Περίληψη οπισθόφυλλου:
Η Βερονίκ συνομιλεί για τις ενοχές της με τον νεκρό πατέρα της. Ο Άρης βγαίνει ραντεβού αλλά η βραδιά λήγει άδοξα με υπαίτιο τον Μπιν Λάντεν. Ο Μανόλης οραματίζεται κυνήγι αρκούδας στη Ροδόπη, ενώ ψωνίζει στο σουπερμάρκετ. Η Νόρα ζητά από τον εραστή της να κοιμηθούν στο συζυγικό του κρεβάτι. Ο πεθερός της Ανθής αναπολεί μια μιγάδα από το Πράσινο Ακρωτήρι. Η Τζούλια βρίσκει αποκούμπι στην αγκαλιά ενός πολιτικού, μέχρι που βγαίνουν στο διαδίκτυο οι άσεμνες φωτογραφίες τους. Η νεαρή Ανζέλ γνωρίζει ίσως τον έρωτα στον οίκο ευγηρίας της γιαγιάς της. Ο Τάκης νιώθει ήρωας της ασφάλτου, ένας άλλος Τζέιμς Ντην.
Κοντά τους πολλοί και ποικίλοι ήρωες της διπλανής πόρτας, σε στενή ή λιγότερο στενή σχέση μεταξύ τους, εξομολογούνται ιστορίες έρωτα και προδοσίας, αμοιβαίες προσδοκίες και διαψεύσεις, αλληλεπιδρώντας με χιούμορ, ειρωνεία, στοχαστική διάθεση, σαρκασμό και τρυφερότητα. Εμπιστευτικοί ή και απόρρητοι μονόλογοι, σε ένα μυθιστόρημα, που αποσυντονίζει την καθημερινότητα καταλύοντας βεβαιότητες και παραδοχές, με την πεποίθηση ωστόσο ότι «παρά ταύτα η ζωή συνεχίζεται».
Η άποψή μου:
(γράφει ο Τάκης Γεράρδης)
Δεν είμαι κριτικός λογοτεχνίας, απλά σημειώνω κάποιες σκέψεις από την ανάγνωση.
Βρέθηκα το Νοέμβριο στην παρουσίαση του μυθιστορήματος "Το πλέγμα". Εισηγητής ο Γιώργος Αριστηνός, ο οποίος ήταν εντυπωσιακά διεισδυτικός, εύστοχος και περιεκτικός. Είχε ετοιμάσει μια εργασία, ανάμεσα σε δοκίμιο και κριτικό λόγο. Μακάρι να τη δημοσιοποιήσει. Εκεί συνάντησα και γνώρισα τον συγγραφέα Μιχάλη Μοδινό. Ευγενής, χαμογελαστός και στο λόγο του κατατοπιστικός.
Είχα διαβάσει το μυθιστόρημα πριν από μήνες και μου είχε αρέσει πολύ. Γραφή προσεγμένη, με ρυθμό και ροή, εικόνες οικείες και κατά κανόνα ασχολίαστες. Υπαινικτικά όμως, ο Μιχάλης Μοδινός σπρώχνει τον αναγνώστη να κάνει τις αναλογίες, να σκεφτεί αυτά που διαβάζει και να συμπληρώσει μόνος του τα κενά, που ο συγγραφέας εσκεμμένα αφήνει.
Χώρος: η Ελλάδα και συγκεκριμένα, το αδηφάγο τέρας, η Αθήνα.
Χρόνος: από το 1980 μέχρι σήμερα.
Πρόσωπα: Τα γνωστά που ταλάνισαν αυτά τα χρόνια την Ελλάδα, την πολιτική, την αισθητική και τα μέσα της. Πλην ενός χαρακτήρα, του ταξιτζή, που με τη δουλειά του επικοινωνεί με τον έξω κόσμο, όλοι οι υπόλοιποι ζουν σε μια ιδίας κατασκευής κοινωνική κάψουλα. Οι ήρωες είναι είτε δημόσιοι υπάλληλοι, είτε άνθρωποι που κινούνται και εργάζονται στις παρυφές του συστήματος της εξουσίας. Τα πρόσωπα του σπονδυλωτού μυθιστορήματος είναι αυτά που στηρίζουν την εξουσία χωρίς να την ασκούν τα ίδια. Συχνά παρατούν τις δουλειές τους για να κοπανήσουν τα τσιπουράκια τους στην πλατεία Συντάγματος ή στου Ψυρρή, να λύσουν -πίνοντας και συζητώντας- τα αγχώδη, υπαρξιακά τους προβλήματα, να ερωτοτροπήσουν, να περιγράψουν το εσωτερικό τους τελμάτωμα απλά, σα να ανασαίνουν.
