Περίληψη οπισθόφυλλου:
Μια εμπεριστατωμένη επισκόπηση της πολυτάραχης διαδρομής μιας παγκόσμιας υπερδύναμης. H πολύπλοκη ιστορία της Σοβιετικής Ένωσης συνεχίζει να μας συναρπάζει και να επηρεάζει την παγκόσμια πολιτική. Από τη Ρωσική Επανάσταση και τον Λένιν στον Μεγάλο Τρόμο του Στάλιν, από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι την περεστρόικα του Γκορμπατσόφ, στο βιβλίο αυτό ξετυλίγονται με κινηματογραφικό τρόπο τα εβδομήντα πέντε χρόνια της κομμουνιστικής διακυβέρνησης αλλά και της κατάρρευσης μιας αυτοκρατορίας. Η καταξιωμένη ιστορικός Sheila Fitzpatrick ζωντανεύει τα πορτρέτα βασικών σοβιετικών προσωπικοτήτων, παρουσιάζει τη μοίρα των μη ρωσικών δημοκρατιών που συχνά μένει εκτός της συζήτησης για τη σοβιετική ιστορία, ενώ φτάνει στα επακόλουθα της απροσδόκητης πτώσης του καθεστώτος, χωρίς να παραλείπει βέβαια και την άνοδο του Βλαντίμιρ Πούτιν.
Η άποψή μου:
«Το μόνο πράγμα που μας διδάσκει η ιστορία είναι ότι τίποτε δεν μας διδάσκει η ιστορία».
---Φρίντριχ Χέγκελ, Γερμανός φιλόσοφος---
Ο αφορισμός αυτός του μεγάλου Γερμανού φιλοσόφου δεν είναι καθόλου τυχαίος. Όσο κι αν μας φαίνεται τούτη εδώ η ρήση, μηδενιστική ή και απαισιόδοξη, κατ’ ουσίαν δε μας λέει τίποτα περισσότερο από μία αλήθεια: ότι ο άνθρωπος δε μαθαίνει από τα λάθη του, ακόμα κι αν αυτά έχουν επαναληφθεί στο παρελθόν.
Τώρα φυσικά θα μου πείτε τι σχέση έχουν όλα αυτά με την Ιστορία της Σοβιετικής Ένωσης. Πιστεύω ότι μία τόσο μεγάλη ιστορική στιγμή στην ανθρώπινη ιστορία, όπως η εγκαθίδρυση του καθεστώτος των Μπολσεβίκων στην τότε Τσαρική Ρωσία, έφτασε μετά από περίπου 70 χρόνια, σε σημείο να καταρρακωθεί και να διελύθη εις τα εξ ων συνετέθη. Μία πολιτική που προτάθηκε από καταπιεσμένους ανθρώπους και από ηγέτες που μπόρεσαν να δουν και να κατανοήσουν ότι ο άνθρωπος πρέπει να είναι το κέντρο και όχι οι διάφορες δραστηριότητές του όπως το κέρδος, το χρήμα, η εξουσία κλπ., δεν κατάφερε να εδραιωθεί ή μάλλον για να είμαι ακριβέστερος, να πείσει τις μεγάλες μάζες του κόσμου ότι αυτή η πολιτική θα μπορούσε να είναι η ιδανική λύση της πορείας της ανθρωπότητας.
Η συγγραφέας μάς παρουσιάζει διεξοδικά την πορεία της πρώτης χώρας που προσπάθησε να εφαρμόσει αυτή την πολιτική. Δεν έχει και ιδιαίτερη -ξέρετε- σημασία αν στην καθομιλουμένη αναφερόμαστε στον υπαρκτό σοσιαλισμό ή στον κομμουνισμό. Η έκφραση αυτού του πολιτικού συστήματος μέσω της Σοβιετικής Ένωσης και η εφαρμογή του αναλύονται σε αυτό το βιβλίο ως το μοναδικό στοιχείο που ποτέ απασχόλησε αυτήν την τεράστια χώρα. Οι απαρχές, οι λόγοι, τα λάθη, οι αφορμές και οι αιτίες, οι άνθρωποι, οι διεθνείς σχέσεις και οι τυχόν συγκυρίες που επέτρεψαν στην Τσαρική Ρωσία να μεταβεί στον κομμουνισμό αναλύονται και κυρίως εξηγούνται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Ο Λένιν, ο Στάλιν, ο Τρότσκι, ο Χρουστσόφ, ο Μπρέζνιεφ, ο Γκορμπατσώφ και στο τέλος ο Πούτιν παρελαύνουν ως οι απόλυτοι ηγέτες αυτής της χώρας. Θα μπορέσει ο αναγνώστης να κατανοήσει ότι και αυτό το πολιτικό σύστημα, και αυτή η χώρα στο τέλος δε διδάχτηκαν τίποτα από την ιστορία, όπως ανάφερε ο Χέγκελ. Κι αυτό όχι γιατί δεν υπήρχαν βάσεις, ούτε ότι η θεωρία και η ιδεολογία της Σοβιετικής Ένωσης δεν είχε τα εχέγγυα να πετύχει. Απλά ο παράγοντας «άνθρωπος» ο οποίος τις περισσότερες των περιπτώσεων όταν αναλαμβάνει την εξουσία ξεχνάει τις αρχές του και το μόνο που επιτρέπει στον εαυτό του είναι να μπορέσει να επιπλεύσει στην ιστορική στιγμή που του έλαχε. Έτσι, κυρίως οι ηγέτες, ή έστω ένα μέρος τους, ήταν αυτοί που δημιούργησαν τις προϋποθέσεις τις εκκωφαντικής πτώσης της Σοβιετικής Ένωσης. Κάπως έτσι το «αντίπαλο δέος» του καπιταλισμού και του Δυτικού κόσμου εχάθη. Κι από ότι λέγεται στις μέρες μας, ίσως σήμερα, στην εξισορρόπηση δυνάμεων, να ήταν πιο αναγκαία η παρουσία της Σοβιετικής Ένωσης παρά ποτέ. Μα με κάποιο άλλο, πιο ανθρώπινο πρόσωπο.
Στοιχεία βιβλίου:
Ιστοσελίδα: Πατήστε εδώ
Συγγραφέας: Sheila Fitzpatrick
Μετάφραση: Γιώργος Μπαρουξής
Σελίδες: 312
Ημερ. έκδοσης: 28/09/2023
ISBN: 978-618-03-3555-2
Βιογραφικό της συγγραφέως:
Η Αυστραλέζα Sheila Fitzpatrick (1940) είναι διακεκριµένη ιστορικός που ειδικεύεται στην ιστορία της Σοβιετικής Ένωσης. Ύστερα από δεκαετίες διδασκαλίας στα πανεπιστήµια του Σικάγο, του Τέξας και της Νέας Υόρκης (Κολούµπια), σήµερα διδάσκει στο Πανεπιστήµιο του Σίδνεϊ. Για το επιστηµονικό της έργο έχει λάβει πλήθος διακρίσεων, µεταξύ των οποίων η βράβευσή της το 2012 από την American Historical Association -η υψηλότερη διάκριση στον τοµέα των ιστορικών σπουδών στις ΗΠΑ. Είναι µέλος της Αµερικάνικης Ακαδηµίας Τεχνών και Επιστηµών καθώς και µέλος της Αυστραλέζικης Ακαδηµίας Ανθρωπιστικών Σπουδών. Άλλα βιβλία της: The Russian Revolution, Everyday Stalinism, Tear Off the Masks!, A Spy in the Archives.