Περίληψη οπισθόφυλλου:
Ο κόσμος τελειώνει έτσι...
Αυτό να θυμάσαι: το τέλος μιας ιστορίας είναι απλώς η αρχή μιας άλλης. Άλλωστε έχει ξανασυμβεί. Κόσμος πεθαίνει. Η παλιά τάξη πραγμάτων αλλάζει. Νέες κοινωνίες γεννιούνται. Όταν λέμε «ο κόσμος τελείωσε» είναι συνήθως ψέμα, γιατί ο πλανήτης είναι μια χαρά.
Αλλά έτσι τελειώνει ο κόσμος. Ο κόσμος τελειώνει έτσι. Ο κόσμος τελειώνει έτσι. Για τελευταία φορά.
Το δυστοπικό μυθιστόρημα που κέρδισε το βραβείο Hugo για το καλύτερο βιβλίο του 2016 είναι μια ιστορία για τη διαφορετικότητα σ’ έναν κόσμο που η κίνηση της γης γεννά το μίσος και τον θάνατο. Εκτυλίσσεται σε έναν πλανήτη με μια ενιαία Υπέρ-Ήπειρο όπου κάθε λίγους αιώνες, οι κάτοικοί της υπομένουν την καταστροφική αλλαγή του κλίματος, που αποκαλούν «πέμπτη εποχή».
Η άποψή μου:
(γράφει η Χρύσα Παναγοπούλου)
"Το τέλος μιας ιστορίας είναι απλώς η αρχή μιας άλλης. Ο κόσμος τελειώνει έτσι". Συγκρατώ αυτές τις φράσεις, καθώς θα τις συναντήσουμε μέσα στο βιβλίο και η χρησιμότητά τους είναι να μας προειδοποιήσουν για το αυτονόητο: την καταστροφή.
Η "πέμπτη εποχή" είναι αυτή των μεγάλων αλλαγών, ανακατατάξεων, αντιλήψεων και αναβρασμού της γης. Όταν μιλάμε για γη, εννοούμε μια αχανή ήπειρο με πρωτεύουσα και νευραλγική πόλη την Γιουμένες, που υπάρχει γύρω στους 27 αιώνες -δηλαδή βρισκόμαστε στο έτος 2700 και μετά. Θα διαβάσουμε αρκετές φορές την έκφραση "σκουριάρα γη" (την εκλαμβάνω ως ένα είδος τοπικής βρισιάς), αφού η γη δεν φαίνεται να έχει και πολλά να προσφέρει την εν λόγω περίοδο. Μπορεί να έχουμε λιμό, ηφαίστεια, σεισμούς, αμμοθύελλες μέχρι και τοξικό νέφος. Κι αν όλα αυτά σας φαίνονται δυσοίωνα, που να δείτε τα γένη των ανθρώπων, τα χωρισμένα σε 7 επικρατέστερες κάστες (υπάρχουν κι άλλες!) ανάλογα με τις ικανότητές τους!
Η εισαγωγή του αναγνώστη σε αυτόν τον κόσμο τον κάνει να τα έχει χαμένα. Ένας κόσμος που δεν μοιάζει με κανέναν άλλον, που έχω γνωρίσει. Ο πυρήνας του βιβλίου επικεντρώνεται σε τρεις ιστορίες, άρρηκτα δεμένες μεταξύ τους και αφορούν τα άτομα με «απόκλιση». Δανείζομαι αυτό τον όρο για να περιγράψω κάποια ανθρώπινα όντα με εξαιρετικές ικανότητες και γι'αυτό ακριβώς το λόγο εμπνέουν φόβο. Οι κοινοί άνθρωποι θέλουν να τα σκοτώσουν ή να τα εξαφανίσουν. Μια μερίδα ανθρώπων θέλει να τα τιθασεύσει και να τα εκπαιδεύσει προς το καλό του συνόλου και μια άλλη μερίδα σε απομονωμένα νησιά, άνευ στρατηγικής σημασίας, αφήνει αυτό «το είδος» ανθρώπων ελεύθερους. Οι άνθρωποι με «απόκλιση» λέγονται ορογενείς (κοροιδευτικά Ρογκά) κι έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν την ενέργεια ή την κινητική δύναμη, για να ανατρέψουν φυσικά φαινόμενα όπως π.χ. ο σεισμός. Οι ίδιοι άνθρωποι μπορεί εκούσια ή ακούσια να χρησιμοποιήσουν τις δυνάμεις αυτές προς όφελός τους, αν βρεθούν σε δύσκολη θέση ή σε κίνδυνο και αυτός είναι ο κυριότερος λόγος που οι υπόλοιποι τους φοβούνται.
Η χρήση του όρου "Πατέρας Γη" με ξένισε στο βιβλίο. Ένιωσα άβολα, μου φάνηκε προσβλητικό και φαντάστηκα ένα δολερό και μοχθηρό θεό, που η μόνη του χρησιμότητα είναι να προκαλέσει καταστροφή και πόνο. Είναι από τους χαρακτηρισμούς που δεν μου άρεσαν στο βιβλίο. Παρατήρησα πως κι άλλοι άνθρωποι στο εξωτερικό είχαν την ίδια απορία: «Γιατί μοχθηρός πατέρας, αντί φιλόστοργη μάνα;» ήταν η ερώτηση που απηύθυναν στη συγγραφέα. Η ίδια απάντησε ότι δεν υπήρχε ιδιαίτερος λόγος για την αλλαγή του γένους και πως ήταν απλά μια πρόκληση προς τους αναγνώστες και όχι, ο "Πατέρας γη" δεν είναι η προσωποποίηση του κακού και ότι το κακό βρίσκεται στην κρίση του καθενός. ("Τhe eye of the beholder", ανέφερε χαρακτηριστικά η ίδια).
