Περίληψη οπισθόφυλλου:
Άραγε, αν ξέραμε πως υπάρχει σε κάποιο εγκαταλελειμμένο σπίτι ένας καθρέφτης που δείχνει όχι το πώς φαινόμαστε, αλλά το πως είμαστε στην πραγματικότητα, πόσοι από εμάς θα είχαμε το θάρρος να σταθούμε μπροστά του και να κοιτάξουμε τα καλά κρυμμένα της ψυχής μας;
Κι αν είμαστε από εκείνους που θα καταλάβουν τι πρέπει να αλλάξουμε, θα έχουμε την ευκαιρία;
Για τη Μαρίνα, που δεν γνώριζε ήταν τόσο εύκολο να σταθεί μπροστά του! Μα και τόσο επώδυνο. Δεν αρκούσε να καταλάβει, έπρεπε και να προλάβει!
«Θα τα καταφέρει; Θα προλάβει;» ρώτησε η Μαρία, γύρισαν
όλοι και κοίταξαν την κυρία Αιμιλία με αγωνία. Μα εκείνη δεν απάντησε, παρά μόνο χαμογέλασε αινιγματικά.
Η άποψή μου:
(γράφει η Λιάνα Τζιμογιάννη)
Συνήθως ένας από τους ήρωες στα μυθιστορήματα θα σου βγάλει κάτι από το εγώ σου ή απλά, θα απολαύσεις μια ηρωίδα, βγαλμένη από το μυαλό του συγγραφέα, χωρίς απαραίτητα να σου θυμίσει στοιχεία της προσωπικότητάς σου ή γεγονότα που’χεις βιώσει. Τι γίνεται όμως, στην περίπτωση μιας τελείως «κακιασμένης» πρωταγωνίστριας; Μιας αντιηρωίδας; Τη μισείς; Ταυτίζεσαι μαζί της; Αποζητάς μια τιμωρία για την ίδια ή θες το happy end ακόμα για έναν τέτοιον χάρτινο χαρακτήρα;
Σελ. 9: «Έτσι λειτουργούσε πάντα. Έβρισκε τον πιο δυνατό, τον πιο πλούσιο, τον πιο χρήσιμο και φρόντιζε να του γίνει απαραίτητη (…) και τον κράταγε μέχρι να βρει κάποιον άλλον, πιο δυνατό, πιο χρήσιμο.»
Η πρωταγωνίστρια Μαρίνα μοιάζει να βγήκε από το κουτί της Πανδώρας, κουβαλώντας όλα τα κακά πάνω της: είναι εγωίστρια, φιλοχρήματη (ντύνεται μόνο με μεγάλες φίρμες, οδηγεί ακριβό αμάξι, μένει σε πλούσια περιοχή με επώνυμα έπιπλα), είναι κακότροπη και νευρική, εκμεταλλεύεται τους ανθρώπους για να ανέλθει επαγγελματικά, στηριζόμενη στο υπάρχον ταλέντο και στην ομορφιά της, ξεζουμίζοντας τους εραστές της, που είναι παντρεμένοι, δεν έχει φίλες, ούτε κατοικίδια και της ταιριάζει γάντι η φράση «εγώ και άλλη καμία»!
Ανέκαθεν υπήρχαν και ακόμα υπάρχουν πολλές γυναίκες με τα στοιχεία της Μαρίνας, λίγο-πολύ ίδιες με αυτήν. Που να θέλουν το πάνω χέρι σε όλες τις σχέσεις και να κινούν τα δικά τους πιόνια -μα και του αντιπάλου- στη σκακιέρα. Που να μη μπορούν την οκνηρότητα και την αδυναμία του να εξαρτάσαι από άλλον κι έτσι, όταν συμβαίνει, να μην το διαχειρίζεσαι καλά. Που να πατούν επί πτωμάτων για να ανέλθουν. Ένα στραπάτσο χρειάζεται σε τέτοιες γυναίκες να καταλάβουν που βαδίζουν, και που ίσως ξέρουν που πηγαίνουν αλλά δε θέλουν-δε μπορούν να αλλάξουν ρότα.
