμένο, ανεξιχνίαστο βλέμμα τους. Πότε ο έρωτας, πότε η εξαθλίωση, πότε ο πόλεμος, πότε τα οικογενειακά πάθη ή, ακόμη, η αχαλίνωτη συγγραφική φαντασία τα οδηγούν στην αναπόφευκτη μοίρα τους: στον ηθελημένο -και γι’ αυτό, τραγικότερο- θάνατο. Οδηγημένα από ένα ορατό και, μαζί, αόρατο χέρι, απαντούν στο πιο θεμελιώδες δίλημμα που θέτει η ύπαρξη: από τον παλλόμενο, θερμό παραλογισμό της ζωής, προτιμούν την παγερή βεβαιότητα του θανάτου. Διηγήματα-παραβολές, γραμμένα από τον σημαντικότερο, ίσως, Ευρωπαίο διηγηματογράφο.
Η άποψή μου:
(γράφει η Μαριάννα Φλέσσα)
Η αυτοχειρία από μόνη της είναι μια πράξη θλιβερή, αλλά ταυτόχρονα εντυπωσιακή. Στη συλλογή των διηγημάτων του Γκυ ντε Μωπασάν «Οι αυτόχειρες», επιχειρείται μια έρευνα της ψυχολογίας και των κινήτρων του αυτόχειρα, αλλά φυσικά και οι εντυπώσεις, τα ερωτηματικά και τα βαθιά τραύματα που αφήνει -ή μήπως και όχι;- αυτή η ενέργειά του, τόσο στο κοινωνικό όσο και το στενό οικογενειακό περιβάλλον του.
Ο Γκυ ντε Μωπασάν ζει στη Γαλλία το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα. Προέρχεται από αριστοκρατική, πλούσια οικογένεια και μεγαλώνει σε ένα άνετο περιβάλλον όπου κυριαρχεί η επιθυμία για μόρφωση και για προσωπική καλλιέργεια. Η στενή φιλία της οικογένειάς του με τον Φλωμπέρ, τον βάζει από νωρίς σε μία τροχιά λογοτεχνικής αναζήτησης. Όμως, ο νεαρός Μωπασάν δεν επιδεικνύει ούτε στο ελάχιστο την ευλαβική προσήλωση του μέντορά του στη συνεχή άσκηση του λογοτεχνικού του χαρίσματος. Είναι επιρρεπής στη μποέμικη, σπάταλη ζωή, στις απαγορευμένες απολαύσεις, στα ταξίδια και τις διασκεδάσεις. Κολλάει σύφιλη σε νεαρή ηλικία, όταν σχετίζεται με μία πόρνη και η αδυναμία ίασης της ασθένειας τον οδηγεί σε μόνιμη θλίψη και μια μοιρολατρική αντιμετώπιση της ζωής και της ανθρώπινης φύσης.
Ο Μωπασάν συγγράφει μέσα σε μία εξαιρετικά δημιουργική δεκαετία (1880-1890) τον κύριο όγκο του έργου του, που αποτελείται από πάνω από τριακόσια διηγήματα και μόνο έναν πολύ μικρό αριθμό από νουβέλες, μυθιστορήματα και θεατρικά έργα. Στα χέρια μας κρατάμε μια μικρή επιλογή από οκτώ διηγήματα, που έχουν ως κοινό θέμα τους την αυτοχειρία. Σε κάθε ένα από αυτά, η ενέργεια είναι είτε εμφανής και εκφράζεται με σαφήνεια είτε υποβόσκει η υποψία της, με αποτέλεσμα ο αναγνώστης να διερωτάται αν πραγματικά ισχύει ως πράξη ή αν μπορεί κάποιος να αποδώσει το θάνατο και σε δολοφονία (άμεση ή έμμεση) του κεντρικού ήρωα. Αυτοκτόνησε ή δολοφονήθηκε; Ήταν ατύχημα ή εγκληματική πράξη; Η γραφή του Μωπασάν είναι σκοτεινή και τα όρια της λογικής, της φαντασίας και της τρέλας δεν διαγράφονται με σαφήνεια.
Σταδιακά, με μια κλιμάκωση της σειράς των κειμένων, επιχειρείται μια καταγραφή των βαθύτερων και πιο ανείπωτων ανθρώπινων συναισθημάτων. Σε κάθε ένα από τα διηγήματα αφήνεται ο αναγνώστης να αποφασίσει για την ηθικότητα και την ορθότητα των κινήτρων του αυτόχειρα αλλά ενώ συνεχίζει το διάβασμά του, είναι απόλυτα σίγουρος για το ότι ο κεντρικός ήρωας αυτοκτόνησε. Οι λοιποί δευτερεύοντες ήρωες των διηγημάτων μπορεί να αμφιβάλουν και να παρερμηνεύουν το κίνητρο της αυτοχειρίας. Ο αναγνώστης ποτέ. Γίνεται κοινωνός και κριτής της πράξης του κεντρικού ήρωα και ίσως κατά ειρωνικό και ευφυέστατο τρόπο μένει μόνος αυτός γνώστης της αλήθειας, αλλά και της χυδαίας συμπεριφοράς του περίγυρου που οδηγεί τον αυτόχειρα στην αυτοκτονία. Το θέμα είναι διαχρονικό και οι συμπεριφορές αναγνωρίσιμες και φυσικά, μας ζητείται να τις κρίνουμε σύμφωνα με τις δικές μας ηθικές αρχές.
