Περίληψη οπισθόφυλλου:
Ένα χρόνο ύστερα από τα "Στηρίγματα της κοινωνίας", στα 1878, ο Ερρίκος Ίψεν σχεδιάζει κιόλας το καινούριο έργο του. Βρίσκεται για την ώρα στο Μόναχο, με τη γυναίκα του και το γιο του. Το πρόγραμμά του είναι να κατέβει στην Ιταλία, τη χώρα που τόσο είχε ευνοήσει την έμπνευσή του δέκα χρόνια πριν ("Μπράντ", "Πέερ Γκυντ"), να περάσει το καλοκαίρι στη Ρώμη κι εκεί να εργαστεί.
Αρχές Αυγούστου, φαίνεται πως το νέο έργο είναι κιόλας σχεδιασμένο, κι ας μην έχει ακόμα γραφτεί ούτε μία αράδα του. Για να το συλλάβει, ο Ίψεν είχε ανατρέξει σε κάποια προσωπική του γνωριμία: Το "Κούκλας σπιτικό" είναι από τα έργα που το κεντρικό τους πρόσωπο μπορεί με ασφάλεια ν' αναζητηθεί στον κόσμο των κάποτε ζωντανών. [...] Το θέμα του "Κούκλας σπιτικό" δεν είναι ούτε οι φεμινιστικές διεκδικήσεις, όπως το είχαν νομίσει στα 1880, ούτε ο θεσμός του γάμου με το αντίστοιχο δικαίωμα ή μη της παντρεμένης γυναίκας να παρατάει το σπίτι της, τον άντρα της και τα παιδιά της. Το θέμα του "Κούκλας σπιτικό" είναι το πρόβλημα του ζευγαριού αν μπορεί, και πως, να υπάρξει συμβίωση με περιεχόμενο ανθρώπινο, υψηλό.
Η άποψή μου:
(γράφει ο Χρήστος Αναστασόπουλος)
Είναι πραγματικά υπέροχο όταν ένα κείμενο σε βάζει σε αμέτρητες σκέψεις, πόσω μάλλον όταν έχει γραφτεί πριν από περίπου διακόσια χρόνια κι εξακολουθεί να είναι το ίδιο επίκαιρο όσο τότε. Εκεί, λίγο πριν το τέλος, ήρθε ο συγγραφέας με το εξαιρετικό αυτό γραπτό του και με αποτελείωσε, δείχνοντάς μου τι πραγματικά είναι φεμινισμός και πώς οι άντρες απαξιώνουν το γυναικείο φύλο, ίσως κι άθελά τους ορισμένες φορές, απλά και μόνο γιατί γεννήθηκαν άντρες και δε χρειάστηκε να μπουν ποτέ σε κάποια γυναικεία θέση. Για ποιο λόγο άλλωστε;
Μου έδειξε πώς είναι να έχει κάποιος αυτογνωσία και την αίσθηση της ανεξαρτησίας και της δικαιοσύνης. Με έκανε να αναρωτηθώ αν υπάρχει ελεύθερη βούληση ή αν είμαστε όλοι μας, πόσω μάλλον κάποιες γυναίκες εκείνης της εποχής, ασυνείδητα κατευθυνόμενα πιόνια. Μου έδειξε την ανιδιοτέλεια και την αγάπη, μέσα από αρκετούς ήρωες, αλλά και την απελπισία, την πονηριά, την ανάγκη.
Κεντρική ηρωίδα είναι η Νόρα, που έχει φτιάξει ή της έφτιαξαν ένα άψογο κουκλόσπιτο, όπου όλα και όσοι μπαινοβγαίνουν -ή διαμένουν σε αυτό- φαίνονται εναρμονισμένοι μεταξύ τους, αλλά μάλλον τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται. Η Νόρα έχει ένα μεγάλο μυστικό και δεν θέλει με τίποτα να αποκαλυφθεί γιατί πρέπει να προστατέψει όσους αγαπάει.
Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν την τάση να κρίνουν και να κατακρίνουν τους άλλους ανθρώπους, χωρίς καν να τους γνωρίζουν τις περισσότερες φορές, έτσι απλά μιλάει μια ηρωίδα για κάποιον που γνωρίζει ελάχιστα. "Αυτουνού κυρία μου, είναι χαλασμένος ριζικά ο χαρακτήρας. Ωστόσο άρχισε και του λόγου του να φλυαρεί πως πρέπει να ζήσει, σα να ‘ταν το πιο σπουδαίο αυτό."