Αυτό το στραπάτσο έρχεται στη ζωή της Μαρίνας και την αλλάζει από τα μέσα προς τα έξω. Κι αυτό το λέω, επειδή κάθε αλλαγή για να γίνει αντιληπτή από τον άλλο, θα πρέπει να ξεκινά εσωτερικά και να επεκτείνεται.
Τι βλέπουμε συνήθως σε έναν καθρέφτη; Για ποιο λόγο έχει κατασκευαστεί; Όχι μόνο για να στολίζει το χώρο... Σωστά; Μήπως για να ικανοποιούμε τη ματαιοδοξία μας; Δηλαδή, τον εξωτερικό μας κόσμο; Μήπως για να θαυμάζουμε το πώς μας βλέπουν οι άλλοι; Μήπως για να διορθώνουμε τις ατέλειες που παρατηρούμε, αποζητώντας την επιδοκιμασία; Όλα αυτά, αλλά... τι θα γινόταν άραγε αν υπήρχε ένας καθρέφτης που μας έδειχνε ακριβώς όπως είμαστε στην ψυχή; Γιατί όλοι μπορούν να δουν το πρόσωπο του άλλου, μα όχι τι κρύβει μέσα του... Με έναν τέτοιον καθρέφτη έρχεται αντιμέτωπη η ηρωίδα και κάνει την αυτοκριτική της...
Σελ. 122: «Ξέρεις, η ομορφιά πηγάζει από μέσα μας» και Σελ. 125: «δεν είναι το παν η ομορφιά που φαίνεται, αλλά αυτή που δε φαίνεται.»
Πολύ σωστά τα λόγια της συγγραφέως, διά στόματος Αιμιλίας, καθώς είμαι υπερμάχος της εσωτερικής ομορφιάς, ένα παραπάνω βέβαια, όταν αυτή συνοδεύεται από αγνότητα στην εξωτερική μορφή. Σαφέστατα και δεν εννοώ πως ένας άνθρωπος που δεν είναι όμορφος εξωτερικά, δε σημαίνει πως δεν έχει καλή καρδιά! Αλλά στην τελική, είναι καθαρά υποκειμενικό το τι είναι ομορφιά... Γεγονός όμως παραμένει το ότι ο εσωτερικός κόσμος και η πηγάζουσα ομορφιά αξίζουν πολύ περισσότερο από μια όμορφη "μάσκα"...
Η Μαρίνα προσπαθεί να συνέλθει από τη «σύγκρουση», έχει τη θέληση και τον τσαγανό να παλέψει, γι’αυτό και απορροφά κάθε είδους πληροφορίες που χρειάζεται για να νικήσει τον «αντίπαλό» της, που όμως, αποδεικνύεται ο μεγαλύτερος και καλύτερος σύμμαχος που είχε ποτέ! Στις συζητήσεις που κάνει με την Αιμιλία, νιώθει δέος... Διαπιστώνει πως ενεργούσε λάθος σε όλη της τη ζωή και επιθυμεί να διορθώσει τα κακώς κείμενα. Μιλώντας με αυτή την νεραϊδένια μορφή, σχεδόν θεϊκή, σίγουρα νιώθει τόσο μικρή απέναντί της, ειδικά όταν εκείνη τη ρωτά:
Σελ. 141: «Και ποιος σε όρισε εσένα δικαστή ή Θεό; Ποιος σου ζήτησε να αποδώσεις δικαιοσύνη;»
Ναι, καμιά φορά θέλουμε εμείς να αποφασίζουμε για κάτι που μας αφορά. Ειδικά όταν νιώθουμε παραπονεμένοι, αδικημένοι, πληγωμένοι, θέλουμε να δρούμε κατά το πώς εμείς αντιλαμβανόμαστε το δίκαιο και να φέρνουμε εις πέρας την αποστολή αυτή. Η Αιμιλία όμως, με τον τρόπο της, δείχνει το λάθος και το σωστό στη Μαρίνα και κατ’επέκταση σε μας τους αναγνώστες. Μας προτρέπει να μην προχωράμε σε βιαστικές και αψυχολόγητες κινήσεις, για τις συνέπειες των οποίων σίγουρα θα μετανιώσουμε.
