Περίληψη οπισθόφυλλου:
Το "Μαγικό βουνό" είναι ένα αριστούργημα της Ευρωπαϊκής λογοτεχνίας από έναν νομπελίστα συγγραφέα που διερευνά τη γοητεία και τον εκφυλισμό των ιδεών σε μια εσωστρεφή κοινότητα τις παραμονές του Μεγάλου Πολέμου.
Η υπόθεση είναι φαινομενικά απλή. Ο νεαρός μηχανικός από το Αμβούργο Χανς Κάστορπ επισκέπτεται το σανατόριο Μπέργκχοφ της Ελβετίας για να δει τον ξάδερφό του. Μια μικρή αδιαθεσία και ένας παρατεταμένος πυρετός οδηγούν το γιατρό του σανατορίου, αυλικό σύμβουλο Μπέρενς, να του προτείνει να παρατείνει την παραμονή του. Τελικά ο Χανς Κάστορπ αποφασίζει να μείνει στο σανατόριο για τρεις βδομάδες. Μόνο που οι τρεις βδομάδες, χωρίς να το καταλάβει, μετατρέπονται σε επτά χρόνια, καθώς ο Χανς ερωτεύεται και μεθά από τις ιδέες που ακούει να συζητιούνται εκεί.
Η άποψή μου:
(γράφει ο Πέτρος Χατζησωτηρίου)
Μιλώντας για το Μαγικό Βουνό δεν μπορούμε παρά να ξεκινήσουμε από τα λόγια του ίδιου του συγγραφέα για το πόνημά του: «Το υλικό του Μαγικού Βουνού δεν ήταν από τη φύση του κατάλληλο για τις μάζες. Αλλά για το μεγαλύτερο μέρος των μορφωμένων τάξεων αυτά ήταν φλέγοντα ζητήματα...». Πράγματι, στο βιβλίο αυτό ο Μαν «ένα έργο τέχνης που θα μπορούσε να γίνει αστείο-ένα πολύ σοβαρό αστείο», αναλαμβάνει να μας δείξει την τέχνη του Λόγου. Η αφορμή τού δόθηκε από πραγματικά περιστατικά που έζησε με τη σύζυγό του πάνω στα βουνά της Ελβετίας, σε ένα σανατόριο κοντά στο Νταβός. Το πρώτο που εντυπωσιάζει τον αναγνώστη είναι η πολύ λιτή, έως απλοϊκή πλοκή. Ένας νεαρός μηχανικός πηγαίνει στο σανατόριο του Μπέρκχοφ να επισκεφτεί τον ξάδερφό του με σκοπό να μείνει εκεί τρεις εβδομάδες και χωρίς να το καταλάβει το Μαγικό Βουνό τον κρατάει κοντά του εφτά χρόνια! Αυτό είναι όλη η πλοκή του έργου! Φυσικά περιγράφονται διάφορα, μικρά, επουσιώδη γεγονότα της καθημερινότητας του σανατορίου, αλλά είναι εμφανές ότι όλο το βάρος πέφτει στους διαλόγους, στους μονολόγους και στην ανάπτυξη των χαρακτήρων.