Έτσι όπως ξεδιπλώνονται οι ιστορίες, σαν αυτόνομα στιγμιότυπα, έχεις την αίσθηση πως παρακολουθείς ένα καλογυρισμένο σίριαλ. Το κάθε τηλεοπτικό επεισόδιο έχει τη δική του αυτονομία, αφήνει όμως γέφυρες και περάσματα για να συνδεθεί με ένα προγενέστερο ή επόμενο επεισόδιο. Ένα αόρατο "πλέγμα" ενώνει τους ανθρώπους και τις ιστορίες τους. Και μπροστά σου, έχεις μια πελώρια κούκλα Μπάμπουσκα. Η μεγάλη μορφή, αυτή που ανοίγει το μυθιστόρημα και ουσιαστικά το περικλείνει, είναι αυτή της ιστορίας του Ωραιόπουλου. Και από μέσα, βγάζεις άλλες φιγούρες, ίδιες και διαφορετικές, μέχρι που στο τέλος διαπιστώνεις πως μεταξύ τους οι μορφές και οι ιστορίες σχετίζονται είτε με ερωτικούς δεσμούς, είτε με μια άμεση ή έμμεση συγγένεια, είτε με εργασιακή συμπόρευση ή σύγκρουση, αλλά και με φιλία.
Κλείνοντας το βιβλίο είχα την εντύπωση μιας στρογγυλής, λειασμένης κατασκευής. Λες κι ο συγγραφέας να είχε πάρει ένα ‘λογοτεχνικό γυαλόχαρτο’ και να εξαφάνισε τις ακμές, τις γωνίες και τις περιττές εξάρσεις. Η λεξιλαγνεία κι ο συγγραφικός ναρκισσισμός απουσιάζουν. Και σημειώνω αυτή την αρετή του μυθιστορήματος εγώ, που μου αρέσουν οι υπερβολές, οι ακρότητες και οι γωνίες γιατί πιστεύω πως έτσι έρχονται η αντίθεση, η σύγκρουση, και η εξέλιξη.
Όμως στο "Πλέγμα" όλα αυτά θα ήταν περιττά. Οι πολιτικές και εργασιακές συνθήκες στα χρόνια εκείνα λίγο άλλαζαν ως προς την κατεύθυνση και το στόχο, οι άνθρωποι επαναλάμβαναν γνωστά λάθη, άλλους τους κατέβαλε μια αρρώστια, άλλους η αναζήτηση επιβεβαίωσης μέσα από ερωτικές σχέσεις, όλους όμως τους ροκάνιζε ο χρόνος. Οι εξάρσεις θα ακύρωναν την υφέρπουσα υπονόμευση, που ο συγγραφέας ήθελε να υπάρχει. Γιατί ο Μιχάλης Μοδινός δεν επεδίωξε να καταγγείλει, να κλάψει και να σπαράξει με τα περιστατικά που περιγράφει και με τα όσα υπονοεί, αλλά θέλησε να τα δείξει, να τα περιγράψει σαν φυσιολογικά συμβάντα και αυτά μετά να μιλήσουν από μόνα τους, να δράσουν υποδόρια.
Με εντυπωσίασε η σκηνή των φίλων που μαζεύτηκαν για να τα πουν και να τα πιουν. Ρεαλιστικά, αληθινά, χωρίς δακρύβρεχτες εξάρσεις, μαθαίνουν πως ένας από αυτούς έχει καρκίνο στον προστάτη. Και αντιδρούν αυθόρμητα, πνίγοντας μέσα τους τις σκέψεις, το φόβο και τη στενοχώρια τους. Θεωρώ πως είναι από τις πιο ισχυρές σκηνές στο μυθιστόρημα, αλλά και στην ελληνική λογοτεχνία.