Η υπόθεση του βιβλίου: θα μπερδευτείτε αρκετά -είμαι σίγουρη. Οπλιστείτε με υπομονή και επιμονή, καθώς σίγουρα θα σας χρειαστεί. Θα το χαρακτήριζα βιβλίο των διακοπών, όχι με την έννοια του ανάλαφρου, αλλά ακριβώς το αντίθετο. Το βιβλίο απαιτεί την αμέριστη προσοχή σας!
Βρίσκεστε σε έναν άγνωστο και αφιλόξενο κόσμο -θα τολμούσα να πω- τα ευγενή συναισθήματα, αγάπη, φροντίδα, αλληλεγγύη, αφοσίωση έχουν χαθεί μπροστά στην επικείμενη καταστροφή. Οι άνθρωποι μοιάζουν σκληροί κι αδιάφοροι -και για να το πω με μια λέξη- προγραμματισμένοι. Σαν να έχουν συγκεκριμένη κατεύθυνση και σκοπό και δεν υπάρχει περίπτωση να παρεκκλίνουν από αυτόν.
Κι αφού είπαμε τα απολύτως απαραίτητα για να μπείτε στο νόημα της ιστορίας, οφείλω να σας πω τι μου άρεσε. Τι ήταν αυτό που με έκανε να φτάσω στο τέλος του βιβλίου και της αρχής (ενδεχομένως του δεύτερου μέρους της τριλογίας). Έχω ξαναπεί ότι η αρχή μιας τριλογίας σε συστήνει στους πρωταγωνιστές κι αν πρόκειται για επιστημονική φαντασία, σου δείχνει σε ποια κατάσταση βρίσκεται "ο κόσμος" στο βιβλίο. Φυσικό είναι σε ένα βιβλίο πέραν των 600 σελίδων να υπάρχουν σημεία βαρετά ή και ενδεχομένως δυσνόητα. Αυτή η διαπίστωση δεν ανέκοψε καθόλου το ρυθμό της ανάγνωσης, αντίθετα μου έδωσε περισσότερο πείσμα για να συνεχίσω.
Εδώ έχουμε να κάνουμε με έναν κόσμο πρωτότυπο και πρωτόγνωρο, έτσι η περιέργειά μας οξύνεται. Οι περιγραφές μας βοηθάνε στην εξερεύνηση αυτής της αλλόκοτης -θα έλεγα- γης, αλλά αυτό που με εντυπωσίασε περισσότερο είναι η δύναμη των χαρακτήρων. Κάθε χαρακτήρας είτε έχει πρωταγωνιστικό ρόλο είτε όχι σε αυτόν τον κόσμο. Έχει τη δική του αξία και τη δική του χρησιμότητα. Στον πρόλογο του βιβλίου γνωρίζουμε κάποιους βασικούς χαρακτήρες αλλά δεν ξέρουμε -ακόμα- ποιος είναι ποιος, γι'αυτόν τον λόγο θεωρώ τον πρόλογο το πιο βασικό κομμάτι αυτού του κόσμου. Επίσης θα γνωρίσουμε μια μητέρα που αντιμετωπίζει το θάνατο του μικρού της γιου. Η στωικότητα και η αυταπάρνηση δίνει τη θέση της στην αποφασιστικότητα και στη δίψα για εκδίκηση γιατί, καθώς φαίνεται, υπεύθυνος του φονικού είναι ο ίδιος του ο πατέρας, ο οποίος έχει εξαφανιστεί μαζί με τη μεγαλύτερη κόρη.
Κι αν αυτό από μόνο του εξάπτει τη φαντασία και πυροδοτεί την περιέργειά σας, να ξέρετε κάτι: είμαστε ακόμα στην αρχή μιας πολύ ενδιαφέρουσας τριλογίας. Είμαι βέβαιη ότι όταν φτάσετε στο τέλος θα νιώσετε τις ίδιες απορίες με εμένα, την ίδια προσμονή και το ίδιο αλλόκοτο περιβάλλον να σας έχει καταπιεί...
Στοιχεία βιβλίου:
Ιστοσελίδα: Πατήστε εδώ
Συγγραφέας: Ν.K. Jemisin
Μετάφραση: Ηφαιστίων Χριστόπουλος
Σελίδες: 624 / Διαστάσεις: 14 X 21
Ημερ. έκδοσης: 30 Σεπτεμβρίου 2019
ISBN: 978-960-436-594-4
Βιογραφικό της συγγραφέως:
H N.K. Jemisin είναι συγγραφέας και ψυχολόγος που ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη. Έχει καταφέρει κάτι μοναδικό: από το 2016 τιμάται επί 3 συνεχόμενα χρόνια με το βραβείο Hugo για κάθε τόμο της τριλογίας της «The Broken Earth». "Η πέμπτη εποχή" είναι το πρώτο βιβλίο της τριλογίας και ήδη αναμένεται η μεταφορά του σε τηλεοπτική σειρά. Η παρούσα έκδοση κυκλοφορεί με δύο διαφορετικά εξώφυλλα.