Μέσα στην τεράστια έκταση του βιβλίου (η αρχική του έκδοση σε κανονική γραμματοσειρά απαίτησε δύο τόμους και 1200 σελίδες), ο Μαν καταφέρνει να αναδείξει τη διαδικασία που οδηγεί στην υπέρβαση. Την αξία και την υπεροχή της μόρφωσης, που ξεπερνώντας τα εμπόδια της καθημερινότητας, της ασθένειας και της τύρβης της εποχής, οδηγεί τον άνθρωπο στην υπέρβαση των προκαταλήψεων και την ανάδειξη της Ηθικής, ως μόνης αξίας ικανής κι απαραίτητης συνάμα για την πρόοδο. Το βιβλίο κατ’ουσίαν είναι ένας ύμνος στον Ουμανισμό. Μια αντιπολεμική κραυγή που την πλήρη της έκφραση και δημοσιοποίηση πρόλαβε το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου πολέμου. Έτσι το Μαγικό Βουνό του Μαν απέκτησε μοιραία και μια προφητική χροιά και κατέταξε τον δημιουργό του στη χορεία των λογοτεχνών της γενιάς του, που δεν δίστασαν να «βγάλουν επιδεικτικά τη γλώσσα» στον απολυταρχισμό, το σκοταδισμό και στην χυδαία απόπειρα της Εξουσίας να ποδηγετήσει τις μάζες. Αυτό το πετυχαίνει, αναλύοντας τις κρατούσες φιλοσοφικές τάσεις της εποχής φέρνοντας συνεχώς τον αναγνώστη αντιμέτωπο με τον ίδιο του τον εαυτό. Σε κάθε κεφάλαιο τον καλεί να αναλογιστεί τις γνώσεις του πάνω στο θέμα που περιγράφεται και φυσικά να πάρει θέση απέναντι στις απόψεις του συγγραφέα. Έτσι, μέσα από μια επίπονη διαδικασία η οποία απαιτεί κι επιβάλλει την απόλυτη προσήλωση του αναγνώστη στο κείμενο, αναδεικνύονται τα διδάγματα που θέλει να παραδώσει ο συγγραφέας. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η σφοδρή επίθεση που ασκεί στον φιλισταϊσμό, στον οποίο κι απέδωσε την αποτελμάτωση της κοινωνίας, κάτι που αρκεί για να κάνει το έργο διαχρονικό και πάντα επίκαιρο.
Έστω κι αν η ανάγνωση του Μαγικού Βουνού είναι επίπονη και απαιτητική διαδικασία, καλό θα ήταν να υπάρξει και μια δεύτερη. Η μαγεία της δεξιοτεχνίας του Μαν στο χειρισμό του λόγου, στην απόδοση λεπτών νοημάτων, στην παράθεση των γνώσεων της εποχής πάνω σε διάφορα πεδία της Επιστήμης καθώς κι η πολιτική θέση που παίρνει, τελικά καθιστούν τη δεύτερη ανάγνωση απαραίτητη, στο βαθμό που θα βοηθήσει στην πλήρη αφομοίωση του περιεχομένου του βιβλίου και στη διάβαση κι άλλων κρυφών μονοπατιών της σκέψης, ίσως αδιόρατα κατά την πρώτη διάβαση. Ας είμαστε ειλικρινείς, ο Μαν ολοκληρώνοντας το Μαγικό Βουνό παρέδωσε στην ανθρωπότητα μία Φιλοσοφική Βίβλο, που περιλαμβάνει ό,τι πιο λαμπρό και διάφανο παραμένει έως και σήμερα. Ακριβώς για να αναδείξει την υπέρτατη αξία της Φιλοσοφίας, βάζει δύο από τους κεντρικούς χαρακτήρες του βιβλίου του να φτάσουν στη μονομαχία με όλους τους τύπους που η εποχή επέβαλλε, εξαιτίας της διαφωνίας τους πάνω σε ένα φιλοσοφικό ζήτημα, που ενώ ανέπτυξε ο καθένας την άποψή του με σωρεία επιχειρημάτων, ο άλλος συνομιλητής θώρησε ότι προσβλήθηκε και ζήτησε αποκατάσταση της τιμής του, με εντελώς όμως ασυνήθιστη εξέλιξη και απροσδόκητη κατάληξη, που φυσικά δεν θα αποκαλύψουμε.
