Περίληψη οπισθόφυλλου:
Η ηλικιωμένη Αμέλια, διαισθανόμενη το βιολογικό της τέλος, ανακαλεί μνήμες, ενθυμήματα και προσωπικές εμπειρίες αναπολώντας το παρελθόν της.
Σημαντικά ιστορικά γεγονότα -όπως ο Α' Παγκόσμιος πόλεμος, η Μικρασιατική Καταστροφή, διεθνείς συμβάσεις κι ανταλλαγές πληθυσμών, καθώς και τα Σεπτεμβριανά του 1955- συμβαδίζουν με τη ζωή της Αμέλιας.
Οι αναμνήσεις και οι προσωπικές της μαρτυρίες καθοδηγούν τον ιστό της εξιστόρησης που συνδέεται με κληρονομημένες μνήμες και αφηγήσεις ενός ολόκληρου έθνους.
Το τέλος του ταξιδιού της ζωής δεν είναι άλλο από την αφετηρία αφύπνισης της μνήμης για τον γενέθλιο τόπο, τους ανθρώπους και τα γεγονότα που τον στιγμάτισαν, όλα όψεις της ύπαρξης που την ξεθωριάζει η λήθη στο πέρασμα του χρόνου. Οι αναμνήσεις φωλεύουν σε παλιές φωτογραφίες, επιστολές και μικροαντικείμενα, σταθμεύουν σε παλιά σπίτια και σταθμούς τρένων, εκεί όπου η παρουσία των ανθρώπων άφησε ανεξίτηλα το στίγμα τους γιατί έζησαν, ταξίδεψαν και βίωσαν τον έρωτα, τις ελπίδες, τις απογοητεύσεις, τις διαψεύσεις, τη δικαίωση ή την προδοσία τους.
Ένα καθηλωτικό οδοιπορικό στην ιστορία μιας γυναίκας και στην Ιστορία των προγόνων μας, που ιχνηλατεί μοναδικά τις μνήμες των Ελλήνων της Πόλης.
Η άποψή μου:
(γράφει η Μαριάννα Φλέσσα)
«Η μνήμη όπου και να την αγγίξεις, πονεί» έγραψε ο Γιώργος Σεφέρης. Πονεί για τις ευτυχισμένες στιγμές που πέρασαν και χάθηκαν, πονεί για τα λάθη του παρελθόντος που δεν μπορούμε να διορθώσουμε και μας ταλανίζουν ακόμα.
Το βιβλίο «Αμέλια, Ιχνηλατώντας μνήμες των Ρωμιών της Πόλης» της κυρίας Γιούλας Γ. Κωνσταντοπούλου είναι γεμάτο με αναμνήσεις που άλλοτε φέρνουν ευχαρίστηση και νοσταλγία και άλλοτε πονούν. Είναι ένα μυθιστόρημα μέσα από το οποίο διδασκόμαστε Ιστορία με την πιο καθαρή μορφή της: μέσα από τα μάτια των απλών ανθρώπων που έζησαν την περίοδο που γράφεται αυτή.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Κεντρική ηρωίδα της ιστορίας μας είναι η Αμέλια και παρακολουθούμε τη ζωή της από το 1919 ως το 1987. Το ταξίδι της ξεκινάει από την Κωνσταντινούπολη, σταματάει για λίγο στη Γαλλία για να καταλήξει στην Ελλάδα. Η Αμέλια διηγείται η ίδια τη ζωή της σε μέλος της οικογένειάς της και σε μας, φτάνει σε τριτοπρόσωπη αφήγηση. Ξεκινάει με την γνωριμία της με τον μελλοντικό της σύζυγο και το γάμο της. Αυτό που θα μπορούσε να είναι μια ευτυχισμένη στιγμή, η τύχη το έφερε να μην είναι. Ο γάμος της δεν ευτύχησε κι αυτή βρέθηκε μέσα στη δυστυχία της να προσπαθεί να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα και να κρατήσει τα προσχήματα.
Δεν τη δικαιολόγησα διαβάζοντας το βιβλίο αλλά οι κοινωνικές συνθήκες της εποχής που έζησε, αυτό της υπαγόρευαν. Έπρεπε να είναι υπομονετική και να συναινεί για τους τύπους. Η Αμέλια ταξίδεψε στη ζωή της με μοναδικό εφόδιο την καλοσύνη της και ίσως την ευκολοπιστία της. Αξιοπρεπής στις δύσκολες στιγμές, διαχειρίστηκε στο μέτρο του δυνατού με τον καλύτερο τρόπο τα εμπόδια που της έθεσε η ζωή. Ταυτόχρονα με την πορεία της, ο αναγνώστης παρακολουθεί μέσα από τα μάτια της την εποχή του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, τη Μικρασιατική Καταστροφή, την Ανταλλαγή των Πληθυσμών, τα Σεπτεμβριανά του 1955. Αναμφισβήτητα σημαντικά γεγονότα, τόσο για την ίδια, όσο και για το ελληνικό στοιχείο της Πόλης. Τις τελευταίες στιγμές της ζωής της, θέλει να τα διηγηθεί στους δικούς της ανθρώπους, να ξαναθυμηθεί προσωπικές στιγμές αλλά και να τους αφήσει διαθήκη την ίδια την Ιστορία.