Η κυρία Αιμιλία -ως άλλη Μις Πέρεγκριν- κρατά κάτω από τις φτερούγες της απλούς ανθρώπους, που κάποτε υπέπεσαν σε σημαντικά λάθη και πλέον διαμένουν μαζί της, αλλαγμένοι κι απαλλαγμένοι από τον κακότροπο εαυτό τους. Σαφέστατα παίζει τον σημαντικότερο ρόλο, καθώς παρουσιάζεται ως από μηχανής θεός στη Μαρίνα για να της τονίσει την ανάγκη αλλαγής, διορθώνοντας τα λάθη της. Μόνο ευγνωμοσύνη νιώθεις για μια τέτοια γυναίκα, που μοιάζει να σε άγγιξε με ένα μαγικό ραβδάκι! Πόσο πολύτιμη η βοήθεια ενός ατόμου στη ζωή σου, είτε γνωστού είτε φίλου ή συγγενή, όταν σε τραβά από το χέρι, υποδεικνύοντας πως πας να πέσεις σε ένα γκρεμό, που εσύ δε βλέπεις!
Η γραφή της Ανδρομάχης Κοκόση μου’δειξε δύο διαφορετικές όψεις: στο πρώτο μέρος, σκληρή και απόλυτη, όπως η ηρωίδα της και στο δεύτερο, πιο στρωτή, πιο γλυκιά και πιο τρυφερή, ακριβώς στον τόνο που μεταμορφώθηκε η Μαρίνα της... Η ροή είναι γρήγορη και βοηθούν οι διάλογοι και οι εναλλαγές πρωτοπρόσωπης (όταν η Μαρίνα σκέφτεται, το κάνει σε πρώτο πρόσωπο) και τριτοπρόσωπης αφήγησης. Ωστόσο, παρατηρώ πως η συγγραφέας έχει ψυχογραφήσει στην εντέλεια μόνο τη Μαρίνα, καθώς «ακούμε» τις σκέψεις της και βλέπουμε τις αντιδράσεις της την ίδια στιγμή, ενώ παρουσιάζει λίγα στοιχεία για τους δευτεραγωνιστές της, που κι αυτοί όμως, έχουν το μερίδιό τους στην αλλαγή της Μαρίνας. Η Ανδρομάχη έχει δώσει βάρος στην περιγραφή του «πριν» και του «μετά» της κοπέλας, θέλοντας να μας αποδείξει πως ο άνθρωπος αλλάζει όταν το προσπαθήσει και σίγουρα θα πετύχει, αρκεί να το θελήσει πραγματικά.
Η εσωτερική μεταμόρφωση της Μαρίνας μου θύμισε τη χριστουγεννιάτικη αμερικάνικη ταινία με τον Σκρουτζ (τον υποδύθηκε ο Μπιλ Μάρεϊ), που τρία φαντάσματα τον επισκέπτονται, του δείχνουν παρελθόν-παρόν-μέλλον κι έπειτα εκείνος αλλάζει 180 μοίρες συμπεριφορά! Στην περίπτωση του βιβλίου δεν έχουμε φαντάσματα, αλλά μια ηλικιωμένη ζητιάνα κι έναν καθρέφτη! Μετά λοιπόν την απότομη και μετωπική σύγκρουση με τη μοίρα, παρακολουθούμε την ολοκληρωτική μεταστροφή ενός εγωιστικού και κακού πλάσματος σε έναν άνθρωπο αξιόλογο με ευγενικά αισθήματα που βιώνει τη μητρότητα και παράλληλα, σκέφτεται έτσι:
Σελ. 137: «Είχε μπει σε ένα ατέλειωτο παιχνίδι προσπαθώντας να είναι πάντα η νικήτρια (…) Μα πόσα πράγματα έχασε έτσι. Μια ολόκληρη ζωή!»
