Μάθετε πού και πότε γίνονται οι συναντήσεις στο τέλος του κειμένου!!!
Το Σάββατο 30 Μαρτίου 2019 πραγματοποιήθηκε η έκτη συνάντηση της λέσχης και συζητήθηκε το βιβλίο του Έντγκαρ Άλαν Πόε "21 ιστορίες και το κοράκι". Συντονίστρια της λέσχης είναι η συγγραφέας Ισμήνη Χαρίλα και τον πολιτισμικό σχολιασμό έχει αναλάβει η ραδιοφωνική παραγωγός Άννα Μουσογιάννη.
Ο σχολιασμός της Ισμήνης Χαρίλα:
Σαφώς η διαφορετικότητα οπτικής και αντίληψης είναι καθοριστικοί παράγοντες, που επηρεάζουν την έκφραση της τέχνης και η ιστορία έχει αποδείξει ότι η πλειονότητα αυτών που άφησαν το στίγμα τους στον συγκεκριμένο τομέα, είχε έρθει αντιμέτωπη, είτε με τον ένα είτε με τον άλλο τρόπο, με τους προσωπικούς της δαίμονες. Γεγονός που είναι βεβαίως εύλογο, αφού μόνον όποιος έχει αγγίξει το απόλυτο της ψυχής και έχει ξεπεράσει τα όρια του πόνου και της απόγνωσης, δύναται να αποτυπώσει την τραγικότητα και να αναδείξει τη σημασία της θετικότητας.
Παρ’ όλα αυτά, κατά τη διάρκεια των ετών πολλοί εμμένουν να παραβλέπουν την καλλιτεχνική αξία βασιζόμενοι στην παρέκκλιση του υπογράφοντος του έργου από τους ομοϊδεατικούς και συμπεριφορικούς τους κύκλους, έστω και εάν από την πλευρά του δεν έχει ως αυτοσκοπό να παρασύρει έτερους στα δικά του προβλήματα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα θα μπορούσε να θεωρηθεί ο Έντγκαρ Άλαν Πόε, ο οποίος, όντας επιρρεπής στις καταχρήσεις και δη στο αλκοόλ και τον τζόγο, αποδοκιμάστηκε από πολλούς και ενδεχομένως τα πονήματά του να μην αναδεικνύονταν ποτέ στο μέγεθος που τους άρμοζε, εάν δεν τα μετέφραζε ο σημαντικότατος Γάλλος ποιητής Μπωντλαίρ, ο οποίος ήταν απαλλαγμένος από περιοριστικές προκαταλήψεις, αφού αντιμετώπιζε και ο ίδιος παρόμοιες δυσκολίες εξάρτησης.
Στις «21 Ιστορίες και το Κοράκι» λοιπόν, που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, η Κατερίνα Σχινά συγκέντρωσε και μετάφρασε στα ελληνικά ορισμένα από τα πιο γνωστά διηγήματα του Πόε. Τα αφηγήματα κατανέμονται σε έξι διακριτές ενότητες που αφορούν τον Τρόμο, το Φανταστικό, το Μυστήριο, την Περιπέτεια, την Επιστημονική Φαντασία και τη Σάτιρα, ενώ στο τέλος παρατίθεται το διάσημο ποίημα, το «Κοράκι», όπου ένα κοράκι μιλά σ’ έναν εραστή που πενθεί για τον χαμό της αγαπημένης του, της Λεονόρας. Αξιοσημείωτο δε είναι ότι το συγκεκριμένο ποίημα δημοσιεύθηκε το 1845, δυο δηλαδή χρόνια νωρίτερα από τον θάνατο της συζύγου και πρώτης εξαδέλφης του Πόε, της Βιρτζίνιας Κλιμ.