Αγάπησα πολύ την Αμέλια, την Τίτη, όπως τη φώναζαν χαϊδευτικά οι αγαπημένοι της. Όλες αυτές οι παλαιές Κωνσταντινοπολίτισσες είχαν χαϊδευτικά ονόματα που μπορεί να ακούγονται σήμερα λίγο αστεία αλλά ήταν δείγμα της καλής καταγωγής τους: Νινή και Τιτίκα και Μπέλα και Μπεμπέκα. Έχοντας αρκετές τέτοιες κυρίες στο στενό οικογενειακό μου κύκλο (αν και η ίδια δεν έχω καταγωγή από την Πόλη), δεν μου ήταν δύσκολο να φανταστώ την πρωταγωνίστρια του βιβλίου. Η σκιαγράφηση του χαρακτήρα της είναι ολοζώντανη και πάρα πολύ ακριβής από τη συγγραφέα. Συγκινήθηκα πολύ μαζί της. Ανήκει σε μία γενιά που σήμερα φεύγει και μαζί της χάνεται αυτή η γλυκύτητα και η υπομονή που τις χαρακτήριζε. Την Αμέλια την εκμεταλλεύτηκαν, της έπαιξαν παιχνίδια άσχημα και δεν αγαπήθηκε ποτέ. Αλλά όλα αυτά τα αντιμετώπισε με αξιοπρέπεια. Όλοι οι χαρακτήρες του πονήματος είναι ομοίως καλογραμμένοι. Είναι συνεπείς, τόσο ως προς τα χαρακτηριστικά τους όσο και ως προς τη συμπεριφορά τους με γνώμονα την εποχή που δρουν και αυτό δίνει βάθος και φλόγα στο μυθιστόρημα.
Το βιβλίο είναι γραμμένο σε ωραία, λιτή, μεστή γλώσσα, λυρική όσο και όταν χρειάζεται, με ολοζώντανες περιγραφές και σε καμία περίπτωση δεν πλατειάζει άσκοπα. Ακόμα κι όταν οι περιγραφές των ιστορικών γεγονότων, που συμβαίνουν παράλληλα με την εξιστόρηση της ζωής της Αμέλια θα μπορούσαν να παρασύρουν τη συγγραφέα να το πράξει. Γυρνώντας τις σελίδες ξεχύνεται ένα άρωμα Ανατολής, ο αναγνώστης βρίσκεται να περιηγείται στα σοκάκια της Πόλης, στο Πέραν, στη Χαλκηδόνα. Ξυπνά μνήμες από μια Κωνσταντινούπολη που υπήρξε χώρος ειρηνικής συνύπαρξης Τούρκων και Ελλήνων. Γι’ αυτό ο ξεριζωμός πονάει περισσότερο. Τα ιστορικά στοιχεία δεν γίνονται κουραστικά αλλά μένουν στη μνήμη και διδάσκουν και ο αναγνώστης γνωρίζει άγνωστες πτυχές της Ιστορίας. Στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου η κα. Κωνσταντοπούλου μάς παραθέτει ένα «Ιστορικό Παράρτημα» που βοηθάει πολύ στην κατανόηση των γεγονότων της εποχής και δικαιολογεί ίσως και κάποιες ενέργειες των πρωταγωνιστών του μυθιστορήματος.
Μου άρεσε πολύ η «Αμέλια», με συγκίνησε, με παρακίνησε να ψάξω και να διαβάσω λίγο παραπάνω για κάποια ιστορικά γεγονότα. Η υπομονετική, γεμάτη κατανόηση και αγάπη φύση της με έκαναν να σκεφτώ πολλές φορές ότι η ζωή τής φέρθηκε άδικα. Κάποιες φορές αγανάκτησα μαζί της που δεν υπερασπίστηκε τον εαυτό της και εθελοτυφλούσε, αλλά όπως είπα, οι εποχές ήταν διαφορετικές. Αυτό που σήμερα θεωρούμε δεδομένο, τότε ήταν ανήκουστο και το μόνο που θα κατάφερνε θα ήταν να εκτεθεί. Ο νεωτερισμός ίσως είναι ότι καταφέρνει έστω και την ύστατη ώρα να διηγηθεί και να βγάλει από μέσα της την πίκρα και τα μυστικά που κρατά.
Θα πρότεινα αυτό το βιβλίο όχι μόνο για τα δυνατά συναισθήματα που εγείρει λόγω των δυνατών στιγμών που ζουν οι πρωταγωνιστές του: τους έρωτες, τον πόνο της απώλειας, την εξαπάτηση, τον ξεριζωμό και την προσφυγιά αλλά και για τις συγκλονιστικές ιστορικές μνήμες που ξυπνάει. Είναι ένα ευκολοδιάβαστο ιστορικό μυθιστόρημα με μια επίγευση άλλων εποχών δύσκολων μεν, αλλά γεμάτων με το ρομαντισμό και την ευγένεια του περασμένου δε.
Στοιχεία βιβλίου:
Ιστοσελίδα: Πατήστε εδώ
Συγγραφέας: Γιούλα Γ. Κωνσταντοπούλου
Σελίδες: 242 / Διαστάσεις: 14x20,5 cm
Ημερ. έκδοσης: Μάιος 2020
ISBN: 978-960-642-039-9
.jpg)