Ο Ίψεν, έχει μελετήσει την ανθρώπινη συμπεριφορά και έχει εμβαθύνει απίστευτα πολύ κι αυτό -κατά τη γνώμη μου- τον κάνει σπουδαίο. Περιγράφει πολύ απλές πράξεις, που πίσω τους κρύβουν απίστευτη ψυχολογική και φιλοσοφική προσέγγιση, κάτι που φαίνεται στη σκηνή του πλεξίματος, όπως επίσης και στη σκηνή του διαχωρισμού των ιδεών, δείχνοντάς μας τις επιρροές που έχουμε από ομοϊδεάτες: "Όταν ήμουνα στο σπίτι του μπαμπά, μου έλεγε τις ιδέες του για το καθετί, κι έτσι τις ίδιες ιδέες είχα κι εγώ. Αν είχα διαφορετικές, τις έκρυβα, γιατί του κακοφαινόταν. Κανόνιζες το καθετί με το δικό σου γούστο, κι έτσι το ίδιο γούστο με σένα είχα κι εγώ: ή έκανα μόνο πως το είχα. Καλά καλά ούτε εγώ δεν ξέρω."
Κλείνοντας, το έργο μάς λέει κάτι σπουδαίο: "Έχω χρέος αντίκρυ στον εαυτό μου. Πιστεύω πως είμαι πρώτα-πρώτα άνθρωπος, το ίδιο κι εγώ όπως εσύ."
Τροφή για σκέψη. Για κάθε ανθρώπινη ύπαρξη που βρίσκεται εκεί έξω.
Στοιχεία βιβλίου:
Ιστοσελίδα: Πατήστε εδώ
Σειρά: Παγκόσμιο Θέατρο #151 / Νορβηγικά θεατρικά έργα
Τίτλος πρωτοτύπου: Et dukkehjem
Συγγραφέας: Ερρίκος Ίψεν (Henrik Ibsen)
Μετάφραση: Νικόλαος Γ. Πολίτης
Επιμέλεια: Μαρία Λάζου-Πορτολομαίου
Σελίδες: 132 / Διαστάσεις: 14x21
Ημερ. έκδοσης: 2003 / 2014
ISBN-13: 978-960-558-182-4
Βιογραφικό του συγγραφέα:
Ερρίκος Ίψεν (1828-1906). Νορβηγός δραματουργός και ποιητής, γεννημένος στην πόλη Σιν της Νορβηγίας. Σε ηλικία 22 ετών δημοσίευσε το πρώτο του θεατρικό έργο, με τίτλο "Κατιλίνας". Κατόπιν προσλήφθηκε στο θέατρο της πόλης Μπέργκεν ως δραματουργός, όπου δουλεύοντας, έγραψε τα έργα: "Η νύχτα του Άη Γιάννη", "Η γιορτή του Σουλχάουγκ", "Η κυρία Ίνγκερ", κ.ά. Το 1857 εγκαταστάθηκε στην πρωτεύουσα Κρίστιανσεν, όπου έγραψε την περίφημη "Κωμωδία του έρωτα", τους "Μνηστήρες του θρόνου", τον "Πέερ Γκυντ" και τον "Μπραντ". Στη συνέχεια ταξίδεψε στο εξωτερικό, γράφοντας τα έργα: "Εχθρός του λαού", "Κουκλόσπιτο", "Τα στηρίγματα της κοινωνίας", "Αγριόπαπια", "Έντα Γκάμπλερ" και τους ασύγκριτους σε τέχνη και πλοκή "Βρικόλακες", που θεωρούνται και ως το αριστούργημά του. Το τελευταίο έργο του είχε τον τίτλο "Όταν εμείς οι πεθαμένοι σηκωθούμε" και δημοσιεύθηκε το 1900. Πέθανε στο Κρίστιανσεν της Νορβηγίας, σε ηλικία 78 ετών, μετά από πενταετή πλήρη πνευματική και σωματική ατονία.
Πρώτη δημοσίευση στο site τοβιβλίο.net.