Η μετάφραση από το Γιώργο Ξενάριο είναι πολύ καλή, σύγχρονη και η ανάγνωση των διηγημάτων είναι ευχάριστη και απρόσκοπτη. Οι εκδόσεις Κέδρος με την σειρά "EX LIBRIS" χαρίζουν στους λάτρεις των μεγάλων κλασσικών μια συλλογή που ενώ πραγματεύεται ένα θέμα ζοφερό, τους παρακινεί ταυτόχρονα στο να στοχαστούν για την ανθρώπινη φύση και τα δίκαια ή όχι κίνητρα των ενεργειών, τόσο των πρωταγωνιστών όσο και του περιβάλλοντός τους.
Στοιχεία βιβλίου:
Ιστοσελίδα: Πατήστε εδώ
Τίτλος πρωτοτύπου: Contes sur le suicide
Σειρά: EX LIBRIS
Συγγραφέας: Γκυ ντε Μωπασάν
Μετάφραση-Επίμετρο: Γιώργος Ξενάριος
Σελίδες: 128 / Διαστάσεις: 14 Χ 20,6
Ημερ. έκδοσης: 2018
ISBN: 978-960-04-4823-8
Βιογραφικό του συγγραφέα:
Ο Henry-Réné-Albert-Guy de Maupassant γεννήθηκε στη Νορμανδία το 1850. Τα παιδικά του χρόνια, με εξαίρεση ένα σύντομο διάλειμμα στο Παρίσι, τα πέρασε κοντά στη φύση, στο παραθαλάσσιο Ετρετά, πάντοτε στη Νορμανδία. Η μητέρα του, μια βαθιά καλλιεργημένη γυναίκα, ήταν προσωπική φίλη του Φλωμπέρ και ο νεαρός Μωπασάν βρήκε στο πρόσωπό του έναν λογοτεχνικό μέντορα και ισόβιο προστάτη. Ο νεαρός Γκυ υπήρξε ιδιαιτέρως κοινωνικός, επιρρεπής στις απολαύσεις και αδιόρθωτος γυναικάς. Παθιασμένος με τις βαρκάδες και το κυνήγι, κόλλησε σύφιλη σε νεαρή ηλικία, γεγονός που τον σημάδεψε για την υπόλοιπη ζωή του. Ευκατάστατος και φιλοχρήματος, πραγματοποίησε πολυάριθμα ταξίδια αναψυχής στη Γαλλία και στο εξωτερικό. Τη δεκαετία 1880-1890 παράχθηκε το μεγαλύτερο μέρος του έργου του: εκδόθηκαν έξι μυθιστορήματα και πάνω από τριακόσια, μικρά και μεγάλα, διηγήματα και νουβέλες. Σχετίστηκε με τους λογοτεχνικούς κύκλους του Παρισιού, στους οποίους έπαιξε σημαντικό ρόλο: εκτός από τον Φλωμπέρ, συνδέθηκε με τον Ζολά, τον Μαλαρμέ, τον Αλέξανδρο Δουμά υιό αλλά και τον Τουργκένιεφ. Τα έργα του γνώρισαν μεγάλη επιτυχία και πολλαπλές επανεκδόσεις. Ο Μωπασάν υπήρξε από τους συγγραφείς που ευτύχησαν να δουν τον εαυτό τους καθιερωμένο και το έργο τους στέρεα ενταγμένο στον λογοτεχνικό κανόνα. Στα τέλη της δεκαετίας του 1880 ο Μωπασάν αποσύρθηκε σταδιακά από το προσκήνιο. Τον κέρδισαν η μοναξιά, η περισυλλογή και, δυστυχώς, η παράνοια. Το 1890 αποπειράθηκε να γράψει την "Ξένη ψυχή", η οποία δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, και το ίδιο συνέβη το 1891 με το μυθιστόρημα "Angélus". Την πρωτοχρονιά του 1892 έκανε αποτυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας και λίγες μέρες αργότερα μεταφέρθηκε στην κλινική του δόκτορα Μπλανς, όπου πέθανε τον Ιούλιο του 1893, σε ηλικία σαράντα τριών ετών, έχοντας απολέσει κάθε συνείδηση για ενάμιση χρόνο. Στην κηδεία τον επικήδειο εκφώνησε ο φίλος του Εμίλ Ζολά.