Σε καθεμιά από τις παραπάνω ενότητες διακρίνονται τόσο τα στοιχεία που ορίζουν τα εκάστοτε λογοτεχνικά είδη, όσο και εκείνα που καθιέρωσαν τον εν λόγω ποιητή και πεζογράφο ως εκπρόσωπο του Αμερικανικού ρομαντισμού και πρόδρομο της εξέλιξης της αστυνομικής λογοτεχνίας, αφού ο ήρωάς του, ο Ογκύστ Ντυπέν, αποτέλεσε το πρότυπο για τον Σέρλοκ Χολμς και τον Ηρακλή Πουαρό. Τα κείμενα που περιλαμβάνονται επομένως στην ενότητα του Τρόμου, προκαλούν τον φόβο και την αγωνία από τη μια πλευρά μέσω σκηνικών που γεννούν αισθήματα πανικού και από την άλλη δίνοντας την εντύπωση αμφισβήτησης της πραγματικότητας, αφού η παράνοια, οι παραισθήσεις και οι έντονες εμμονές κατέχουν κυρίαρχο ρόλο. Οι ήρωες παλεύουν να καταπολεμήσουν την ψυχική τους αναστάτωση και όπως αναφέρει ο πρωταγωνιστής στο αφήγημα «Η πτώση του Οίκου των Άσερ»: «Σ’ αυτήν την πανικόβλητη, την οικτρή κατάσταση, νιώθω πως αργά ή γρήγορα θα φτάσει η μέρα όπου θα πρέπει να εγκαταλείψω ζωή και λογική, σε κάποια πάλη με το απαίσιο φάντασμα, τον φόβο».
Στη δεύτερη ενότητα του Φανταστικού συγκεντρώνονται τα διηγήματα που περιγράφουν γεγονότα που δεν έχουν συμβεί ή δεν θα μπορούσαν να συμβούν. Βασικός πρωταγωνιστής εδώ είναι η φαντασία και ουσιαστικά το χάρισμα του καλλιτέχνη, αφού όπως σχολιάζεται στην «Ελεονόρα»: «Όσοι ονειροπολούν την ημέρα, συναισθάνονται πράγματα που διαφεύγουν από όσους ονειρεύονται μόνο τη νύχτα. Στα θαμπά τους οράματα συλλαμβάνουν μια φευγαλέα αναλαμπή αιωνιότητας και ξυπνώντας αναριγούν, έχοντας την αίσθηση, ότι μόλις βρέθηκαν στα πρόθυρα ενός μεγάλου μυστικού».
Προχωρώντας στην ενότητα του Μυστηρίου, θα πρέπει να ειπωθεί ότι παρόλο που οι μελετητές εντοπίζουν πρώιμα δείγματα στον Ζαντίγκ του Βολταίρου, το συγκεκριμένο είδος εξελίχθηκε ιδιαίτερα κατά τον 19ο αιώνα εξαιτίας της Βιομηχανικής Επανάστασης που οδήγησε σε αύξηση των αστικών πληθυσμών και κατά συνέπεια της εγκληματικότητας και της βίας. Βασικός πυρήνας είναι πάντοτε μια δολοφονία ή εν γένει κάποιο έγκλημα που απαιτεί να εξιχνιαστεί και στα σχετικά διηγήματα του Πόε εντοπίζεται και ο προαναφερθέντας ήρωας, ο Ογκύστ Ντυπέν.
Στην επόμενη ενότητα της Περιπέτειας περιλαμβάνεται το «Χειρόγραφο σε μπουκάλι», το κείμενο δηλαδή που οι ιστορικοί κατέγραψαν ως εκείνο που χάρισε την αναγνωρισιμότητα στον Αμερικανό λογοτέχνη. Τόσο σε αυτό, όσο και στην «Κάθοδο στο Μάελστρομ» οι ήρωες βιώνουν μια αλλόκοτη περιπέτεια.
Οι δυο τελευταίες ενότητες αφορούν στην Επιστημονική Φαντασία και τη Σάτιρα. Το πρώτο είδος που ξεκίνησε με τον Φρανκεστάιν και συνεχίστηκε με τον Πόε ασχολείται με την πιθανή μελλοντική τεχνολογική και επιστημονική πρόοδο ενώ το δεύτερο που έχει τις ρίζες του στους Λατίνους επιτρέπει στον δημιουργό να καυτηριάσει άτομα ή καταστάσεις που θεωρεί ότι αξίζουν τον σχολιασμό του.
Συνοψίζοντας, θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι στο σύνολο του έργου διαγράφεται η πάλη της ανθρώπινης ψυχής που μάχεται την κατάπτωση, αναζητώντας να βρει το καταφύγιο της και να διαφύγει από τις φοβίες της, έστω και αν όπως γράφει ο ποιητής στο «Κοράκι»:
«Και από τότε το κοράκι εκεί στέκει, εκεί στέκει
θαρρείς πάντα κουρνιασμένο στη μαρμάρινη θεά.
Κι η ματιά του τώρα μοιάζει με δαιμόνου που ρεμβάζει
και η λάμπα τη σκιά του στο δωμάτιο σκορπά
και η ψυχή δεν θα μπορέσει από τούτη τη σκιά
να ξεφύγει – ποτέ πια!»
