Περίληψη οπισθόφυλλου:
Όλα για το τίποτα, είπε ο Εκκλησιαστής. Όλα είν’ ανώφελα, όλα για το τίποτα.
Μία είναι η μοίρα των ανθρώπων, δίκαιων και άδικων, φτωχών και πλούσιων, δούλων και ελεύθερων: ο θάνατος. Τα καλά θα χαθούν. Οι προσπάθειες θ’ αποτύχουν. Τα όνειρα θ’ αποδειχτούνε χίμαιρες. Μα οι έγνοιες δε θα κοπάσουν.
Ο Εκκλησιαστής παραμένει ένα αίνιγμα. Την ίδια στιγμή που χαρακτηρίζεται ως το σκοτεινότερο κείμενο της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ο Εκκλησιαστής περιγράφεται και σαν ένας φιλοσοφικός ύμνος στη χαρά. Ίσως γιατί τόλμησε να βυθιστεί πέρα ως πέρα στο σκοτάδι της ματαιότητας, για να βρει ένα πράγμα αληθινά φωτεινό.
Η χαρά του κόπου. Αυτό είναι το μερτικό του ανθρώπου, το μόνο πράγμα που αξίζει στις μετρημένες μέρες της ζωής του. Μα οι έγνοιες δε θα κοπάσουν. Ανώφελο κι αυτό, ανεμοκυνηγητό. Ο Εκκλησιαστής γράφτηκε κατά πάσα πιθανότητα τον 3ο αιώνα π.Χ. Περιλαμβάνεται στην εβραϊκή Βίβλο και τη χριστιανική Παλαιά Διαθήκη.
Η άποψή μου:
(γράφει ο Χρήστος Αναστασόπουλος)
Πρόκειται για ένα σπουδαίο φιλοσοφικό ποίημα, έντονα επηρεασμένο από τους Έλληνες φιλοσόφους της εποχής κατά την οποία γράφτηκε (3ος π.Χ. αιώνας). Είναι τόσο σπουδαίο κείμενο που, οι Εβραίοι το ενέταξαν στην εβραϊκή Βίβλο, καθώς και οι χριστιανοί στην Παλαιά Διαθήκη, μα το πιο σημαντικό είναι πως διαβάζονται αποσπάσματά του ακόμα και σήμερα σε κάθε επικήδειο λόγο.
Πρόκειται για αιρετικό περιεχόμενο, μια που ο εκκλησιαστής μιλάει για οριστικό και τελεσίδικο θάνατο, λέγοντάς μας πως αυτή είναι η ζωή και δεν υπάρχει ανάσταση νεκρών, σε σχέση με ό,τι προβάλουν οι περισσότερες θρησκείες.
Ο "εκκλησιαστής" είναι μια παρεξηγημένη λέξη στις μέρες μας, όμως τότε, στα ελληνικά της κλασικής εποχής ήταν το μέλος της συνέλευσης του λαού. Το βιβλίο δείχνει από την αρχή του ποιήματος μια απογοήτευση για τη ζωή, μια ματαιότητα, και αντιπαραβάλει από τη μεριά του, το γνωστό σε εμάς «τα πάντα ρει» του Ηράκλειτου, όπου όλα μεταβάλλονται και όλα τα ίδια μένουν, σε σχέση με τον άνθρωπο, ο οποίος έρχεται για λίγο στη ζωή κι ύστερα χάνεται. Μια (μάταιη) αέναη επανάληψη πραγμάτων...
Μάς μιλάει για την ανθρώπινη απληστία, όχι απαραίτητα με την κακή έννοια, αλλά με την ανάγκη του ανθρώπου για γνώση. Για την ανησυχία, την (ανώφελη) ανάγκη του ανθρώπου να εξηγήσει τα πάντα. Μαζεύεις γνώση, μαζεύεις σοφία, μαζεύεις μέσα σου λαβωματιές. Ο εκκλησιαστής ψάχνει το νόημα της ζωής και συνειδητοποιεί τελικά πως όλα είναι ανώφελα, τα έχει δοκιμάσει όλα, έφτασε κάποτε στην κορυφή και ξέρει.
Μας λέει πως στο θάνατο είμαστε όλοι ίσοι: πλούσιοι και φτωχοί, έξυπνοι και χαζοί, άνθρωποι και ζώα. Γράφει για τις αδικίες τις ζωής και για το πέρασμα της γνώσης ή των περιουσιών (υλικών) στις επόμενες γενιές. Για την ανάγκη του ανθρώπου να έχει συνοδοιπόρους στη ζωή.
Δεν έχω καταλήξει σε τελικό συμπέρασμα, αλλά σε αμέτρητες συμβουλές που θα πρέπει να ακολουθήσω, πως θα πρέπει να παλεύουμε για κάτι που να αξίζει κι αυτό θα μπορέσουμε να το καταλάβουμε μονάχα στο τέλος της ζωής μας. Κάθε πράξη μας και έργο, μια μέρα θα κριθούν. Ο άνθρωπος είναι ικανός για τα πάντα και δεν είναι απαραίτητο πως θα πράττει πάντα το σωστό, γιατί είναι απλά άνθρωπος. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην έχει αδικήσει κάποιον. Μεγαλώνοντας, θα πρέπει να πάψουμε να νομίζουμε πως τα ξέρουμε όλα και να μην ξεχνάμε να ακούμε. Να προσέχουμε τα λόγια μας για να μη βλάψουν το κορμί μας. Για κάθε ισχυρό υπάρχει ο ισχυρότερος. Ανώφελα τα πλούτη, πιο γλυκά κοιμάται ο φτωχός, είτε αν έχει το στομάχι του γεμάτο, είτε όχι. Δεν αξίζει να οργιζόμαστε ούτε να αναπολούμε τις παλιές μέρες. Η ελπίδα είναι αυτή που μας κρατάει ζωντανούς. Ταυτίζεται κάπου με κάποιες ιδέες του Επίκουρου, λέγοντας πως ο ζωντανός ξέρει πως κάποια μέρα θα πεθάνει, ενώ ο πεθαμένος δεν γνωρίζει τίποτα. Όλοι μας στο τέλος την ίδια μοίρα θα έχουμε...
Θα πρέπει να ζούμε την κάθε μέρα με ανθρώπους που αγαπάμε πριν είναι πολύ αργά. Να βάζουμε στόχους και να σκοπεύουμε στην υλοποίησή τους χωρίς να ξεστρατίζουμε.
Σε μια παράγραφο είδα την κοινωνία μας σήμερα και θα κλείσω με αυτό, γιατί κατά τη γνώμη μου είναι σπουδαίο και ίσως μας βάλει σε σκέψεις:
Το αντίποινο στον άνομο αργεί
και δεν το βλέπεις,
και η καρδιά σου γέμισε
λαχτάρα να πληγώσεις.
Ας σταματήσουμε να πληγώνουμε ανθρώπους επειδή είναι διαφορετικοί από εμάς. Συγχαρητήρια στις εκδόσεις Δώμα!
Στοιχεία βιβλίου:
Ιστοσελίδα: Πατήστε εδώ
Σειρά: Τα στοιχειώδη #2
Συγγραφέας: Άγνωστος/συλλογικό έργο
Απόδοση & επίμετρο: Θάνος Σαμαρτζής
Σελίδες: 128 / Διαστάσεις: 21Χ14εκ
Ημερ. έκδοσης: Νοέμβριος 2017
ISBN: 978-618-83224-1-7