Αυτό ακριβώς είναι ένα από τα μαθήματα που μας δίνει το βιβλίο: να μην προχωράμε χωρίς να μελετάμε το καθετί, σκεπτόμενοι μόνο τον προορισμό και όχι τη διαδρομή. Αντιθέτως, η διαδρομή είναι εκείνη που θα καθορίσει τη στροφή, το φρενάρισμα και φυσικά το τέλος της, κερδίζοντας ή χάνοντας, ανάλογα την πορεία.
Ποιος είναι ο εκλεκτός που ψάχνει ο Καθρέφτης για να συνεχίσει το θεάρεστο έργο της κυρίας Αιμιλίας; Και για ποιο λόγο; Όλες οι απορίες απαντώνται στο τελευταίο κεφάλαιο, αφήνοντας συγκίνηση στον αναγνώστη...
Το βιβλίο θα μπορούσε να έχει ολοκληρωθεί ως νουβέλα στο πρώτο μέρος κι εμείς να μείνουμε με την εντύπωση ότι η Μαρίνα άλλαξε πλεύση στη ζωή της, όμως σίγουρα θα θέλαμε να μάθουμε αν η κοπέλα εκμεταλλεύτηκε με αγνούς πια σκοπούς και όσο το δυνατόν καλύτερα, τη δεύτερη ευκαιρία που της δινόταν να διορθώσει τα λάθη της. Στο δεύτερο, λοιπόν, μέρος ξαναζεί (ή όχι;) κάποια γεγονότα που είχαν συμβεί την πρώτη φορά με διαφορετική εξέλιξη (ή μήπως όχι;)... Τελικά, μήπως δε μπορούμε ποτέ να τα έχουμε όλα;
Το εξώφυλλο απλό και αυστηρό, καθορίζει την απόλυτη δύναμη του Καθρέφτη και το πράσινο μαντήλι -χρώμα της ελπίδας- δίνει έναν τόνο αισιοδοξίας στη μαυρίλα. Στην ουσία, θα μετέφραζα την επιλογή του εξωφύλλου, ως ένα ακόμα μάθημα από το εν λόγω βιβλίο κι αυτό θα ήταν σίγουρα να φροντίσω η ψυχή μου να παραμείνει αγνή και αληθινή (πράσινη), μέσα στο βούρκο της σκληρής και αδίστακτης (μαύρης) ζωής, να νοιάζομαι για τον συνάνθρωπό μου και να πορεύομαι με ευγενικούς σκοπούς.
Ο Καθρέφτης είναι ένα βιβλίο για τις δεύτερες ευκαιρίες στη ζωή, που συνήθως τις αποζητάμε μετά από ένα συγκλονιστικό γεγονός, ένα ατύχημα, μια απόλυση, ένα θάνατο αγαπημένου προσώπου, μια μετακόμιση μακριά, κάτι που θα σηματοδοτήσει μια νέα αρχή. Το συστήνω επειδή όλοι μας χρειαζόμαστε μια ενδοσκόπηση πότε-πότε... Όλοι μας χρειαζόμαστε μια κυρία Αιμιλία!! Και όλοι θα απολαύσουμε τη μεταφυσική ατμόσφαιρα που έχει σχεδιάσει τόσο όμορφα η συγγραφέας μας. Θα περιμένω να διαβάσω νέα δουλειά της με αγωνία!
Τέλος, θα ήθελα να επισημάνω πως υπήρχαν ορθογραφικά, συντακτικά και λάθη σελιδοποίησης, κάτι που αφορά στην επιμέλεια του βιβλίου και όχι απαραίτητα στη συγγραφέα, που εγώ -ως πολύ αυστηρή αναγνώστρια- δε μπορώ να προσπεράσω. Ελπίζω όμως, τέτοια λάθη (που αποσπούν τον αναγνώστη από το να εντρυφήσει στην υπόθεση) σε επόμενο βιβλίο των εκδόσεων να έχουν εξαλειφθεί έως εξαφανιστεί.
Στοιχεία βιβλίου:
Συγγραφέας: Ανδρομάχη Κοκόση
Σελίδες: 290
Ημερ. έκδοσης: 07/12/2016
ISBN: 978-618-82751-5-7
.jpg)