"Πλέγμα" λέει ο συγγραφέας, υπονοώντας τις σχέσεις ανθρώπων και ιστοριών που ενώνονται μεταξύ τους και συγκρατούνται. Εγώ θα έλεγα και "Δίχτυ", που είναι ριγμένο πάνω από τους ήρωες και τις ιστορίες τους. Ένα δίχτυ που κάποιος άπλωσε και τους εγκλώβισε, περιορίζοντας τις δυνατότητες διαφυγής τους. Και πέρα από την πρώτη αίσθηση ισοπέδωσης και φθοράς (που είναι και προϊόντα της επέλασης του χρόνου) στο μυθιστόρημα διακρίνεται μια αισιόδοξη νότα με την εισβολή μιας νεότερης γενιάς.
Ο κάθε αναγνώστης πιάνοντας ένα βιβλίο στα χέρια του, έχει έτοιμη μια ατομική Προκρούστεια κλίνη. Έχει δηλαδή κατασταλαγμένες απόψεις για τη λογοτεχνία, το ‘μου αρέσει’ ή ‘δεν μου αρέσει’ σαν λογοτεχνικό είδος ή σαν ιστορικό φόντο, έχει μέσα του σχηματισμένες ισχυρά ορισμένες, πάγιες απόψεις. Και πολλές φορές, διαβάζοντας ασυνείδητα, τεντώνει ή πετσοκόβει σαν τον Προκρούστη το μυθιστόρημα και τον συγγραφέα. Στη δική μου Προκρούστεια κλίνη "Το πλέγμα" και ο Μιχάλης Μοδινός, ως δια μαγείας, ήρθαν και προσαρμόστηκαν απόλυτα στα μέτρα. Τίποτε δεν περίσσεψε, τίποτε δεν έλειψε.
Σημείωση: Ο Τάκης Γεράρδης γεννήθηκε στο Αγρίνιο το 1953. Σπούδασε οικονομικά στη Βιομηχανική Σχολή Πειραιά και δημοσιογραφία στο Frei Universitat Berlin. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Έχει εκδώσει τέσσερα βιβλία. Από το 1991 μέχρι το 1997 εξέδιδε το μηνιαίο περιοδικό "Ο καφές". Διηγήματά του έχουν δημοσιευθεί σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά. Στίχοι του έχουν μελοποιηθεί.
Στοιχεία βιβλίου:
Ιστοσελίδα: Πατήστε εδώ
Συγγραφέας: Μιχάλης Μοδινός
Σελίδες: 240
Ημερ. έκδοσης: 18/06/2018
ISBN: 978-960-03-6361-6
Βιογραφικό του συγγραφέα:
Ο Μιχάλης Μοδινός γεννήθηκε στην Αθήνα το 1950. Θεωρητικός και ακτιβιστής του οικολογικού κινήματος, δούλεψε ως περιβαλλοντολόγος και μηχανικός σε χώρες του Τρίτου Κόσμου, συνεργάστηκε με διεθνείς οργανισμούς, δίδαξε σε ποικίλα, ακαδημαϊκά ιδρύματα, ενώ υπήρξε ιδρυτής-εκδότης της Νέας Οικολογίας και πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Περιβάλλοντος. Στο δοκιμιακό-ερευνητικό του έργο περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων τα βιβλία "Μύθοι της ανάπτυξης στους τροπικούς", "Από την Εδέμ στο Καθαρτήριο", "Τοπογραφίες", "Το παιγνίδι της ανάπτυξης", "Η αρχαιολογία της ανάπτυξης", ενώ στο μυθοπλαστικό τα "Χρυσή ακτή", "Ο μεγάλος Αμπάι", "Επιστροφή" (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών), "Η σχεδία" (Διάκριση Επιτροπής Κρατικών Βραβείων, ελληνική υποψηφιότητα για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας), "Άγρια Δύση", "Τελευταία έξοδος: Στυμφαλία" και "Εκουατόρια" (Βραβείο περιοδικού Literature). Τα τελευταία χρόνια συνεργάζεται ως λογοτεχνικός κριτικός με την εφημερίδα Τα Νέα και διάφορα άλλα έντυπα. Από τις εκδόσεις Καστανιώτη κυκλοφορούν: "Επιστροφή" (2018), "Τα κορόμηλα δεν θέλουν ζέσταμα" (2017), "Εκουατόρια" (2016), "Τόποι της λογοτεχνίας" (2015), "Άγρια Δύση" (2013), "Η σχεδία" (2011), "Επιστροφή" (2009), "Ο μεγάλος Αμπάι" (2007), "Χρυσή ακτή" (2005).