Περνώντας σε πιο τεχνικά θέματα, θα πρέπει να υπογραμμίσουμε τον παραγκωνισμό στην πλοκή που έχει ήδη αναφερθεί, στη θέση της οποίας ο συγγραφέας επιλέγει να συνομιλεί με τον αναγνώστη του πάνω σε θέματα βαθιά και σπάνια. Επιλέγει τον μακροπερίοδο λόγο, τον καταιγισμό ονομάτων και χαρακτήρων που συνεχίζει να εισάγει ακόμα και λίγες σελίδες πριν το τέλος, τεχνική που δε διστάζει να θίξει κι ο ίδιος ακόμα μέσα στο βιβλίο του αυτοσαρκαζόμενος. Δεν μπορεί να μην παρατηρήσει κανείς ότι ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου, ο Χανς Κάστορπ, αναφέρεται με το πλήρες ονοματεπώνυμό του μέχρι και λίγο πριν το τέλος του βιβλίου, συνεχώς έτσι, έστω κι αν χρειάζεται να αναφερθεί δύο φορές μέσα στην ίδια πρόταση. Ούτε αντωνυμίες, ούτε έμμεσες αναφορές ή υπαινιγμοί. Το βιβλίο κλείνει με μια έντονη σκηνή -η ζωντάνια της οποίας ξεπερνάει κάθε προσδοκία και έχει αποδοθεί με τόσο θεατρικό τρόπο, όπως ακριβώς θα άρμοζε σε ένα κείμενο προορισμένο να μεταφερθεί πάνω στη σκηνή ενός θεάτρου.
Στα 12 χρόνια που χρειάστηκε για να ολοκληρώσει το μεγαλόπνοο αυτό έργο, ο Μαν έγραψε και δημοσίευσε άλλα δύο βιβλία του, ωστόσο ο «ιερός» σκοπός της ολοκλήρωσης του Μαγικού Βουνού ζητούσε πάντα την εκπλήρωση. Παρά την απλή και ίσως προσχηματική πλοκή, υπάρχουν περιγραφές που εντυπωσιάζουν με τους ευφάνταστους όρους που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας κι από την άποψη αυτή και μόνο θα πρέπει να εξάρουμε τον μεταφραστικό άθλο τόσο του Θόδωρου Παρασκευόπουλου από τα Γερμανικά, όσο και του Αλέξανδρου Πανούση από τα Γαλλικά στο Παράρτημα των Γαλλικών διαλόγων που παρατίθεται, αλλά και από τα Αγγλικά της διάλεξης του Μαν στο Πανεπιστήμιο του Πρίστον, όπου περιέγραφε πώς συνέγραψε το Μαγικό Βουνό, που επίσης παρατίθεται. Επίσης, πρέπει να αναφερθεί ο πολύ εμπεριστατωμένος και κατατοπιστικός πρόλογος από την Τίνα Μανδηλαρά στην αρχή του βιβλίου.
Με λίγα λόγια, η άρτια αυτή επανέκδοση του Μαγικού Βουνού από το Μεταίχμιο, αποτελεί μια παρακαταθήκη της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και θα πρέπει να διαβαστεί και να βρει τη θέση της στη βιβλιοθήκη κάθε αναγνώστη.
Στοιχεία βιβλίου:
Ιστοσελίδα: Πατήστε εδώ
Σειρά: Μεγάλες αφηγήσεις
Συγγραφέας: Thomas Mann
Μετάφραση: Θόδωρος Παρασκευόπουλος
Πρόλογος: Τίνα Μανδηλαρά
Σελίδες: 944
Ημερ. έκδοσης: 23/02/2017
ISBN: 978-618-03-0961-4
Βιογραφικό του συγγραφέα:
Ο Thomas Mann γεννήθηκε στο Λίμπεκ στις 6 Ιουνίου του 1875. Θα εγκαταλείψει τη γενέτειρά του μετά το θάνατο του πατέρα του και θα εγκατασταθεί με την οικογένειά του στο Μόναχο, όπου θα εργαστεί ως υπάλληλος σε ασφαλιστική εταιρεία και θα σπουδάσει στο πανεπιστήμιο της πόλης, πριν αφιερωθεί στη συγγραφή.
Με την άνοδο του χιτλερικού καθεστώτος θα αυτοεξοριστεί στην Ελβετία και στη συνέχεια θα καταφύγει στις Ηνωμένες Πολιτείες, απ’ όπου θα επιστρέψει το 1953 για να εγκατασταθεί και πάλι στην Ελβετία. Πέθανε τον Αύγουστο του 1955. Μεταξύ των σημαντικότερων έργων του είναι: "Οι Μπούντενμπροκ" (1901), "Θάνατος στη Βενετία" (1913), "Το μαγικό βουνό" (1924), "Δόκτωρ Φάουστους" (1947). Για το έργο του τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1929.